કંદમૂળ: Difference between revisions

282 bytes added ,  16:35, 4 June 2022
no edit summary
()
No edit summary
Line 54: Line 54:
</poem>
</poem>


ગુરુવારી બજાર
==ગુરુવારી બજાર==
 
<poem>
દર ગુરુવારે
દર ગુરુવારે
વડોદરાના કાલુપુરાના આ ચોકમાં ભરાતી
વડોદરાના કાલુપુરાના આ ચોકમાં ભરાતી
Line 112: Line 112:
ભવિષ્યના ગ્રાહકો
ભવિષ્યના ગ્રાહકો
કે પછી ભવ્ય સેકન્ડ-હૅન્ડ સેલ ગોઠવનારા વેપારીઓ.
કે પછી ભવ્ય સેકન્ડ-હૅન્ડ સેલ ગોઠવનારા વેપારીઓ.
</poem>


મીઠા ભાતનો પ્રસાદ
==મીઠા ભાતનો પ્રસાદ==
 
<poem>
કાળા ડુંગરના ખરબચડા ઢોળાવોમાં
કાળા ડુંગરના ખરબચડા ઢોળાવોમાં
જો મળી આવે મારાં અંગ
જો મળી આવે મારાં અંગ
Line 138: Line 139:
ડુંગરાઓમાં છુપાઈ રહેલાં શિયાળવાંને.
ડુંગરાઓમાં છુપાઈ રહેલાં શિયાળવાંને.
આ મિજબાની છે મુક્તિની.
આ મિજબાની છે મુક્તિની.
 
</poem>
(લોકવાયકા છે કે કચ્છમાં કાળા ડુંગર પર રહેતા સૈન્યના એક અધિકારી
(લોકવાયકા છે કે કચ્છમાં કાળા ડુંગર પર રહેતા સૈન્યના એક અધિકારી
અહીં રોજ શિયાળવાંને મીઠા ભાતનો પ્રસાદ ખવડાવતા. એક વાર પ્રસાદ ન
અહીં રોજ શિયાળવાંને મીઠા ભાતનો પ્રસાદ ખવડાવતા. એક વાર પ્રસાદ ન
Line 147: Line 148:
અંગનું અપભ્રંશ હવે લોંગ થઈ ગયું છે.)
અંગનું અપભ્રંશ હવે લોંગ થઈ ગયું છે.)


દેવ બન્યા તે પહેલો...
==દેવ બન્યા તે પહેલાં...==
 
<poem>
આપણા સૌની સામૂહિક ચેતનાના ઢગલા પર બેઠેલા
આપણા સૌની સામૂહિક ચેતનાના ઢગલા પર બેઠેલા
સહસ્ત્ર દેવ-દેવીઓની દૈનિક ક્રિયાઓ હું જોઈ શકું છું.
સહસ્ત્ર દેવ-દેવીઓની દૈનિક ક્રિયાઓ હું જોઈ શકું છું.
Line 173: Line 174:
માત્ર બે જ હાથ અને બે પગવાળા,
માત્ર બે જ હાથ અને બે પગવાળા,
ગોળ કૂંડાળું કરીને ગંજી પત્તાં રમી રહેલા દેવો.
ગોળ કૂંડાળું કરીને ગંજી પત્તાં રમી રહેલા દેવો.
</poem>


ગૂલાબ ગંડેરી
==ગુલાબ ગંડેરી==
 
<poem>
સફેદ ઝભ્ભા અને માથે ભરતવાળી ટોપી પહેરેલા
સફેદ ઝભ્ભા અને માથે ભરતવાળી ટોપી પહેરેલા
સોહામણા પારસી ફેરિયાઓ
સોહામણા પારસી ફેરિયાઓ
Line 202: Line 204:
અને હું તૈયાર છું
અને હું તૈયાર છું
એ ફેરિયાઓ સાથે ચાલી નીકળવા.
એ ફેરિયાઓ સાથે ચાલી નીકળવા.
</poem>


