રાજા-રાણી/સાતમો પ્રવેશ

સાતમો પ્રવેશ

પહેલો અંક

         સ્થળ : મંત્રણાગૃહ. વિક્રમદેવ અને મંત્રી બેઠા છે.

વિક્રમદેવ : જેટલા જેટલા વિદેશી ચોરો છે, તે તમામને આ ક્ષણે જ બહાર નિકાલો. આ તો હંમેશની પીડા, દિવસ-રાતનો ભય, અને આખા રાજ્યમાં, બસ, આક્રંદ આક્રંદ આક્રંદ! પીડાતી પ્રજાની બૂમો સાંભળ્યા વિના એક દિવસ પણ ખાલી નથી જતો!

મંત્રી :

મહારાજ, ધીરા થાઓ. હમણાં તો થોડા દિવસ સુધી બધેય આપ સતત ધ્યાન આપો. ત્યાર પછી જ આ ભયશોકનાં બંધનો દૂર થશે. આ અંધકાર તો ઘણા કાળનો ભેગો થયો છે. એક દિવસમાં એ નહીં જાય.

વિક્રમદેવ :

ના, બસ એક જ દિવસમાં હું એનો નાશ કરવા માગું છું : સેંકડો વરસના વૃક્ષને કઠિયારો જેમ એક જ દિવસમાં જમીનદોસ્ત કરે છે તેમ.

મંત્રી :

પણ શસ્ત્રો ક્યાં? માણસો ક્યાં?

વિક્રમદેવ :

સેનાપતિ ક્યાં છે? બોલાવો!

મંત્રી :

ખુદ સેનાપતિ જ પરદેશી છે.

વિક્રમદેવ :

દગો! દગો! તો પછી બોલાવી લાવો બિચારી પ્રજાને! અનાજ આપીને એ સહુનાં મોઢાં બંધ કરો; દ્રવ્ય દઈ દઈને રવાના કરી દો. રાજ્ય છોડીને ભલે બાપડાં ચાલ્યાં જાય — જ્યાં સુખ મળે ત્યાં!

[વિક્રમદેવ જાય છે. દેવદત્ત સહિત સુમિત્રા આવે છે.]

સુમિત્રા :

હું આ રાજ્યની રાણી છું. તમે મંત્રી લાગો છો, ખરું?

મંત્રી :

પ્રણામ, માતા! હું આપનો દાસ છું. શા માટે, માતુ, આપ અંત :પુર છોડીને આજે મંત્રણાગૃહમાં પધાર્યાં?

સુમિત્રા :

પ્રજાનું કલ્પાંત સાંભળ્યા પછી મારાથી અંત :પુરમાં ન રહેવાયું. મંત્રીજી, હું ઇલાજ કરવા આવી છું.

મંત્રી :

તો શી આજ્ઞા છે, માડી?

સુમિત્રા :

આ રાજ્યમાં જેટલા વિદેશી અધિકારીઓ છે તે બધાને મારા નામથી તરત ભેગા કરો.

મંત્રી :

અચાનક બોલાવ્યેથી સંદેહ જાગશે — કોઈ નહીં આવે.

સુમિત્રા :

રાણીનો હુકમ પણ નહીં માને?

મંત્રી :

રાજા-રાણીને તો બધા ભૂલી જ ગયા છે.

સુમિત્રા :

એમ? ઠીક, તો કાળભૈરવના પૂજા-ઉત્સવમાં બોલાવો. તે દિવસે ઇન્સાફ થવાનો. અને એ મદાંધો કદાચ શિક્ષા ન માને તેટલા માટે બાજુમાં લશ્કર પણ તૈયાર જ રાખજો.

દેવદત્ત :

સંદેશો લઈને કોને મોકલશું?

મંત્રી :

આ ત્રિવેદીને મોકલીએ. એ બાપડો બેવકૂફ, ભોળો અને ધાર્મિક વૃત્તિનો બ્રાહ્મણ છે; એટલે એના ઉપર કોઈને સંદેહ નહીં આવે.

દેવદત્ત :

ત્રિવેદી ભોળો? એની બેવકૂફી એ જ એની બુદ્ધિ છે; અને એની સરલતામાં જ કપટ ભર્યું છે.