18,450
edits
ગુજરાતી એકાંકીસંપદા/આંતર મનની આરપાર: Difference between revisions
ગુજરાતી એકાંકીસંપદા/આંતર મનની આરપાર (view source)
Revision as of 09:15, 6 June 2022
, 09:15, 6 June 2022no edit summary
MeghaBhavsar (talk | contribs) No edit summary |
MeghaBhavsar (talk | contribs) No edit summary |
||
| Line 366: | Line 366: | ||
<center>'''દૃશ્ય ૪'''</center> | <center>'''દૃશ્ય ૪'''</center> | ||
(મંજરી મધ્યમાં ઊભી છે. મંજરીના હાથમાં દવાની વાડકી અને પાણીનો પ્યાલો છે. રત્નો પ્રવેશે છે.) | (મંજરી મધ્યમાં ઊભી છે. મંજરીના હાથમાં દવાની વાડકી અને પાણીનો પ્યાલો છે. રત્નો પ્રવેશે છે.) | ||
{{ps | રત્નો: | એ ભાભુઝી, હાહુમાની ચાકરી હરખી કરઝો હાં. | {{ps | રત્નો: | એ ભાભુઝી, હાહુમાની ચાકરી હરખી કરઝો હાં.}} | ||
(મંજરી સવિતા પાસે જાય છે.) | (મંજરી સવિતા પાસે જાય છે.) | ||
{{ps | સવિતા: | એ બિચારી તો ઘરનું કામેય કરે છે અને મારી સેવાય કરે છે. | {{ps | સવિતા: | એ બિચારી તો ઘરનું કામેય કરે છે અને મારી સેવાય કરે છે.}} | ||
(મંજરી દવા આપે છે.) | (મંજરી દવા આપે છે.) | ||
{{ps | રત્નો: | કેમનું સે હવે બા? | {{ps | રત્નો: | કેમનું સે હવે બા?}} | ||
{{ps | સવિતા: | પિત્તનો કોઠો તે જીવ ગભરાયા કરે. | {{ps | સવિતા: | પિત્તનો કોઠો તે જીવ ગભરાયા કરે.}} | ||
{{ps | રત્નો: | ભાભુઝી, ઘરઇલાઝ કરતાં દાગદર હારા. | {{ps | રત્નો: | ભાભુઝી, ઘરઇલાઝ કરતાં દાગદર હારા.}} | ||
{{ps | મંજરી:| તે બાપુ વિઠ્ઠલકાકાને બોલાવવા જ ગયા છે. | {{ps | મંજરી:| તે બાપુ વિઠ્ઠલકાકાને બોલાવવા જ ગયા છે.}} | ||
{{ps | રત્નો: | કેમ? ઘોડાગાડીયે જોતરાવી સે કાંઈ? | {{ps | રત્નો: | કેમ? ઘોડાગાડીયે જોતરાવી સે કાંઈ?}} | ||
{{ps | મંજરી:| વિઠ્ઠલકાકા બાને દવાખાને લઈને જવાના છે શહેરમાં. | {{ps | મંજરી:| વિઠ્ઠલકાકા બાને દવાખાને લઈને જવાના છે શહેરમાં.}} | ||
{{ps | રત્નો: | ને માસ્તર અદા? | {{ps | રત્નો: | ને માસ્તર અદા?}} | ||
{{ps | મંજરી:| બાપુને મળવા તો શહેરથી છાપાવાળા આવવાના છે ને! | {{ps | મંજરી:| બાપુને મળવા તો શહેરથી છાપાવાળા આવવાના છે ને!}} | ||
{{ps | રત્નો: | તે લેઈખું લખવાના હશે અદા કાં? | {{ps | રત્નો: | તે લેઈખું લખવાના હશે અદા કાં?}} | ||
