મણિલાલ હ. પટેલનાં કાવ્યો/પટેલભાઈ

પટેલભાઈ

         સમજણમાં ભોળા ને કાળજાના કાચા, પટેલભાઈ
         વાણીથી વાંકા ને રગરગથી સાચા પટેલભાઈ

કાળઝાળ કાળી મજૂરી કરી ભરવાનાં દેવાં તે એમ તમે જિન્દગી ન જાણી
રોટલાના જેવું છે બૈરીનું મોઢું ને ઉપરથી બળદોને જોઈ ચઢે પોશ પોશ પાણી
વાણિયાના વિશ્વાસે હાલે છે વ્હાણ તમે ટેસથી ખાધા કરો છો રોજ ધાણી

         તમે ફૂગ્ગો થઈ ફૂલ્યા ને શઢ જેમ ખૂલ્યા; પટેલભાઈ
         મેળાની જેમ, તમે ઋતુ આવી ને સાવ ઉલ્યા, પટેલભાઈ

ગોફણના પથ્થરની જેમ રહે ફેંકાતું આયખું આ ફેંકાવું કોણ છે, બોલો
કણબણની ઇચ્છાઓ રાહ જોઈ પથ્થર થઈ જાય, એમ બોલે છે હોલો
ઘૂઘરાઓ બાંધની આવે અંધારું ઘેર, કોક જાગો રે, જાગો રે, બારણાં ખોલો

         માટીના મોર વિશે પટલાણી પૂછે, પટેલભાઈ
         આણાની રાત કોણે આંસુઓ લૂછે, પટેલભાઈ

ખેતરના શેઢાની જેમ વ્હાલ લંબાવે હાથ કૈંક કંકણને સમજો તો સારું
રાતા ગવનમાં ધ્રુજે છે આભલાનાં આભ એના પાણીને ચાખો તો ખારું
લાપસીના આંધણ મૂકીને પૂછે પટલાણી : આજ ઘેર રોકાશો વારું?

         ખેતરમાં દાણા ને ઘરનાંની મૂંઝાતી વાણી, પટેલભાઈ
         ખેતરમાં ચોર પડ્યા, ઘરમાં ઉજાગરે-ઉજાણી, પટેલભાઈ

પાંસળીએ પાંસળીએ વાંસળીઓ વાગતી ને સોનાના દાગીના પટલાણી માગતી
મેળાના થાક પછી ઊંઘે પટેલ ઠૂસ! મહીસાગર-પટેલાણી ચોમાસું જાગતી
ચિંતામાં સૂકાતા કણબીને રોજ રોજ પટલાણી જીવતર ને જોબન સમજાવતી

         સમજી સમજીને બધુ છેવટમાં ભૂલ્યા, પટેલભાઈ!
         વાયરામાં ઝૂલ્યા ને જીવતરમાં ડૂલ્યા, પટેલભાઈ!