બે ભવ્યમૃત્યુ
==બે ભવ્ય મૃત્યુ==
 
<poem>
ગઈ કાલે મેં બે ભવ્ય મૃત્યુ જોયાં.
ગઈ કાલે મેં બે ભવ્ય મૃત્યુ જોયાં.
એક હાથીનું અને એક વૃક્ષનું.
એક હાથીનું અને એક વૃક્ષનું.
Line 240: Line 243:
વૃક્ષની ડાળીઓ જેવી
વૃક્ષની ડાળીઓ જેવી
લીલીછમ ઝેરી નસો.
લીલીછમ ઝેરી નસો.
</poem>


શિકારી કૂતરા
==શિકારી કૂતરા==
 
<poem>
જંગલમાં દોડી રહ્યા છે
જંગલમાં દોડી રહ્યા છે
શિકારી કૂતરા,
શિકારી કૂતરા,
Line 267: Line 271:
કોઈ અજાણ્યા શરીરની
કોઈ અજાણ્યા શરીરની
નવી ગંધ પાછળ.
નવી ગંધ પાછળ.
</poem>


સપનાંઓના જંકયાર્ડમાં
==સપનાંઓના જંકયાર્ડમાં==
 
<poem>
હું એક મોટા ઓરડામાં પુરાયેલી છું.
હું એક મોટા ઓરડામાં પુરાયેલી છું.
ઓરડાના એક ખૂણે
ઓરડાના એક ખૂણે
Line 285: Line 290:
હવે મારી ચારે તરફ છે
હવે મારી ચારે તરફ છે
હવામાં અધ્ધર લટકતી નિસરણીઓ.
હવામાં અધ્ધર લટકતી નિસરણીઓ.
* * *


આ અને આવાં કંઈ કેટલાંયે સપનાં
આ અને આવાં કંઈ કેટલાંયે સપનાં
Line 308: Line 314:
અને તેના શ્વાસમાં ભળશે
અને તેના શ્વાસમાં ભળશે
મારી લાગણીઓના રજકણો.
મારી લાગણીઓના રજકણો.
 
* * *
પહેલા વિશ્વના કોઈ નસીબદાર ઉપભોક્તાની જેમ
પહેલા વિશ્વના કોઈ નસીબદાર ઉપભોક્તાની જેમ
હું જોતી રહીશ સપનાં
હું જોતી રહીશ સપનાં
Line 316: Line 322:
એ સપનાં ફરી વેચાવા આવશે મારી પાસે
એ સપનાં ફરી વેચાવા આવશે મારી પાસે
નવી સજાવટ અને વધુ સસ્તી કિંમત સાથે.
નવી સજાવટ અને વધુ સસ્તી કિંમત સાથે.
* * *
હવે હું સ્પષ્ટ જોઈ શકું છું મારા સપનામાં
હવે હું સ્પષ્ટ જોઈ શકું છું મારા સપનામાં
એ નાનકડા બાળમજૂરનો ચહેરો.
એ નાનકડા બાળમજૂરનો ચહેરો.
Line 324: Line 331:
અને એમ, વધુ એક સપનું
અને એમ, વધુ એક સપનું
રહી જાય છે અસંગત.
રહી જાય છે અસંગત.
</poem>


રસ્તા પરનું ઘર
==રસ્તા પરનું ઘર==
 
<poem>
હું મોટે ભાગે રસ્તા પરનાં મકાનોમાં રહી છું.
હું મોટે ભાગે રસ્તા પરનાં મકાનોમાં રહી છું.
મોડી રાત્રે રસ્તા પરથી પસાર થતાં વાહનોના અવાજ
મોડી રાત્રે રસ્તા પરથી પસાર થતાં વાહનોના અવાજ
Line 355: Line 363:
કોણ હતા એ લોકો
કોણ હતા એ લોકો
અને ક્યાં જઈ રહ્યા હતા.
અને ક્યાં જઈ રહ્યા હતા.
</poem>


