26,604
edits
સંજુ વાળાનાં કાવ્યો: Difference between revisions
→
KhyatiJoshi (talk | contribs) (→) |
KhyatiJoshi (talk | contribs) (→) |
||
| Line 1,152: | Line 1,152: | ||
હારાકીરી : સામુહિક આત્મહત્યાથી ફેલાતા ત્રાસનું વાતાવરણ | હારાકીરી : સામુહિક આત્મહત્યાથી ફેલાતા ત્રાસનું વાતાવરણ | ||
== લે લાગી છે == | |||
<poem> | |||
અડગ અડીખમ, ઓછરવું જાણે ના તલભર લે લાગી છે | |||
કચકચાવી ભેટી પડીએ એવી ભીતર લે લાગી છે | |||
નામ-ઠામ કે સરનામા વિનાની સધ્ધર લે લાગી છે | |||
કળી રહી છે થઈને ઝીણું ઝીણું કળતર લે લાગી છે | |||
ઘરની છત-દીવાલ ફૂંકવે થઈ ફણીધર લે લાગી છે | |||
લઈ નિમંત્રણ દરવાજે ઊભો માણીગર લે લાગી છે | |||
ઝીલી લે સૌ સ્થાનકના સત્કાર અરે ઓ મહામારગી! | |||
નીકળી જા કુંડાળું છોડી ઠીક સમયસર લે લાગી છે | |||
આ તે કયું કૌતુક ભેદ ના ભાસે બિલકુલ લય, પ્રલયમાં | |||
વ્હાલ ઊગ્યું છે એની સાવ લગોલગ જબ્બર લે લાગી છે | |||
સ્વાદ ધ્રાણ રસ રૂપ બધુંયે ખરી પડે એક ખોંખારામાં | |||
ઝીલે ના કોઈ જરા સરીખી ઝીંક વખંભર લે લાગી છે | |||
કોને ક્યાં ક્યાં કેવી લાગી એ પૂછીને પંડિત ન થા | |||
પ્રેમીજન શી દૃષ્ટિ કેળવ જો સરાસર લે લાગી છે | |||
ક્યાંક કળાશે તંબૂરરવમાં, ક્યાંક કથામાં કથાઈ રહી છે | |||
ક્યાંક અજાચક, અણજાણી, અણકથ ઘરોઘર લે લાગી છે | |||
લે-માંને લે-માં જ હવે તો ઝળી રહી છે જાત સદંતર | |||
ઝાલો તો ઝાલો હળવેથી બાંય હરિવર! લે લાગી છે | |||
</poem> | |||
== લ્હાવો લે છે == | |||
<poem> | |||
રસ ઘૂંટી રસપ્રદ બનાવી લ્હાવો લે છે | |||
સાચ-જૂઠને ચાવીચાવી લ્હાવો લે છે | |||
દંતકથામાંથી એક દોરો ખેંચી કાઢી | |||
અફવાઓ આભે ચગાવી લ્હાવો લે છે | |||
ભલે સત્યના સ્વામી એ કહેવડાવે કિંતુ | |||
હકીકતોને હચમચાવી લ્હાવો લે છે | |||
પરમ પ્રકૃતિપ્રેમીના હક્કદાવા માટે | |||
ઝરણાનું ટેટૂં ચીપકાવી લ્હાવો લે છે | |||
ઊડી ગયેલા પોપટ સાથે વેર વાળવા | |||
બાઈ સીતાપિંજર પઢાવી લ્હાવો લે છે | |||
સમજીને પોતાને સમકક્ષ મીર-ગાલિબના | |||
વાતેવાતે નામ વટાવી લ્હાવો લે છે | |||
સો ટચનો કોઈ શબ્દ પારખી તું પણ લઈ જો | |||
જ્યમ તાળું ખુલ્યાનો ચાવી લ્હાવો લે છે | |||
</poem> | |||
== રાજા! == | |||
<poem> | |||
અંગો બિછાવી વ્હાલથી વરશું તને રાજા! | |||
ઓવારણે ને આંસુડે ફળશું તને રાજા! | |||
તારી ક્ષણેક્ષણમાં સતત ઊગીને આથમશું | |||
આઠે પ્રહર આકંઠ સાંભરશું તને રાજા! | |||
અરધી કળાથી પ્રગટે તો અરધા જ ઊંઘડશું | |||
આઠમના અરધા ચંદ્ર, જીરવશું તને રાજા! | |||
કંકાવટી કેસરની લઈને વાટ નીરખશું | |||
તું આવ તો, પહેલું તિલક કરશું તને રાજા! | |||
વનવેલ થઈને મહોરશું, ને ફાલશું, ફળશું | |||
નમતી પરોઢે છેક પરહરશું તને રાજા! | |||
મોસમનાં નવલાં ધાન્ય જેવી ખેવના કરશું | |||
ઝીણાં જતનથી નિત્ય જાળવશું તને રાજા! | |||
થઈને અષાઢી સાંજ તારા રસ્તે ઘેરાશું | |||
કલહાસ ને કેકાથી કરગરશું તને રાજા! | |||
</poem> | |||
== તને રાણી! == | |||
