ચંદ્રહાસ આખ્યાન/કડવું ૧૨: Difference between revisions

From Ekatra Wiki
Jump to navigation Jump to search
(Created page with "{{SetTitle}} {{Heading|કડવું ૧૨|}} <poem> {{Color|Blue|[ચાર સૈનિકો સાથે ચંદ્રહાસ ધૃષ્ટિબુદ્ધિ...")
 
No edit summary
Line 26: Line 26:
વાટમાં વૈષ્ણવ જનને મંડાયો શુભ શુકનજી.{{space}} ૭
વાટમાં વૈષ્ણવ જનને મંડાયો શુભ શુકનજી.{{space}} ૭


કાળી કપિલા ધેનુ મળી, વળી વચ્છ જેહને સંગજી;
કાળી કપિલા<ref>કપિલા – ગાય</ref> ધેનુ મળી, વળી વચ્છ જેહને સંગજી;
દક્ષિણ ભાગે મૃગલી સાથે ઊતર્યો કૃષ્ણ કુરંગજી.{{space}} ૮
દક્ષિણ ભાગે મૃગલી સાથે ઊતર્યો કૃષ્ણ કુરંગ<ref>કૃષ્ણ કુરંગ – કાળિયાર</ref>જી.{{space}} ૮


વળી વરકન્યા પરણી પધાર્યાં, માનિની મંગળ ગાયજી;
વળી વરકન્યા પરણી પધાર્યાં, માનિની મંગળ ગાયજી;
Line 45: Line 45:


સ્વામી કહે : ‘અરે સેવકો, ક્ષણ એક આંહાં રહીએજી.’
સ્વામી કહે : ‘અરે સેવકો, ક્ષણ એક આંહાં રહીએજી.’
ઘટિકા એક શયન કરું, પછે પુરમાં જઈએજી.’{{space}} ૧૪
ઘટિકા<ref>ઘટિકા – ઘડી (આશરે ચોવીસ મિનિટ જેટલો સમય)</ref> એક શયન કરું, પછે પુરમાં જઈએજી.’{{space}} ૧૪




Line 54: Line 54:
‘સૂકાનું લીલું થયું એ પ્રભુ તણો પરતાપજી.{{space}} ૧૬
‘સૂકાનું લીલું થયું એ પ્રભુ તણો પરતાપજી.{{space}} ૧૬


પછે કુંવર પોઢ્યો પૃથ્વી, પરિસ્તરણ પથરાવીજી;
પછે કુંવર પોઢ્યો પૃથ્વી, પરિસ્તરણ<ref>પરિસ્તરણ – પાથરણું, પથારી</ref> પથરાવીજી;
એક પગ ચાંપે, એક વાયુ નાખે, એમ કરતાં નિદ્રા આવીજી.v ૧૭
એક પગ ચાંપે, એક વાયુ નાખે, એમ કરતાં નિદ્રા આવીજી.v ૧૭



Revision as of 08:08, 11 November 2021

કડવું ૧૨

[ચાર સૈનિકો સાથે ચંદ્રહાસ ધૃષ્ટિબુદ્ધિનો પત્ર લઈને કૌન્તલપુર જાય છે રાજ્યના પાદરમાં પહોંચતાં જ રસ્તામાં આવેલી વાડીમાં વિશ્રામ કરે છે ત્યાં આ સૂકી વાડી લીલી થઈ જાય છે. સેવકો અચાનક લીલી થયેલી વાડી જોવા ચંદ્રહાસને સૂતો મૂકીને જાય છે.]
રાગ : મેવાડો

નારદજી એમ ઊચરે : સુણ, અતલિબળ અર્જુનજી;
પછે મેધાવિની માતાની પાસે મળવા આવ્યો તનજી :          ૧

‘હે માતાજી, હું જ જાઉં છઉં, મોકલે છે કુલિંદ તાતજી.
પુરોહિતે પત્ર લખ્યું છે, કાંઈ નથી જણાતી વાતજી.          ૨

