31,409
edits
નારીવાદ: પુનર્વિચાર/સ્ત્રીઓ માટે જાતીય સતામણીથી મુક્ત કાર્યક્ષેત્ર: Difference between revisions
નારીવાદ: પુનર્વિચાર/સ્ત્રીઓ માટે જાતીય સતામણીથી મુક્ત કાર્યક્ષેત્ર (view source)
Revision as of 02:37, 15 July 2025
, 15 Julyno edit summary
No edit summary |
No edit summary |
||
| Line 37: | Line 37: | ||
{{Poem2Close}} | {{Poem2Close}} | ||
'''માન્યતાઓ અને હકીકતો :''' | '''માન્યતાઓ અને હકીકતો :''' | ||
<poem>'''માન્યતા-૧ :''' છેડતી / જાતીય સતામણી થાય એમાંથી સ્ત્રીઓને આનંદ મળે છે. | <poem>'''''માન્યતા-૧ :''' છેડતી / જાતીય સતામણી થાય એમાંથી સ્ત્રીઓને આનંદ મળે છે.'' | ||
'''હકીકત :''' છેડતી / જાતીય સતામણી અપમાનજનક, ડરાવનારી, દર્દનાક અને ભયજનક હોય છે. | '''હકીકત :''' છેડતી / જાતીય સતામણી અપમાનજનક, ડરાવનારી, દર્દનાક અને ભયજનક હોય છે. | ||
'''માન્યતા-૨ :''' છેડતી તો ઈજા ન પહોંચાડે એવા ગલગલિયાં / મસ્તી છે. એનો વિરોધ કરનારી મહિલાઓ મશ્કરી સમજી શકતી નથી. | '''''માન્યતા-૨ :''' છેડતી તો ઈજા ન પહોંચાડે એવા ગલગલિયાં / મસ્તી છે. એનો વિરોધ કરનારી મહિલાઓ મશ્કરી સમજી શકતી નથી.'' | ||
'''હકીકત :''' જે વર્તન અનાવકાર્ય હોય એને ઈજારહિત / મજાકિયું ગણી શકાય નહીં. જાતીય સતામણીની વ્યાખ્યા સ્ત્રી પર થનારી અસર પરથી કરવામાં આવે છે, નહીં કે આક્રમણ કરનારી વ્યક્તિના ઇરાદા મુજબ. | '''હકીકત :''' જે વર્તન અનાવકાર્ય હોય એને ઈજારહિત / મજાકિયું ગણી શકાય નહીં. જાતીય સતામણીની વ્યાખ્યા સ્ત્રી પર થનારી અસર પરથી કરવામાં આવે છે, નહીં કે આક્રમણ કરનારી વ્યક્તિના ઇરાદા મુજબ. | ||
'''માન્યતા-૩ :''' સ્ત્રીઓ જ SHW નોતરે છે. જે સ્ત્રીઓ ઉશ્કેરણીજનક કપડાં પહેરે છે, તેમની જ જાતીય સતામણી થાય છે. | '''''માન્યતા-૩ :''' સ્ત્રીઓ જ SHW નોતરે છે. જે સ્ત્રીઓ ઉશ્કેરણીજનક કપડાં પહેરે છે, તેમની જ જાતીય સતામણી થાય છે.'' | ||
'''હકીકત :''' સતાવનાર વ્યક્તિના માથેથી લઈને દોષનો ટોપલો સ્ત્રી પર ઢોળવાની આ એક આબાદ રીત છે. હુમલા કે સતામણીની ધમકી વિના સ્ત્રીઓને મુક્તપણે વર્તન કરવાનો, પહેરવા-ઓઢવાનો અને હરવા-ફરવાનો અધિકાર છે. છેલ્લા ત્રણ દાયકાથી સ્ત્રીઓના અધિકારની ચળવળનો સૌથી વધુ પ્રચલિત નારો છે : | '''હકીકત :''' સતાવનાર વ્યક્તિના માથેથી લઈને દોષનો ટોપલો સ્ત્રી પર ઢોળવાની આ એક આબાદ રીત છે. હુમલા કે સતામણીની ધમકી વિના સ્ત્રીઓને મુક્તપણે વર્તન કરવાનો, પહેરવા-ઓઢવાનો અને હરવા-ફરવાનો અધિકાર છે. છેલ્લા ત્રણ દાયકાથી સ્ત્રીઓના અધિકારની ચળવળનો સૌથી વધુ પ્રચલિત નારો છે : | ||
