ભારતીયકથાવિશ્વ-૫/ભારતીયકથાવિશ્વ૫: Difference between revisions

=== બે શિષ્યોની કથા ===  

કોઈ સિદ્ધ પુરુષના બે શિષ્યો હતા. બંનેએ નિમિત્તશાસ્ત્રની વિદ્યા લખી હતી. એક વાર તેઓ જંગલમાં ઘાસ-લાકડી લેવા જંગલમાં ગયા. ત્યાં તેમણે હાથીઓના પગ જોયા. એક શિષ્યે કહ્યું, ‘આ તો હાથણીના પગ છે.’  

‘તેં કેમ જાણ્યું?’  

‘તેનો જમણો પગ ભારે હતો અને તેણે લાલ રંગનાં વસ્ત્ર પહેર્યાં હતાં.’  

‘એ વાત કેવી રીતે જાણી?’  

=== વણકરકન્યા અને રાજકુમારી ===  

કોઈ નગરમાં એક વણકર રહેતો હતો. તેને ત્યાં કેટલાક ધૂર્ત કાપડ વણતા હતા. એક ધૂર્ત બહુ મધુર અવાજે ગીત ગાયા કરતો હતો. વણકરની દીકરી તેનું ગાયન સાંભળીને તેના પર મોહી પડી. ધૂર્તે કહ્યું, ‘ચાલો, ક્યાંક ભાગી જઈએ. નહીંતર કોઈને ખબર પડી જશે.’  

વણકરકન્યાએ કહ્યું, ‘મારી સખી એક રાજકુમારી છે. અમે બંનેએ એવું નક્કી કર્યું છે કે આપણે બંને એક જ યુવાન સાથે પરણીશું. એના વિના મારાથી કેવી રીતે નીકળાય?’  

ધૂર્તે કહ્યું, ‘તો એને પણ બોલાવ.’  

વણકરકન્યાએ પોતાની એક સખી દ્વારા રાજકુમારીને સંદેશો મોકલ્યો. તે પણ આવી ગઈ. ત્રણે વહેલી સવારે સવારે ભાગી નીકળ્યા. તે વખતે કોઈએ ગાથા સંભળાવી. ‘અરે આમ્ર વૃક્ષ, જો કણેરનાં વૃક્ષ ખીલી ઊઠ્યાં છે તો તું અત્યારે ખીલવા લાયક નથી. હલકા લોકો જે કાર્ય કરે તેવું કાર્ય તું પણ કરીશ?’  

== મીઝો લોકકથાઓ ==

=== લોકકથાઓનો અદ્ભુત નાયક છુરા ===  

છુરા અને તેના કુટુંબીજનો સાવ ગરીબ થઈ ગયા હતા. તેમણે પોતાનાં ખેતરોની બધી ઉપજથી ગુજરાન ચલાવ્યું અને નવા વરસની ફસલને હજુ વાર હતી. હવે શું કરવું તેની વિમાસણમાં બધા પડ્યા.

તેમના ઘરમાં એક બહુ મોટું માટીનું પાત્ર હતું અને તે બદલ બધા ગર્વ અનુભવતા હતા. પણ હવે તેમની હાલત એટલી બધી ખરાબ થઈ ગઈ કે તેમણે પોતાનું એ કિંમતી વાસણ વેચીને ચોખા ખરીદવા વિચાર્યું.  

તે બાળકો તેનાં પોતાનાં છે એવો વિચાર આવ્યો જ નહીં. તે પડોશના ઘેર વાસણ મૂકવા ગયો. બાળકોએ તેમની માને કહ્યું, ‘બાપુ પડોશીને ત્યાં વાસણ વેચવા માંગે છે.’  

માએ કહ્યું, ‘જાઓ અને તેમને આપણે ઘેર બોલાવી લાવો.’ બાળકોએ એવું  કર્યું. પણ છુરા ન માન્યો, તેની પત્ની જ્યારે તેને બોલાવવા ગઈ ત્યારે તેણે શાંતિથી કહ્યું, ‘શું તું મને તારો વર માને છે? ના, મારા ગામમાં મારી પત્ની છે અને હું કોઈ બીજી સ્ત્રી સાથે લગ્ન ન કરી શકું.’  

=== બાળકની સંભાળ લેતો છુરા ===

એક દિવસ છુરાની પત્ની ડાંગરના ખેતરે ગઈ, જતી વખતે બાળકની સંભાળ લેવા છુરાને કહ્યું. ભૂખે-તરસે બાળક આખો વખત રડતું રહ્યું, છુરા તેને છાનું રાખી ન શક્યો.  

બાળકને તેણે ખોળામાં લીધું, ક્યારેક પીઠ પાછળ મૂક્યું. આમ તેમ ચાલીને બાળકને છાનું રાખવાનો બહુ પ્રયત્ન કર્યો. તે શા માટે આટલું બધું રડે છે એનું કારણ જાણવા માગતો હતો. બાળકને આમતેમ તપાસ્યું. બાળકના માથે હાથ ફેરવ્યો, તેને લાગ્યું કે બાળકના માથામાં મોટો ફોલ્લો છે. હા, હવે સમજાયું, આ ફોલ્લાને કારણે તે રડ્યા કરે છે.’ એટલે તે ફોલ્લો દૂર કરવા મથ્યો, એને કારણે જ બાળક રડ્યા કરતું હતું.  

વાસ્તવમાં કશા પ્રત્યુત્તરની તેને આશા ન હતી પણ છુરાએ ઘોઘરા સાદે કહ્યું, ‘અમે અમારી ઇચ્છા પ્રમાણે સમય પસાર કર્યો.’

આ અણધાર્યા ઉત્તરથી તે વૃદ્ધા ગભરાઈને પોતાને ઘેર ભાગી ગઈ. વૃદ્ધાને શું થયું એ જાણીને છુરા તેની પાછળ દોડ્યો અને ઊભા રહેવા કહ્યું.  

== ત્રિપુરાની પ્રદેશની લોકકથાઓ ==

=== સાત બાળકોની મા ===