હરીશ મીનાશ્રુની કવિતા

હરીશ મીનાશ્રુનાં કવિતા

સંપાદક: અજયસિંહ ચૌહાણ

• પ્રારંભિક

તિર્યગ્ગીતિ

(એક અષ્ટમપષ્ટક)

૧

(Teenager કવિ, એક લૅન્ડસ્કેપ)

         ચંબેલીને પાંદે
ઝાકળનાં વલ્કલ પ્હેરીને બેઠી ગઝલ રૂપાંદે

કમલપત્રમાં વલય, કીડીને ચરણે નેપુર બાજે
ઝૂલે મુદામય મલય, કવિવર સરવે કાન વિરાજે

         કલરવ કોમળ ટીપે ટીપે
         મોતી છણકો કરતાં છીપે
         પાંદડીઓમાં ગંધ પ્રવર્તી
         સંવેદનની સાવ સમીપે

સિંજારવની વ્યથા સમેટી છંદ વડે શું છાંદે
         ચંબેલીને પાંદે

ખરતું પીછું સહે, સ્વજન! વિશ્રંભકથા વ્યાકુળ
લીલો વાયુ વહે, વીંટાળી પોપટનાં પટકૂળ

         વાચા રમ્ય વિલસતી નભની
         ચુંબનમાં છાયા સૌરભની
         ધ્રિબાંગસુંદર ભરી સભામાં
         લાજ લૂંટે કોમલ રિષભની

કાગળ મધ્યે કુમુદિનીનો સ્પર્શ સજાવ્યો ચાંદે
         ચંબેલીને પાંદે

વિદગ્ધ કવિ, એક વેસ્ટલૅન્ડસ્કેપ

અમીં રે ગનપાઉડરનાં માણસો...
થોડાં સુંદર છૈંયે ઝાંઝાં છૈંયે ધિરબંગ
જેને તોપચી વ્હાલો ને વ્હાલો સાણસો

મારે તે આંગણ હિરોશીમળાનું ઝાડ
ઝૂલે મડદાંનાં પાંદ ઝૂલે દધિચીનાં હાડ
મોગરાયે ભડથું થૈ ગિયા
કાળો કારતૂસ બન્યો કૂણો દેશ
ભૂરા ભડવાને માથે રાતું ફૂમતું
લીલાં ચેલકાં બાળીને પાડી મેંશ
નકશા રાંડ્યા તે બોડી બામણી
મારા ગામમાં બચી ના ગોકળગાય
અરેરે મારા ગામમાં બચી ના ગોકળગાય
એકલો ભાયાત ફૂંકે ફાચરો –
એને તેડવાને આયાં છે મસાણ સો
અમીં રે ગનપાઉડરનાં માણસો...

તરણાં ઘોંટીને મૂશળ ઊગતાં
ભોમકાની ખસી ગઈ ઠેઠ આંબોઈ
બળતણ ખૂટ્યાં તો મનખા મોકલ્યા
રાતું ઘાશલેટ બની ગિયાં લોઈ
શેપટાં ઉખાડી દીધાં આભનાં
જેણે ચેહમાં નીચોવ્યાં પૂમડાં ગાભનાં
નિત પાંચ ઝૂડી બંધૂકોને ફૂંકતી
મારી શિકોતેર પેઢીઓને જોઈ
ખાખી ધુમાડામાં ધરુજતી જોઈ
પેણનો યે ટોટો પીસી આટલું
અમીં લખ્યું તેને ઝાઝું કરી જાણસો
અમીં રે ગનપાવડરના માણસો....

પર્જન્યસૂક્ત : ૨

અહીં તો
પ્રિય અને પર્જન્ય,
નથી કો અન્ય–
કેવળ
હું
તે
ઝળહળ જળમાં અંતર્ધાન :
(રખે ને આજ કવિતા લખે)
મૌનમાં
શબ્દ સકળ તે મ્યાન!

