ગુજરાતી બાળવાર્તા સંપદા/મા ! મને છમ વડું
ગિજુભાઈ બધેકા
એક હતો બ્રાહ્મણ ને એક હતી બ્રાહ્મણી. એમને સાત છોડીઓ. બ્રાહ્મણ ઘરનો બહુ જ ગરીબ. રોજ બિચારો સાત ગામ માગે ત્યારે માંડ માંડ પેટનું પૂરું થાય. એક દિવસ બ્રાહ્મણને વડાં ખાવાનું મન થયું. એણે બ્રાહ્મણીને કહ્યું : ‘આજ તો વડાં ખાવાનું મન થયું છે.’ બ્રાહ્મણી કહે : ‘પણ બધાંયને થાય એટલો લોટ ઘરમાં નથી. પાંચસાત વડાં થાય એટલો લોટ માંડ માંડ નીકળે તો.’ બ્રાહ્મણ કહે : ‘ત્યારે કાંઈ નહિ; વાત માંડી વાળો.’ બ્રાહ્મણી કહે : ‘ના, એમ નહિ. પરમ દહાડે ધોળીકાકી થોડાંક વડાં આપી ગયાં હતાં તે મેં ને છોડીઓએ ચાખ્યાં છે; એક તમે રહી ગયા છો. છોડીઓને વાળુ કરીને સૂઈ જવા દો; પછી હું તમને પાંચ-સાત પાડી આપીશ. મારે કાંઈ ખાવાં નથી એટલે એટલાં વડાં ખાઈને પાણી પીશો તો પેટ ભરાશે.’ બ્રાહ્મણીએ હળું હળું ઊઠીને ચૂલો સળગાવ્યો. પછી ચૂલા ઉપર લોઢી મૂકીને ઉપર ટીપુંક તેલ મૂક્યું. પછી વડાંનું ડોઈને વડાં કરવા બેઠી. જ્યાં પહેલું વડું લોઢીમાં મૂક્યું ત્યાં ‘છમ, છમ, છમ’ થયું. ‘છમ છમ’ સાંભળી એક છોડી જાગી ને કહે : ‘મા ! મને છમ વડું.’ મા કહે : ‘સૂઈ જા, સૂઈ જા, આ લે એક વડું, ખાઈને પાણી પીને સૂઈ જા. જોજે બીજી જાગે નહિ.’ પહેલી છોડી તો એક વડું ખાઈને પાણી પીને સૂતી. માએ તો બીજું વડું મૂક્યું ત્યાં તો પાછું ‘છમ છમ’ થયું. બીજી છોડી જાગી ને કહે : ‘મા ! મને છમ વડું.’ મા કહે : ‘લે સૂઈ જા, સૂઈ જા, જોઃ બીજી બહેન જાગશે.’ બીજી છોડી વડું ખાઈને સૂઈ ગઈ. બ્રાહ્મણીએ બ્રાહ્મણની સામે જોયું. બ્રાહ્મણ કહે : ‘હશે, એ તો છોકરાં છે ને !’ પછી માએ ત્રીજું વડું મૂક્યું; પણ ત્યાં તો પાછું ‘છમ, છમ, છમ !’ ‘છમ છમ’ સાંભળી વળી એક છોડી જાગીને કહે : ‘મા ! મને છમ વડું.’ મા કહે : ‘લે. વળી તું ક્યાં જાગી ? લે આ વડું; ખાઈને સૂઈ જા. જોજે, બીજીને જગાડતી નહિ.’ ત્રણ વડાં તો ખવાઈ ગયાં. હવે ચાર વડાંનો લોટ રહ્યો. બ્રાહ્મણીએ ચોથું વડું મૂક્યું. વળી પાછું વડું તો ‘છમ, છમ, છમ’ બોલ્યું. ‘છમ, છમ’ થતું સાંભળી ચોથી છોડી જાગી ને એનેય વડું આપીને માએ સુવાડી દીધી. પછી તો પાંચમી છોડી જાગી ને પાંચમું વડું એને આપવું પડ્યું; તે પછી વળી છઠ્ઠી છોડી જાગી ને છઠ્ઠું વડું એને આપવું પડ્યું. ને છેવટે સાતમું વડું સાતમી છોડીએ ખાધું. ત્યાં તો લોટ થઈ રહ્યો ! બ્રાહ્મણ - બ્રાહ્મણીએ વડાં ન ખાધાં ને પાણી પીને સૂઈ રહ્યાં.