મેધાવિની કહે : ‘કાર્ય કરીને ઘેર વહેલા આવો, બાળજી.’
એવું કહીને આલિંગન દીધું, તિલક કીધું કપાળજી.          ૩

‘પુત્ર! જાતી વેળા તું ફૂટડો દીસે છે, શી કહું શોભાયજી!
વાર થઈ ચાલજે તું વહેલો, લાવજે કો એક કન્યાયજી.          ૪

આજ્ઞા માગી પાયે લાગી પૂજ્યા શાલિગ્રામજી;
પછે અશ્વ અનુપમ પલાણ્યો ‘હંસલો’ જેનું નામજી.          ૫

પરમ વિષ્ણુ વળી સાથે લીધા, સેવક તેડ્યા ચારજી;
પછે પરવર્યો તે પુર વિષેથી સર્વને કરી નમસ્કારજી.          ૬

કોટિ કોટિ બ્રહ્માંડનો સ્વામી શાલિગ્રામ કીધો બંધનજી;
વાટમાં વૈષ્ણવ જનને મંડાયો શુભ શુકનજી.          ૭

કાળી કપિલા[1] ધેનુ મળી, વળી વચ્છ જેહને સંગજી;
દક્ષિણ ભાગે મૃગલી સાથે ઊતર્યો કૃષ્ણ કુરંગ[2]જી.          ૮

વળી વરકન્યા પરણી પધાર્યાં, માનિની મંગળ ગાયજી;
એવે બ્રાહ્મણનું ટોળું મળ્યું જાતાં મારગમાંયજી.          ૯

ઋષિ કહે ‘તમો રાજપુત્ર ગાજતે ગામમાં આવોજી;
પરણજો કોક પ્રેમદાને, સુંદરી સુંદર લાવોજી.’          ૧૦

શુકન વંદી સંચર્યો સાધુ, મુખે લેતો હરિનું નામજી;
જાતે થકે આગળે આવ્યું કૌંતલપુર જે ગામજી.          ૧૧

એવે એક સરોવર દીઠું, જેમાં ભર્યું મીઠું નીરજી;
સેવક પ્રત્યે વાત કહી, અશ્વથી ઊતરિયો વીરજી.          ૧૨
 
પછે કલ્પવૃક્ષ હેઠળ જઈ બેઠો, મનમાં આનંદ આણીજી;
એક સેવક વાયુ નાખે, એક લાવે છે પાણીજી.          ૧૩

સ્વામી કહે : ‘અરે સેવકો, ક્ષણ એક આંહાં રહીએજી.’
ઘટિકા[3] એક શયન કરું, પછે પુરમાં જઈએજી.’          ૧૪


એવે સમે એક જમણી પાસે હુતું સૂકું વનજી,
નવપલ્લવ થઈ રહી વાડી સાધુ તણે દર્શનજી.          ૧૫

સેવક થયા જોઈ વિસ્મે, રહ્યા વિચારીને આપજી;
‘સૂકાનું લીલું થયું એ પ્રભુ તણો પરતાપજી.          ૧૬

પછે કુંવર પોઢ્યો પૃથ્વી, પરિસ્તરણ[4] પથરાવીજી;
એક પગ ચાંપે, એક વાયુ નાખે, એમ કરતાં નિદ્રા આવીજી.v ૧૭

વલણ
એમ કરતાં નિદ્રા આવી સાધુ પુરુષને સુખે રે,
પછે સેવક ઊઠીને સંચર્યા જોવાને વાડી વિખે રે.          ૧૮



  1. કપિલા – ગાય
  2. કૃષ્ણ કુરંગ – કાળિયાર
  3. ઘટિકા – ઘડી (આશરે ચોવીસ મિનિટ જેટલો સમય)
  4. પરિસ્તરણ – પાથરણું, પથારી