પર્જન્યસૂક્ત : ૧૦

નયન થકી રે નેહ
નીતરે નેવાં પરથી નીર
ઘરમાં પલળ્યાં પ્રિયજન
કુંજે ભીંજ્યાં કોયલકીર

જરકશી મેઘબિજુલી ઊડે
આજ પધારે ચડી ગરુડે

બંશીવટને પુંજ પાંદડે
ઝગમગતો આહીર

સ્તનમંડળ પર મેહુલમોતી
ત્રફડે તગતગ જળની જ્યોતિ

ગોપવનિતાનાં લયવ્યાકુળ
ચળકે ચરણાં ચીર

જળઝૂલણા વન વૃંદાવનનું
બુંદ બિલોર ઝરે કંચનનું

સ્યાહી ઝબોળી જીર્ણ દ્વારિકા
ઝૂરે, નરી કથીર

પર્જન્યસૂક્ત : ૧૧

મોરનું મ્હેણું અષાઢે સાંખવું સારું નહીં
આ રીતે ભડલીવચન કૈં ભાખવું સારું નહીં

એકલાં જાણી રખે આવી ચડે એનાં સ્મરણ
આંખમાં પાણીનું જોખમ રાખવું સારું નહીં

પર્જન્યસૂક્ત : ૧૪

આ વરસ એવું જલદ વરસાદનું ટીપું ખરે
કે તને અંગતપણું તારું પલળતું સાંભરે

શ્રાવણે પોપટ અને પરદેશ બહુ લીલા બને
એટલે કાયમ તું લીલાં પાંદડાં ચૂંટ્યાં કરે

પર્જન્યસૂક્ત : ૧૯

જળથી ઢાંકી
અતિશય વાંકી
ખીલી અષાઢી બીજ
હોઠ બધાંયે ચુંબન ચુંબન, બીજ બધાં ઉદ્બીજ!

પ્રેમસૂક્ત : ૨

તમે પુષ્પ ચૂંટ્યું
તો મેં ગંધ
તમે પાદુકા ઉતારી
તો મેં પંથ
તમે ત્યજ્યાં પટકૂળ
અને મેં ત્વચા
હવે ઝળહળે તે કેવળ પ્રેમ

પ્રેમસૂક્ત : ૧૪

સ્તનથી
વધુ ઉત્તુંગ
નાભિથી વધુ ગહન
જંઘાથી
વધુ ગુહ્ય
નિતમ્બથી વધુ ભીષણ
આ વિશ્વમાં
અન્ય શું છે?
તેં ઉત્તર ન વાળ્યો
માત્ર ઝગમગી જળની પ્રહેલિકા
નેત્રને ખૂણે

પ્રેમસૂક્ત : ૧૫

આ
નિબિડ સ્પર્શ શું છે? –
કદાચ અપભ્રંશ દૂરતાનો

આલિંગન માટે ફેલાવેલા બાહુઓ
આકાશમાં ઉમેરી દે છે
થોડુંક વધુ આકાશ

આ ચુંબન
રમ્ય આકૃતિ રચે છે
આપણાં જ હોઠનાં શૂન્યની

નીરવ મધ્યરાત્રિને
ચંદ્ર કે ચાંદની જેવી ચેષ્ટાથી પણ
ખલેલ જ પહોંચે છે
ત્યારે
હું કંપિત સ્વરે
પ્રેમનો એકરાર કરવા મથે છે
જ્યારે હું કરતો રહું છું પ્રેમ
અવાક્

આ ચક્રવાક
અને ચક્રવાકી
મિલનની પળ એ બન્નેવને
ઠેરવે છે એકાકી

પ્રેમસૂક્ત : ૧૭

યુદ્ધ આદરવાની તારી એ ખૂબી
અન્યને લાગે કે જાણે તહકૂબી

પ્રેમસૂક્ત : ૨૦

ત્વચા ઉપર તો નિરંતર તમારો સ્પર્શ મળે
ને દૂરતામાં કેટલાં પ્રકાશવર્ષ મળે
ઘડે છે વ્યૂહ પ્રેમનો આ સુખડની કાયા
તમારી સાથે હવે નિત્યનો સંઘર્ષ મળે

જન્મારો

ઘરમાં હુવાવડીનો ખાટલો ને
જીવ મારો ચીઠાં લખે છ ચબૂતરે

ફળિયે શરાધિયાના દા’ડા ફરે ક
મારી ઢોચકીમાં તૈડ પડી તૈડ
પોદળો યે છૉણું થૈ ભડભડ ચેત્યો ક
મનખાની મેલ બધી પૈડ

ભૂખે મરે છ ભાંજઘડિયાનાં છોકરાં
ને ગડભાંજે ગોદડીમાં મૂતરે

લેમડાની હળી જેવી ઘૈડિયાંની જાત
એની ચેટલીક કરવાની ઠાઠો
હાહ જરી અધરાતે હેઠો બેઠો ક
તૈં ઠૂંઠવો મેલીને ચિયો નાઠો

કોણ મારાં ખાહડાં પે’રીને ટૈણપો
પાદરની પેલી પા ઊતરે?

ત્રિપદી

થરથર કેસરકિરણ પરોઢે
પ્રિયજન અરસપરસને ઓઢે
તેજકટારી તૃણની પત્તી
માંહ્ય લીલોકચ સૂરજ સોઢે
૦
સરગમમાં તેતર ને સૂડા
વાજીંતર : રાતાં કેસૂડાં
પલાશમાં ને ભીમપલાશમાં
ભેદ કરે તું? ફટ્ રે ભૂંડા
૦
ગુંજાફળના દીપ પ્રજાળી
જળઝીંગોર ઝરે દ્રુમડાળી
મેઘફૂલથી તોળ્યા મઘમઘ
સવા વાલ કેવળ વનમાળી

◼