{{ps | મંજરી:| હા. | {{ps | મંજરી:| હા.}} | ||
(મંજરી રસોડામાં જાય છે. સવિતા નિસાસો નાંખે છે.) | (મંજરી રસોડામાં જાય છે. સવિતા નિસાસો નાંખે છે.) | ||
{{ps | રત્નો: | ઝટેરી નાઈખોને ઈ હુંધીય વાતો મગઝમાંથી. | {{ps | રત્નો: | ઝટેરી નાઈખોને ઈ હુંધીય વાતો મગઝમાંથી.}} | ||
{{ps | સવિતા: | કઈ વાતો? | {{ps | સવિતા: | કઈ વાતો?}} | ||
{{ps | રત્નો: | આંઇખુ વગરનાય ભાળી હકે ઇવું સે – આઝ તત્તોણ મૈના થ્યા, નીરવભા ગ્યા ને ગ્યા તમે તબિયતે હરખાં રીયો સો? | {{ps | રત્નો: | આંઇખુ વગરનાય ભાળી હકે ઇવું સે – આઝ તત્તોણ મૈના થ્યા, નીરવભા ગ્યા ને ગ્યા તમે તબિયતે હરખાં રીયો સો?}} | ||
{{ps | સવિતા: | એક જાતનો જણ્યો ગુમાવ્યો ને બીજો… | {{ps | સવિતા: | એક જાતનો જણ્યો ગુમાવ્યો ને બીજો…}} | ||
(ડૂસકું) | (ડૂસકું) | ||
{{ps | રત્નો: | મેલો ને પૂળો બા. (મંજરી તપેલી લઈને આવે છે.) ભાભુઝી મારી કને બેસ્ટ ઇલાઝ સે આ બાને હાઝા કરવાનો. | {{ps | રત્નો: | મેલો ને પૂળો બા. (મંજરી તપેલી લઈને આવે છે.) ભાભુઝી મારી કને બેસ્ટ ઇલાઝ સે આ બાને હાઝા કરવાનો.}} | ||
{{ps | મંજરી:| તે દેખાડો ને. | {{ps | મંજરી:| તે દેખાડો ને.}} | ||
{{ps | રત્નો: | મને એક વાર ભૈરે ભાણે ઝમાડી દ્યો, મારી માનતા માનો એટલે હાઉ. | {{ps | રત્નો: | મને એક વાર ભૈરે ભાણે ઝમાડી દ્યો, મારી માનતા માનો એટલે હાઉ.}} | ||
(સવિતા ધીમું મલકે છે.) | (સવિતા ધીમું મલકે છે.) | ||
{{ps | સવિતા: | જા રે મૂઆ, પાણીવાળા દૂધમાં શું રાંધીને તને નોતરું દઈએ? | {{ps | સવિતા: | જા રે મૂઆ, પાણીવાળા દૂધમાં શું રાંધીને તને નોતરું દઈએ?}} | ||
{{ps | રત્નો: | તે લ્યો બાએ વાત માંડી. હાચ્ચું કેઝો ભાભુઝી! મારાં દૂધડાં કાંઈ ભૂવાળાં સે? | {{ps | રત્નો: | તે લ્યો બાએ વાત માંડી. હાચ્ચું કેઝો ભાભુઝી! મારાં દૂધડાં કાંઈ ભૂવાળાં સે?}} | ||
{{ps | સવિતા: | મને પૂછ ને, એ બિચારી શું કહેવાની? | {{ps | સવિતા: | મને પૂછ ને, એ બિચારી શું કહેવાની?}} | ||
{{ps | રત્નો: | તમે તો હદાના ઇવા… | {{ps | રત્નો: | તમે તો હદાના ઇવા…}} | ||
{{ps | સવિતા: | એટલે કેવા? | {{ps | સવિતા: | એટલે કેવા?}} | ||
{{ps | રત્નો: | અક્ષુબાબુ ઝેવા. અભડાવી મારો ઇવાં. પેલ્લી ફેરી મને જ્યારે અક્ષુબાબુ મળેલા… | {{ps | રત્નો: | અક્ષુબાબુ ઝેવા. અભડાવી મારો ઇવાં. પેલ્લી ફેરી મને જ્યારે અક્ષુબાબુ મળેલા…}} | ||