અમે ગમે તે રીતે કપડાં પહેરીએ, ગમે ત્યાં જઈએ. | અમે ગમે તે રીતે કપડાં પહેરીએ, ગમે ત્યાં જઈએ. | ||
‘હા’નો અર્થ ‘હા’ છે અને ‘ના’નો અર્થ ‘ના.’ | ‘હા’નો અર્થ ‘હા’ છે અને ‘ના’નો અર્થ ‘ના.’ | ||
'''માન્યતા-૪ :''' સ્ત્રીઓ ‘ના’ કહે છે, એનો ખરેખરો અર્થ તો ‘હા’ થાય છે. | '''''માન્યતા-૪ :''' સ્ત્રીઓ ‘ના’ કહે છે, એનો ખરેખરો અર્થ તો ‘હા’ થાય છે.'' | ||
'''હકીકત :''' જે પુરુષો જાતીય બળજબરી કરતા હોય અને એકતરફી છૂટછાટ લેતા હોય છે, તેઓ આ માન્યતાનો વારંવાર ઉપયોગ કરે છે. | '''હકીકત :''' જે પુરુષો જાતીય બળજબરી કરતા હોય અને એકતરફી છૂટછાટ લેતા હોય છે, તેઓ આ માન્યતાનો વારંવાર ઉપયોગ કરે છે. | ||
'''માન્યતા-૫ :''' ખરેખર તો જાતીય સતામણીની કોઈ સમસ્યા જ નથી. એનાથી કોઈને ઈજા પહોંચતી જ નથી. | '''''માન્યતા-૫ :''' ખરેખર તો જાતીય સતામણીની કોઈ સમસ્યા જ નથી. એનાથી કોઈને ઈજા પહોંચતી જ નથી.'' | ||
'''હકીકત :''' જાતીય સતામણીનો ભોગ બનનાર વ્યક્તિઓને ઘણી વાર શારીરિક અને માનસિક તકલીફો થાય છે. પીડિતોના શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય તેમ જ સંસ્થાની ઉત્પાદન-ક્ષમતા, કાર્યકુશળતા અને કાર્યનીતિ-ધોરણનાં આર્થિક પરિણામો આવતાં હોય છે. | '''હકીકત :''' જાતીય સતામણીનો ભોગ બનનાર વ્યક્તિઓને ઘણી વાર શારીરિક અને માનસિક તકલીફો થાય છે. પીડિતોના શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય તેમ જ સંસ્થાની ઉત્પાદન-ક્ષમતા, કાર્યકુશળતા અને કાર્યનીતિ-ધોરણનાં આર્થિક પરિણામો આવતાં હોય છે. | ||
'''માન્યતા-૬ :''' જાતીય સતામણી! એ તો પુરુષનું કુદરતી વર્તન છે. પુરુષ એક શિકારી છે અને સ્ત્રી એક શિકાર છે. | '''''માન્યતા-૬ :''' જાતીય સતામણી! એ તો પુરુષનું કુદરતી વર્તન છે. પુરુષ એક શિકારી છે અને સ્ત્રી એક શિકાર છે.'' | ||
'''હકીકત :''' પુરુષો કંઈ બીજાની જાતીય સતામણી કઈ રીતે કરવી એનું જ્ઞાન લઈને નથી જન્મતા. એ તો સ્ત્રીઓ પ્રત્યે અણછાજતું જાતીય વર્તન કરનાર વ્યક્તિ અને સ્ત્રીઓની કામુકતા, પ્રજનનશક્તિ અને શારીરિક મંજૂરી પર સતત અંકુશ રાખનાર પિતૃસત્તાક વાતાવરણમાંથી શીખવામાં આવે છે. | '''હકીકત :''' પુરુષો કંઈ બીજાની જાતીય સતામણી કઈ રીતે કરવી એનું જ્ઞાન લઈને નથી જન્મતા. એ તો સ્ત્રીઓ પ્રત્યે અણછાજતું જાતીય વર્તન કરનાર વ્યક્તિ અને સ્ત્રીઓની કામુકતા, પ્રજનનશક્તિ અને શારીરિક મંજૂરી પર સતત અંકુશ રાખનાર પિતૃસત્તાક વાતાવરણમાંથી શીખવામાં આવે છે. | ||
