સમગ્ર અરધી સદીની વાચનયાત્રા/રવિશંકર વ્યાસ (મહારાજ)/પ્રતાપવંશી

          અમારેએકમોતીભાઈડોસાહતા. ૧૯૩૦નીલડતમાંબીજાઘણાનેપકડયા, પણએમનેરાખીદીધા. એકદિવસએપત્રકાવાંચતાંપકડાયા. પોલીસવડાનેએનીવૃદ્ધાવસ્થાદેખીદયાઆવી. એનાપરનોખટલોરોળી-ટોળીનાખવામાટેપૂછ્યું : “કેમડોસા, આપત્રકાતોતમનેકોઈએમોકલીહતીને?” ડોસાએજવાબદીધો : “શુંકહોછો? મોકલે? કોઈકમનેમોકલે? શીવાતકરોછો! હુંતોરીતસરએનોગ્રાહકછું. હું, સાહેબ, આજકાલનોનથી — ૧૯૨૨થીસત્યાગ્રહીછું.” એમગુનોકબૂલકરીજેલમાંગયેલા. બહારઆવ્યાપછીજમીનોતોઝૂંટવાઈગયેલી. પોતેવૃદ્ધનેજીર્ણબનેલા. અમેએમનેમદદઆપવાકહ્યુંત્યારેએરોષકરીનેબોલીઊઠેલાકે, “હુંમદદલઉં! હુંપારકેપૈસેનિર્વાહકરું! મનેજાણોછો? હુંતોરાણાપ્રતાપનોવંશજછું!” દૈવજાણેશાથીએમણેપોતાનેપ્રતાપવંશીકહ્યા. પણએમોતીડોસાનીતદ્દનબેહાલીવચ્ચેપણએમનાઆવાઅરમાનથીએનીકુલીનતાપ્રકાશીઊઠી. એનેઘેરસારાવાળાએકન્યાઆપી, નેએનીકન્યાસારાવાળાએરાખી.