(રત્નો સ્પૉટમાં અભિનય કરે છે. અક્ષયનો અવાજ નેપથ્યમાંથી આવે છે.) | (રત્નો સ્પૉટમાં અભિનય કરે છે. અક્ષયનો અવાજ નેપથ્યમાંથી આવે છે.) | ||
{{ps | અક્ષય: | (નેપથ્યમાંથી) તું જ રત્નો કે? | {{ps | અક્ષય: | (નેપથ્યમાંથી) તું જ રત્નો કે?}} | ||
{{ps | રત્નો: | હા અક્ષુબાબુ. | {{ps | રત્નો: | હા અક્ષુબાબુ.}} | ||
{{ps | અક્ષય: | (નેપથ્યમાંથી) જેવો બાએ ચીતર્યો’તો એવો જ છે તું. મળતાવડો, ગમી જાય એવો. | {{ps | અક્ષય: | (નેપથ્યમાંથી) જેવો બાએ ચીતર્યો’તો એવો જ છે તું. મળતાવડો, ગમી જાય એવો.}} | ||
{{ps | રત્નો: | હું મઝાક કરો સો! | {{ps | રત્નો: | હું મઝાક કરો સો!}} | ||
{{ps | અક્ષય: | (નેપથ્યમાં) આવવું છે તારે શહેરમાં? | {{ps | અક્ષય: | (નેપથ્યમાં) આવવું છે તારે શહેરમાં?}} | ||
{{ps | રત્નો: | ના રે બાપા, તમે ભણેલા અભડાવી મારો અમને વાથમાં ને વાથમાં. | {{ps | રત્નો: | ના રે બાપા, તમે ભણેલા અભડાવી મારો અમને વાથમાં ને વાથમાં.}} | ||
{{ps | અક્ષય: | (નેપથ્યમાં) તું જ વાતમાં પરોવી મારે એવો છે તે. | {{ps | અક્ષય: | (નેપથ્યમાં) તું જ વાતમાં પરોવી મારે એવો છે તે.}} | ||
{{ps | મંજરીનું મન: | અક્ષય સાચું કહેતા હતા. | {{ps | મંજરીનું મન: | અક્ષય સાચું કહેતા હતા.}} | ||
(મંજરીના હાથમાંથી તપેલી પડી જાય છે. વિઠ્ઠલ-ત્રિભોવન ઝાંપેથી પ્રવેશે છે. સવિતા ખુરશીમાંથી ઊભી થાય છે. રત્નો દૂધ ભરે છે. મંજરી સવિતાને મૂકવા જાય છે. ઘોડાગાડી જવાનો અવાજ…) | (મંજરીના હાથમાંથી તપેલી પડી જાય છે. વિઠ્ઠલ-ત્રિભોવન ઝાંપેથી પ્રવેશે છે. સવિતા ખુરશીમાંથી ઊભી થાય છે. રત્નો દૂધ ભરે છે. મંજરી સવિતાને મૂકવા જાય છે. ઘોડાગાડી જવાનો અવાજ…) | ||
(અંધકાર) | (અંધકાર) | ||
દૃશ્ય ૫ | <center>'''દૃશ્ય ૫'''</center> | ||
(ત્રિભોવન સેટી ઉપર તકિયે અઢેલીને બેઠા છે. બાજુમાં ખુરશી ઉપર પત્રકાર છે જે લખે છે.) | (ત્રિભોવન સેટી ઉપર તકિયે અઢેલીને બેઠા છે. બાજુમાં ખુરશી ઉપર પત્રકાર છે જે લખે છે.) | ||
{{ps | ત્રિભોવન: | અમારા માસ્તરના જીવનમાંથી શું ગરમાગરમ લખશો? | {{ps | ત્રિભોવન: | અમારા માસ્તરના જીવનમાંથી શું ગરમાગરમ લખશો?}} | ||