'''માન્યતા-૭ :''' સ્ત્રીઓ ચુપકીદી સેવે છે એનો અર્થ એ છે કે તેઓને એ ગમે છે. | '''''માન્યતા-૭ :''' સ્ત્રીઓ ચુપકીદી સેવે છે એનો અર્થ એ છે કે તેઓને એ ગમે છે.'' | ||
'''હકીકત :''' સ્ત્રી બદનામીના ડરથી અને ત્રાસ આપનાર વ્યક્તિ વધારે ઉશ્કેરાઈ શકે એ ડરથી ચૂપ રહે છે. સ્ત્રીઓ ગભરાય છે કે એ લોકો પર ઉશ્કેરણી કરવાનો, જુલમ કરવાનો, જૂઠું બોલવાનો અને | '''હકીકત :''' સ્ત્રી બદનામીના ડરથી અને ત્રાસ આપનાર વ્યક્તિ વધારે ઉશ્કેરાઈ શકે એ ડરથી ચૂપ રહે છે. સ્ત્રીઓ ગભરાય છે કે એ લોકો પર ઉશ્કેરણી કરવાનો, જુલમ કરવાનો, જૂઠું બોલવાનો અને કૂથલીનો વિષય બનવાનો આરોપ મૂકવામાં આવશે. | ||
'''માન્યતા-૮ :''' સ્ત્રીઓની હાજરી આવકાર્ય ન હોય એવાં સ્થળોએ જો તેઓ જાય, તો પછી તેઓએ જાતીય સતામણીની અપેક્ષા રાખવી જ જોઈએ. | '''''માન્યતા-૮ :''' સ્ત્રીઓની હાજરી આવકાર્ય ન હોય એવાં સ્થળોએ જો તેઓ જાય, તો પછી તેઓએ જાતીય સતામણીની અપેક્ષા રાખવી જ જોઈએ.'' | ||
'''હકીકત :''' ભેદભાવપૂર્વકનું વર્તન અને જુલમ ગેરકાયદેસર છે. દરેક કાર્યક્ષેત્રમાં સ્ત્રીઓને સમાન ધોરણે પ્રવેશ મળવો જ જોઈએ. સલામત કાર્યસ્થળ, એ સ્ત્રીઓનો કાયદેસર હક્ક છે.</poem> | '''હકીકત :''' ભેદભાવપૂર્વકનું વર્તન અને જુલમ ગેરકાયદેસર છે. દરેક કાર્યક્ષેત્રમાં સ્ત્રીઓને સમાન ધોરણે પ્રવેશ મળવો જ જોઈએ. સલામત કાર્યસ્થળ, એ સ્ત્રીઓનો કાયદેસર હક્ક છે.</poem> | ||
'''‘વિશાખા’ માર્ગદર્શિકા :''' | '''‘વિશાખા’ માર્ગદર્શિકા :''' | ||
| Line 191: | Line 191: | ||
આ સાતેય વર્કશોપ્સમાં ભાગ લેનારાંઓની કુલ સંખ્યા – જેમાં સ્ત્રીઓ અને પુરુષો બંનેનો સમાવેશ થાય છે – ૨૧૮ હતી. માત્ર પેણમાં જ ૩૬ ભાગ લેનારાંઓમાંથી ૧૮ પુરુષો હતા અને ૧૮ સ્ત્રીઓ હતી. બાકી રહેલ ૬ વર્કશૉપ્સમાં ભાગ લેનાર પુરુષોની કુલ સંખ્યા ૧૦ કરતાં પણ ઓછી હતી, એ બાબતની નોંધ લેવી જોઈએ. | આ સાતેય વર્કશોપ્સમાં ભાગ લેનારાંઓની કુલ સંખ્યા – જેમાં સ્ત્રીઓ અને પુરુષો બંનેનો સમાવેશ થાય છે – ૨૧૮ હતી. માત્ર પેણમાં જ ૩૬ ભાગ લેનારાંઓમાંથી ૧૮ પુરુષો હતા અને ૧૮ સ્ત્રીઓ હતી. બાકી રહેલ ૬ વર્કશૉપ્સમાં ભાગ લેનાર પુરુષોની કુલ સંખ્યા ૧૦ કરતાં પણ ઓછી હતી, એ બાબતની નોંધ લેવી જોઈએ. | ||