બંધાઈ રહેલું મકાન
==બંધાઈ રહેલું મકાન==
 
<poem>
એ ઘરમાં ક્યારેય કોઈ રહ્યું જ નથી.
એ ઘરમાં ક્યારેય કોઈ રહ્યું જ નથી.
મકાન બંધાતું હતું ત્યારે
મકાન બંધાતું હતું ત્યારે
Line 380: Line 389:
હા, સ્ટ્રીટ લાઇટનું અજવાળું
હા, સ્ટ્રીટ લાઇટનું અજવાળું
ત્યાં થોડું થોડું પહોંચે છે...
ત્યાં થોડું થોડું પહોંચે છે...
</poem>


અનુસંધાન
==અનુસંધાન==
 
<poem>
એક દિવસ
એક દિવસ
હું તાબે થઈ જઈશ
હું તાબે થઈ જઈશ
Line 411: Line 421:
હું તૈયાર છું,
હું તૈયાર છું,
ફરી જીવવા માટે.
ફરી જીવવા માટે.
</poem>


માફ કરી દીધેલો સમય
==માફ કરી દીધેલો સમય==
 
<poem>
માફ કરી દીધેલા
માફ કરી દીધેલા
પણ ન વીસરાયેલા
પણ ન વીસરાયેલા
Line 429: Line 440:
સમય વેર વાળે છે,
સમય વેર વાળે છે,
વૃક્ષ બનીને.
વૃક્ષ બનીને.
</poem>


સ્પર્શ
==સ્પર્શ==
 
<poem>
આ હું બેઠી છું એ લાકડાની બેન્ચ
આ હું બેઠી છું એ લાકડાની બેન્ચ
આજે જાણે નવેસરથી અનુભવાય છે.
આજે જાણે નવેસરથી અનુભવાય છે.
Line 467: Line 479:
આજે ઘણા વખતે,
આજે ઘણા વખતે,
મારા હાથ મને ઓળખીતા લાગે છે.
મારા હાથ મને ઓળખીતા લાગે છે.
</poem>


અંતિમ ક્ષણો
==અંતિમ ક્ષણો==
 
<poem>
મારા ઘરની સામે એક નવો રોડ બંધાઈ રહ્યો છે.
મારા ઘરની સામે એક નવો રોડ બંધાઈ રહ્યો છે.
ત્યાંથી પસાર થતાં ડામર પગમાં ચોટે છે.
ત્યાંથી પસાર થતાં ડામર પગમાં ચોટે છે.
Line 498: Line 511:
અને રોજ મારી બારીએ આવતાં પંખીઓ
અને રોજ મારી બારીએ આવતાં પંખીઓ
ઘરમાં અંદર આવીને ફર્શ પર ચાલતાં હતાં.
ઘરમાં અંદર આવીને ફર્શ પર ચાલતાં હતાં.
 
* * *
તે દિવસે આખી રાત
તે દિવસે આખી રાત
ખુલ્લી રહી ગયેલી બારીનો
ખુલ્લી રહી ગયેલી બારીનો
Line 539: Line 552:
કોણ આવવા દેશે
કોણ આવવા દેશે
એમને આ ઘરમાં?
એમને આ ઘરમાં?
</poem>


બગાર્ઈ
==બગાઈ==
 
<poem>
પીઠ પર બેઠેલી બગાઈને
પીઠ પર બેઠેલી બગાઈને
પૂંછડીથી ઉડાડવા મથી રહી છે
પૂંછડીથી ઉડાડવા મથી રહી છે
Line 560: Line 574:
ચાલી નીકળી છું,
ચાલી નીકળી છું,
ધોધમાર વરસાદમાં.
ધોધમાર વરસાદમાં.
</poem>


સ્ત્રી
==સ્ત્રી==


મારી અંદર એક વૃક્ષ
મારી અંદર એક વૃક્ષ