{{ps | પત્રકાર: | કેમ નહીં સર, તમારો દીકરો એક વિધવા સાથે લગ્ન કરે એ… | {{ps | પત્રકાર: | કેમ નહીં સર, તમારો દીકરો એક વિધવા સાથે લગ્ન કરે એ…}} | ||
{{ps | મંજરી:| (મંજરી ચા લઈને આવે છે.) બાપુ, ચા. | {{ps | મંજરી:| (મંજરી ચા લઈને આવે છે.) બાપુ, ચા.}} | ||
{{ps | ત્રિભોવન: | અહીં મૂકો. | {{ps | ત્રિભોવન: | અહીં મૂકો.}} | ||
(મંજરી ચા મૂકીને જાય છે.) | (મંજરી ચા મૂકીને જાય છે.) | ||
{{ps | પત્રકાર: | સર, આમનો પરિચય? | {{ps | પત્રકાર: | સર, આમનો પરિચય?}} | ||
{{ps | ત્રિભોવન: | મારાં પુત્રવધૂ છે. | {{ps | ત્રિભોવન: | મારાં પુત્રવધૂ છે.}} | ||
{{ps | પત્રકાર: | તમારે કેટલા દીકરા? | {{ps | પત્રકાર: | તમારે કેટલા દીકરા?}} | ||
{{ps | ત્રિભોવન: | બે. મોટો અક્ષય કાર અકસ્માતમાં… | {{ps | ત્રિભોવન: | બે. મોટો અક્ષય કાર અકસ્માતમાં…}} | ||
{{ps | પત્રકાર: | ઓહ સૉરી. આ એમનાં જ વિધવા? | {{ps | પત્રકાર: | ઓહ સૉરી. આ એમનાં જ વિધવા?}} | ||
{{ps | ત્રિભોવન: | હા. અને બીજો નાનો ડૉક્ટર થયો છે. | {{ps | ત્રિભોવન: | હા. અને બીજો નાનો ડૉક્ટર થયો છે.}} | ||
{{ps | પત્રકાર: | એમણે જ વિધવા સાથે લગ્ન કરેલાં? | {{ps | પત્રકાર: | એમણે જ વિધવા સાથે લગ્ન કરેલાં?}} | ||
{{ps | ત્રિભોવન: | તમને રિપૉર્ટરોને અમારી અંગત બાબત જાણવામાં શું મઝા આવે છે? | {{ps | ત્રિભોવન: | તમને રિપૉર્ટરોને અમારી અંગત બાબત જાણવામાં શું મઝા આવે છે?}} | ||
{{ps | પત્રકાર: | અંગત બાબત જાણવામાં નહીં… | {{ps | પત્રકાર: | અંગત બાબત જાણવામાં નહીં…}} | ||
{{ps | ત્રિભોવન: | તો? | {{ps | ત્રિભોવન: | તો?}} | ||
{{ps | પત્રકાર: | તમારા વિચારોનું અને સિદ્ધાંતોનું અંગત જીવન સાથે કેટલું કૉમ્બિનેશન છે એ જાણવામાં. | {{ps | પત્રકાર: | તમારા વિચારોનું અને સિદ્ધાંતોનું અંગત જીવન સાથે કેટલું કૉમ્બિનેશન છે એ જાણવામાં.}} | ||
{{ps | ત્રિભોવન: | હું જે વિચારું છું એનું જ આચરણ કરું છું. | {{ps | ત્રિભોવન: | હું જે વિચારું છું એનું જ આચરણ કરું છું.}} | ||
{{ps | પત્રકાર: | દાખલા તરીકે? | {{ps | પત્રકાર: | દાખલા તરીકે?}} | ||
{{ps | ત્રિભોવન: | કેટલા દાખલા આપું? | {{ps | ત્રિભોવન: | કેટલા દાખલા આપું?}} | ||
{{ps | પત્રકાર: | તમે સતીપ્રથામાં માનો ખરા? | {{ps | પત્રકાર: | તમે સતીપ્રથામાં માનો ખરા?}} | ||