પુરુષોના સહકાર વિના WDC અસરકારક રીતે કામ ન જ કરી શકે એવું પણ સૂચન થયું હતું. યુનિવર્સિટી-તંત્રના પુરુષોએ તેમના મગજમાંથી કાઢી નાંખવું જોઈએ કે WDC માત્ર સ્ત્રીઓ માટે જ છે. | પુરુષોના સહકાર વિના WDC અસરકારક રીતે કામ ન જ કરી શકે એવું પણ સૂચન થયું હતું. યુનિવર્સિટી-તંત્રના પુરુષોએ તેમના મગજમાંથી કાઢી નાંખવું જોઈએ કે WDC માત્ર સ્ત્રીઓ માટે જ છે. | ||
{{Poem2Close}} | {{Poem2Close}} | ||
<poem>૧. કૉલેજો અને યુનિવર્સિટીના ડિપાર્ટમેન્ટોમાં કમ્પ્યુટર-રૂમોમાં સાયબર-પોર્નના ઉપયોગ વિશે શિક્ષિકાઓએ કરેલી ફરિયાદો. | '''WDCએ નીચે મુજબના વિવિધ પ્રકારના મુદ્દાઓનો સામનો કરવો પડે છે :''' | ||
૨. SMS સંદેશાઓ દ્વારા કરવામાં આવતી સતામણી વિશે વિદ્યાર્થિનીઓની ફરિયાદો. | |||
૩. અધિકારીઓ દ્વારા કરવામાં આવતી જાતીય સતામણીની ફરિયાદો. | <poem>::૧. કૉલેજો અને યુનિવર્સિટીના ડિપાર્ટમેન્ટોમાં કમ્પ્યુટર-રૂમોમાં સાયબર-પોર્નના ઉપયોગ વિશે શિક્ષિકાઓએ કરેલી ફરિયાદો. | ||
૪. નજીકનાં સગાં દ્વારા કરવામાં આવતા જાતીય હુમલાની વિદ્યાર્થિનીઓ દ્વારા કરાતી ફરિયાદો. | ::૨. SMS સંદેશાઓ દ્વારા કરવામાં આવતી સતામણી વિશે વિદ્યાર્થિનીઓની ફરિયાદો. | ||
૫. જ્યાં પ્રિન્સિપલ / મૅનેજમેન્ટ દ્વારા કૉલેજનાં WDCનાં સભ્યો સાથે કઠપૂતળીની જેમ વ્યવહાર કરવામાં આવતો હોય એવા નામ પૂરતા એકમ વિશેની ફરિયાદો. | ::૩. અધિકારીઓ દ્વારા કરવામાં આવતી જાતીય સતામણીની ફરિયાદો. | ||
૬. ઑફિસના કલાકો દરમિયાન સિગરેટ પીવા, થૂંકવા અને દારૂ પીવા વિશેની ફરિયાદો. | ::૪. નજીકનાં સગાં દ્વારા કરવામાં આવતા જાતીય હુમલાની વિદ્યાર્થિનીઓ દ્વારા કરાતી ફરિયાદો. | ||
૭. જેઓએ જેન્ડર ઇશ્યુઝ સેલ પહેલાંથી ચાલુ કરી દીધા જ હોય તેઓએ એનું WDC તરીકે ફરીથી નામકરણ કરવું, એવી અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે ?</poem> | ::૫. જ્યાં પ્રિન્સિપલ / મૅનેજમેન્ટ દ્વારા કૉલેજનાં WDCનાં સભ્યો સાથે કઠપૂતળીની જેમ વ્યવહાર કરવામાં આવતો હોય એવા નામ પૂરતા એકમ વિશેની ફરિયાદો. | ||
::૬. ઑફિસના કલાકો દરમિયાન સિગરેટ પીવા, થૂંકવા અને દારૂ પીવા વિશેની ફરિયાદો. | |||
::૭. જેઓએ જેન્ડર ઇશ્યુઝ સેલ પહેલાંથી ચાલુ કરી દીધા જ હોય તેઓએ એનું WDC તરીકે ફરીથી નામકરણ કરવું, એવી અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે ?</poem> | |||
{{Poem2Open}} | {{Poem2Open}} | ||