<poem> | |||
વરસાદી સ્વપ્નો વચ્ચેથી હરશું તને રાણી! | |||
નિત નિત નવું વરસીને ભીંજવશું તને રાણી! | |||
હૈયે ઠરી હળશું અને મળશું તને રાણી! | |||
ખોવાઈ જઈશું ને ફરી જડશું તને રાણી! | |||
સૌ ટાઢ-તડકા, વાયરાને ખાળશું, ખમશું | |||
સૌહાર્દના છાંયાથી છાવરશું તને રાણી! | |||
એકાંત, અંગતતા બધું અર્પણ કરી દઈશું | |||
મેળા, મહોત્સવ જેમ ઊજવશું તને રાણી! | |||
પંડિત પુરાણીએ કહ્યું : છે પાણીનો તું પિંડ | |||
તો પાણી-પાણી થઈને વિનવશું તેને રાણી! | |||
વહેલી પરોઢે થઈ નવું નક્ષત્ર ઊગે છે તું | |||
ત્યાં જાગરણ જેવું જ સાંપડશું તને રાણી! | |||
ચંપા-ચમેલી જેમ તારી વેણીએ મહેકી– | |||
કરમાઈ જાશું તે છતાં ગમશું તને રાણી! | |||
</poem> | |||
== સમજાતાં નથી == | |||
<poem> | |||
ભીતરી પીડાનાં શરસંધાન સમજાતાં નથી | |||
ત્યાં કદીયે ભેંસ કે ભગવાન સમજાતાં નથી. | |||
વૃક્ષને થડ, મૂળ, ડાળી, પાન સમજાતાં નથી | |||
ત્યારે પંખીને સ્વયંના ગાન સમજાતાં નથી | |||
છેક જ્ઞાનેન્દ્રિય દ્વારા જ્ઞાત હોવું જોઈએ | |||
વર્ણનોથી ધૂપ કે લોબાન સમજાતાં નથી | |||
હાથમાં એના દિશાસૂચન મૂક્યુંં છે વહાણનું | |||
જેમને નૈઋત્ય ને ઈશાન સમજાતા નથી | |||
શ્વાસ ઊંડા લો કે આસન વાળીને બેસી રહો | |||
વ્યર્થ છે સૌ જ્યાં સુધી સ્વસ્તાન સમજાતાં નથી | |||
એ ખરું કે સ્પર્શની ભીનપ સુધી પહોંચાય છે | |||
પણ ત્વચા ઉપર થતાં તોફાન સમજાતાં નથી | |||
આપને હું કઈ રીતે વૈષ્ણવ કહું? હે ભક્તજન | |||
રાસ સમજાતા નથી, રસખાન સમજાતા નથી | |||
</poem> | |||
'''<big>અછાંદસ - ગદ્યકાવ્ય</big>''' | |||
આડી અવળી પરંતુ લયબદ્ધ | |||
નાની મોટી કબરો | |||
જે નથી તેની રાહ જોતી | |||
અને છે તેની પ્રતીતિ વિનાની | |||
== છરી == | |||
<poem> | |||
એ લોકો | |||
મરેલા ઢોરનું ચામડું ઉતારે | |||
તે લોકો | |||
કેન્સરની ગાંઠ સુધી પહોંચવા | |||
કરુણાસભર નિર્દયતાથી જીવતા માણસનું અંગ ચીરે | |||
કોઈક સ્ટેબિંગ માટે મારી આનાકાનીને ગાંઠે નહીં | |||
ઘડીના છઠ્ઠા ભાગમાં મારો રંગ બદલી દે. | |||
કોઈ ગૃહિણી મને પંપાળતી હોય તેમ | |||
સવારના નાસ્તાની પ્લેટ માટે તાજાં ફળની છાલ ઉતારે | |||
બધુ સ્થિર અને સંપન્ન રીતે મારા સાક્ષીભાવમાં ઉમેરાતું રહે | |||
કોઈ મને ઘડવામાં આવી હોય તે લોઢાનાં મૂળ-કુળ વિશે વિચારતું નથી. | |||
જેમ પોતાના આદિસ્ત્રી-પુરૂષ માટે પાછળ જોવાની ટેવ નથી એને. | |||
એનાં કામની નિપુણતા | |||
વર્તમાનને ચાવ્યે રાખતાં અને ભવિષ્યનાં ટૂકડેટૂકડે એકઠું કરતા વધે છે. | |||
તેમ તેઓ સમજી ચૂક્યા છે. | |||
મને કાટ ના લાગે કે ધાર તેજ રહે એની કાળજી એ લોકો લે છે | |||
પરંતુ, પોતાની સ્મૃતિઓ કે સંવેદનાઓને માંઝતા નથી. | |||
વસ્તુસાપેક્ષ હોવાના વરદાનની એ જાહેરાત નથી આપતા | |||
અને ભૂલતા પણ નથી | |||
ધર્મની મહાપાઠશાળા હું | |||
આ બધું જ જાણું | |||
અને એ ય જાણું કે, મારી પાસેથી જ એ લોકો સ્થિતપ્રજ્ઞતાના પાઠ શીખે છે | |||
મારી જેમ જ આ લોકો સુખ-દુઃખથી પર છે. | |||
</poem> | |||