{{ps | ત્રિભોવન: | એ તો બહુ જૂની વાત થઈ ગઈ. | {{ps | ત્રિભોવન: | એ તો બહુ જૂની વાત થઈ ગઈ.}} | ||
{{ps | પત્રકાર: | અને વિધવાવિવાહમાં? | {{ps | પત્રકાર: | અને વિધવાવિવાહમાં?}} | ||
{{ps | ત્રિભોવન: | (અકળાઈને) કોઈ પણ બાબતને સ્વીકારવી કે વિરોધ કરવો એ પોતાની માન્યતા કે સિદ્ધાંત ઉપર આધાર રાખે છે. વિધવાએ એક ભવમાં બીજો ભવ શા માટે કરવો જોઈએ? આ તો બધા ભારતીય સંસ્કાર છે ભાઈ. | {{ps | ત્રિભોવન: | (અકળાઈને) કોઈ પણ બાબતને સ્વીકારવી કે વિરોધ કરવો એ પોતાની માન્યતા કે સિદ્ધાંત ઉપર આધાર રાખે છે. વિધવાએ એક ભવમાં બીજો ભવ શા માટે કરવો જોઈએ? આ તો બધા ભારતીય સંસ્કાર છે ભાઈ.}} | ||
{{ps | પત્રકાર: | આ બાબતમાં તમારાં ધર્મપત્ની? | {{ps | પત્રકાર: | આ બાબતમાં તમારાં ધર્મપત્ની?}} | ||
{{ps | ત્રિભોવન: | એમને જ પૂછજો ને! | {{ps | ત્રિભોવન: | એમને જ પૂછજો ને!}} | ||
{{ps | પત્રકાર: | એઓ ક્યાં છે? | {{ps | પત્રકાર: | એઓ ક્યાં છે?}} | ||
{{ps | ત્રિભોવન: | શહેરમાં દવાખાને ગયાં છે. જરા તબિયત નરમ રહે છે એમની. | {{ps | ત્રિભોવન: | શહેરમાં દવાખાને ગયાં છે. જરા તબિયત નરમ રહે છે એમની.}} | ||
{{ps | પત્રકાર: | ઓહ! હવે છેલ્લો સવાલ. | {{ps | પત્રકાર: | ઓહ! હવે છેલ્લો સવાલ.}} | ||
{{ps | ત્રિભોવન: | ભલે પૂછો. | {{ps | ત્રિભોવન: | ભલે પૂછો.}} | ||
{{ps | પત્રકાર: | તમને એવો વિચાર ક્યારેય આવ્યો ખરો કે યુવાન વિધવાને કુદરતી કામના થતી હશે? | {{ps | પત્રકાર: | તમને એવો વિચાર ક્યારેય આવ્યો ખરો કે યુવાન વિધવાને કુદરતી કામના થતી હશે?}} | ||
{{ps | ત્રિભોવન: | સંયમ, માણસે જીવનમાં સંયમના પાઠ શીખવા જોઈએ અને એ જ અમારો આદર્શ છે. પછી આવે સમાજ, બંધનો, નિયમો, સિદ્ધાંતો અને લાગણી અને આ બધાંમાં સુખની લાલસા તો નહિવત્ છે. | {{ps | ત્રિભોવન: | સંયમ, માણસે જીવનમાં સંયમના પાઠ શીખવા જોઈએ અને એ જ અમારો આદર્શ છે. પછી આવે સમાજ, બંધનો, નિયમો, સિદ્ધાંતો અને લાગણી અને આ બધાંમાં સુખની લાલસા તો નહિવત્ છે.}} | ||
{{ps | પત્રકાર: | વાહ, વાહ ભાઈ વાહ. | {{ps | પત્રકાર: | વાહ, વાહ ભાઈ વાહ.}} | ||
(ઘોડાગાડી આવ્યાનો અવાજ. મંજરી રસોડેથી બહાર આવે છે.) | (ઘોડાગાડી આવ્યાનો અવાજ. મંજરી રસોડેથી બહાર આવે છે.) | ||
{{ps | ત્રિભોવન: | એ લોકો આવ્યાં. | {{ps | ત્રિભોવન: | એ લોકો આવ્યાં.}} | ||
