કાવ્ય-આચમન શ્રેણી – રાજેન્દ્ર શાહ/૪. શેષ અભિસાર: Difference between revisions

કાવ્ય-આચમન શ્રેણી – રાજેન્દ્ર શાહ/૪. શેષ અભિસાર (view source)

Revision as of 07:48, 13 December 2021

6,179 bytes added , 07:48, 13 December 2021

no edit summary

MeghaBhavsar

18,450

edits

@@ Line 4: / Line 4: @@
 <poem>
-શિશુ હૃદયના ઉલ્લાસે હ્યાં ઊભી ઝરૂખા કને
+સ્ત્રી :
-ઇહ નીરખતો ચીલો, બંકી ધરી ગતિ દૃષ્ટિમાં
+ચૂપ હો, એ પધારે છે,
-ક્ષણ ક્ષણ રમી સંતાતો ને અનંતન સૃષ્ટિમાં
+એના મહિષનો દૂર
-ભ્રમણ અરથે જાતો, પૂંઠે વિમુગ્ધ મૂકી મને.
+ઘૂઘરો રણકે જેનો ઓરો ઓરો પડે ધ્વનિ.
-તલસતું હતું હૈયું કેવું સુદૂર અગમ્યને
+દૃષ્ટિની સીમની પેલી પારનાં, અંતરિક્ષનાં
-પથ વિહરવા કાજે! – જેની અપૂર્ણ કથા તણા
+ભેદીને ગહનો આવે, ઓળંગી અદ્રિઓ ઊંચા.
-ધૂમસ પર અંકાતી મારી સુરંગીન કલ્પના;
+વાંકા છે માર્ગ ને પેલાં આંહીં ત્યાં ચંડ રોધનો
-નિજ રચિત, આનંદે જોતાં દૃગો, ભવિતવ્યને.
+પડ્યાં છે તોય રે એની ગતિ શી?
-હજીય ઝરૂખો એનો એ, હું, અને વળી પંથ આ,
+એક ફાળમાં
-પણ અવ અહીં આવી ઘેરી વળે ગતની સ્મૃતિ.
+વીંધીને શત જોજન
-બીન મૂક થયું તોયે એની સુણી રહું ઝંકૃતિ,
+આજ તો એ પધારે છે.
-વિવિધ સમયે છેડ્યા તે સૌ મળે સ્વર વંૃદમાં.
+ઘેરાં અંધારાં કૃષ્ણ રાત્રિનાં
-સરલ મનનાં ચાંચલ્યોનાં હવે નહિ ક્રીડન,
+વ્યાપ્યાં છે, વર્ણ છે એનો શ્યામ, તોયે ક્ષણે ક્ષણે
-અવ હૃદયના શૂન્યે લાધ્યું પ્રશાન્ત નિમજ્જન.
+હાલતી આ હવા માંહિ ઓળો સ્પષ્ટ થતો લહું.
+લ્હેરાતો અંચળો એણે ઓઢ્યો ભ્રૂરેખ ઢાંકતો,
+લોચનો પ્રેમીનાં જાણે ઝગે છે શુક્રની જ્યમ,
+અજાણ્યા સુખનો કેવો
+અંગે રોમાંચ વ્યાપતો!
+આજ તો જિંદગી કેરું ધન્ય હોશે સમર્પણ!
+પ્રાણની કામના કેરું શૂન્ય માંહિ વિસર્જન!
+આવી માંગલ્યની ઘડી.
+પરિચારિકા!
+કંકુની કોરના પીળા પાનેતર થકી મને
+સજો, ને સર્વ શિંગારે સોહાવો ક્ષણ લગ્નની,
+દીપને પ્રગટાવી જો મૂકો પેલા ખૂણા મહીં,
+ગતિ ના વાયુની જેને અંધારું અડકે બસ.
+અરે ઓ પરિચારિકા!
+પરિચારિકા :
+જી!
+સ્ત્રી :
+આવે…
+પરિચારિકા :
+મા! બોલશો નહિ…
+સ્ત્રી :
+આવે છે…
+આવ હે હર્ષવર્ધન!
+અનિમેષ દૃગો તારી કરે છે સ્નેહવર્ષણ.
+અંગની આગ, સંતાપો ચિત્તના સર્વ શામતા,
+ન્હાઉં છું જમના કેરાં જલે હું હૈમ-શીતલ.
+હવે ના દૂર, ઝૂરું હું તારાં આલિંગનો મહીં
+ખેલવા, શમવા…