(સવિતા–વિઠ્ઠલનો પ્રવેશ) | (સવિતા–વિઠ્ઠલનો પ્રવેશ) | ||
{{ps | પત્રકાર: | આભાર તમારો. ચાલો ત્યારે હું નીકળું. | {{ps | પત્રકાર: | આભાર તમારો. ચાલો ત્યારે હું નીકળું.}} | ||
(મંજરી સવિતાને ત્રિભોવનના રૂમમાં લઈ જાય છે.) | (મંજરી સવિતાને ત્રિભોવનના રૂમમાં લઈ જાય છે.) | ||
{{ps | ત્રિભોવન: | વિઠ્ઠલ, આ ભાઈ ખૂબ જ મોટા પત્રકાર છે. આ મારા મિત્ર વિઠ્ઠલભાઈ. | {{ps | ત્રિભોવન: | વિઠ્ઠલ, આ ભાઈ ખૂબ જ મોટા પત્રકાર છે. આ મારા મિત્ર વિઠ્ઠલભાઈ.}} | ||
{{ps | વિઠ્ઠલ: | નમસ્તે. | {{ps | વિઠ્ઠલ: | નમસ્તે.}} | ||
{{ps | પત્રકાર: | નમસ્તે. ચાલો ત્યારે આવજો. | {{ps | પત્રકાર: | નમસ્તે. ચાલો ત્યારે આવજો.}} | ||
(જાય છે.) | (જાય છે.) | ||
{{ps | ત્રિભોવન: | બહુ મોડું થયું? કેમ છે અક્ષુનાં બાને? | {{ps | ત્રિભોવન: | બહુ મોડું થયું? કેમ છે અક્ષુનાં બાને?}} | ||
{{ps | વિઠ્ઠલ: | ઠીક છે. | {{ps | વિઠ્ઠલ: | ઠીક છે.}} | ||
(વિઠ્ઠલ મંચ ઉપર આંટા મારે છે.) | (વિઠ્ઠલ મંચ ઉપર આંટા મારે છે.) | ||
{{ps | ત્રિભોવન: | શું કહ્યું ડૉક્ટરે? (વિઠ્ઠલ કંઈ બોલતો નથી.) વિઠ્ઠલ! તું ચૂપ કેમ છે? બોલ ને, ડૉક્ટરે શું કહ્યું? | {{ps | ત્રિભોવન: | શું કહ્યું ડૉક્ટરે? (વિઠ્ઠલ કંઈ બોલતો નથી.) વિઠ્ઠલ! તું ચૂપ કેમ છે? બોલ ને, ડૉક્ટરે શું કહ્યું?}} | ||
{{ps | વિઠ્ઠલ: | સવિતાને ચોથો મહિનો જાય છે. | {{ps | વિઠ્ઠલ: | સવિતાને ચોથો મહિનો જાય છે.}} | ||
(ત્રિભોવન પોતાના સ્થાનેથી ઊભો થઈ જાય છે. મંજરી વિઠ્ઠલને પાણીનો લોટો આપીને જાય છે. ત્રિભોવન પ્રેક્ષકોને પીઠ બતાવે છે. નેપથ્યમાંથી ભૈરવી રાગમાં ગીત) | (ત્રિભોવન પોતાના સ્થાનેથી ઊભો થઈ જાય છે. મંજરી વિઠ્ઠલને પાણીનો લોટો આપીને જાય છે. ત્રિભોવન પ્રેક્ષકોને પીઠ બતાવે છે. નેપથ્યમાંથી ભૈરવી રાગમાં ગીત) | ||
મારો સૂનો અંતર આવાસ, ખોલો નૈનન દુવાર | {{ps | | ||
જેવી મત્સ્યા જળની બહાર, ખોલો નૈનન દુવાર. | |મારો સૂનો અંતર આવાસ, ખોલો નૈનન દુવાર | ||
}} | |||
{{ps | | |||
|જેવી મત્સ્યા જળની બહાર, ખોલો નૈનન દુવાર. | |||
}} | |||
(પંક્તિ પડદો પડે ત્યાં સુધી દોહરાય છે.) | (પંક્તિ પડદો પડે ત્યાં સુધી દોહરાય છે.) | ||
(પડદો પડે છે.) | <center>(પડદો પડે છે.)</center> | ||
(રંગપૂજા) | {{Right|(રંગપૂજા)}} | ||