+કિંતુ શાને રે શ્વાન આ રડી
+રોકે છે માર્ગને મારા?
+ખમ્મા ખમ્માય એહને.
+આજની યામિની કોટિ તારલાથી ઝળાંઝળાં,
+ચંદ્રનાં રશ્મિથી એને ઝાંખપો લાગતી નથી.
+ઊંચેરા વ્યોમની નીચે ઉર્વીને શાંત આંગણે
+મળીને બેઉ આપણે
+રમીશું.
+નૃત્ય શેષાભિસારનું.
+મૃદંગે બોલ વાજતાં,
+મંદ મંદ રવે વ્યાપે ગ્રહોનું વૃંદવાદન,
+હવાનું શાંત હૈયું શું ઝંકૃતિથી હલી રહ્યું!
+અધીરા અંગમાં મારા, તાલનાં શત સ્પંદનો
+જાગે છે, પ્રિય હે! ચાલો…
+૧લું સ્વજન :
+અહો શી પગલી!
+જાણે ભૂમિને સ્પર્શતી નથી,
+કંપતાં અંગઅંગો શાં!
+કશું શૈથિલ્ય! તોય રે
+અંગૂઠે પગના કેવી દોલતી કાય ર્‌હૈ ટકી!
+જાણે કે હમણાં આ… આ…
+પર્ણ કો પીંપળા કેરું વૃન્તમાંથી જશે ખરી.
+ખર્યું જાણે ખર્યું…
+૨જું સ્વજન :
+ના, ના,
+ગતિ શી ચપલા જેવી
+દૃષ્ટિ કેરી નિમેષમાં
+દિશાઓ ચમકાવીને લુપ્ત થૈ જાય સ્હેજમાં!
+રેખા-શી કાયમાં જાણે કોઈ શક્તિ અતીન્દ્રિય,
+તત્ત્વને આશ્રયે જાણે પ્રકૃતિ રમણે ચડી!
+મત્ત છે, ના કશાનાયે માને છે અંતરાયને,
+સર્વને મ્હાત દૈ કરી
+ઝંઝાના જોમથી આ શી જિંદગી નર્તતી ફરી!
+કિંતુ ત્યાં ઢળતી… પાછી ઢળે છે…
+રે ગઈ ઢળી.
+૩જું સ્વજન :
+ગાન થંભી ગયું, વ્યાપ્યું મૌન,
+કારુણ્ય અંતનું!
+મૃત્યુ :
+પ્રિયે!
+ધીરે ફરી જાગે શૂન્યમાંથી સ્વરો મૃદુ,
+ઊઠો, આલંબને ધારી અંગુલિ માહરી ઊઠો!
+રાત્રિના શેષ ભાગે જો અંધારું થાય શીતલ!
+તોડીની ગતમાં ગાતું વેદના કો સુકોમલ.
+જ્યોતમાંથી ઊઠે જેવી ધૂમ્રલેખા…
+૧લું સ્વજન:
+થીજેલું જલ પીગળી
+વહે તેવી રીતે પાછી જાગૃતિ આવતી જતી.
+કાય શી હાલતી! ઊંચી થતી શા સ્પર્શથી ઋજુ!
+કોનાં આલિંગને જાણે પીએ છે પ્રેમનું મધુ!
+૨જું સ્વજન :
+કોનાં તે નેત્રની સાથે સંધાયે નેત્રની પ્રભા!
+હાલતા હોઠ જાણે કે ઉચ્ચારે છે ‘સ્વધા, સ્વધા!’
+મૃત્યુ :
+આપણે ત્યાં જવું જ્યાં છે વાયુ કેરી ગતિ નહિ.
+બોજ હ્યાં સર્વ દ્યો મૂકી.
+અંગથી સ્પર્શનું તારું રેશમી વસ્ત્ર હો પરું.
+સ્ત્રી :
+મારા શેષાભિસારની
+ધન્ય વેળા સુમંગલ.
+કોનું રે ડૂસકું ત્યારે?
+મૃત્યુ :
+સ્પર્શનું વસ્ત્ર હો પરું,
+વાણી ના, શ્રુતિ ના, દૃષ્ટિ કેરાંયે દર્શનો નહિ,
+સ્મૃતિ ના, તુજને વ્હાલો પ્રાણ તેયે નહીં નહીં.
+તું ને હું…
+૧લું સ્વજન :
+હોલાતા દીપની છેલ્લી જલી ર્‌હૈ દિવ્ય કાંતિ આ…
+સર્વ સ્વજનો :
+શાન્તિ હો ગતને,
+પૂંઠે રિક્તને શાન્તિ શાન્તિ હો…
+{{Right|(સંકલિત કવિતા, પૃ. ૧૫-૧૯)}}
 </poem>