Ekatra Wiki

રાણો પ્રતાપ/પહેલો પ્રવેશ: Difference between revisions

રાણો પ્રતાપ/પહેલો પ્રવેશ (view source)

Revision as of 12:56, 29 July 2022

6,002 bytes added ,  12:56, 29 July 2022
no edit summary
(Created page with "{{SetTitle}} {{Heading|પહેલો પ્રવેશ|'''અંક પહેલો'''}} {{Space}}સ્થાન : કોમલમીરની ઝાડીમાં,...")
 
No edit summary
Line 65: Line 65:
|નહિ કરીએ.
|નહિ કરીએ.
}}
}}
{{center block|title=|
{{Right|[પુરોહિત ‘સ્વસ્તિ સ્વસ્તિ’ કહીને પુણ્ય-જળની અંજલિ છાંટી. પ્રતાપ ઊઠીને ઊભો થયો. સરદારો પણ ઊઠ્યા. સરદારોને સંબોધીને પ્રતાપ બોલે છે.]}}
{{Space}}{{Space}}{{Space}}[પુરોહિત ‘સ્વસ્તિ સ્વસ્તિ’ કહીને પુણ્ય-જળની અંજલિ છાંટી. પ્રતાપ ઊઠીને ઊભો થયો. સરદારો પણ ઊઠ્યા. સરદારોને સંબોધીને પ્રતાપ બોલે છે.]
}}
{{Ps
{{Ps
|પ્રતાપ :
|પ્રતાપ :
Line 76: Line 74:
|ધડથી માથું નોખું થાય તોપણ નહિ, રાણા!
|ધડથી માથું નોખું થાય તોપણ નહિ, રાણા!
}}
}}
{{center block|title=|
 
{{Space}}{{Space}}{{Space}}[સરદારો ચાલ્યા ગયા. ઉશ્કેરાયેલો પ્રતાપ મંદિરની સન્મુખ ટહેલવા લાગ્યો. કુલપુરોહિત પ્રથમની માફક ચૂપચાપ ઊભો હતો. પળવાર પછી પુરોહિત બૂમ પાડે છે.]
{{Right|[સરદારો ચાલ્યા ગયા. ઉશ્કેરાયેલો પ્રતાપ મંદિરની સન્મુખ ટહેલવા લાગ્યો. કુલપુરોહિત પ્રથમની માફક ચૂપચાપ ઊભો હતો. પળવાર પછી પુરોહિત બૂમ પાડે છે.]
}}
}}
{{Ps
{{Ps
Line 91: Line 89:
|આશીર્વાદ છે મારા, કે એ શપથ પાર ઊતરો!
|આશીર્વાદ છે મારા, કે એ શપથ પાર ઊતરો!
}}
}}
{{center block|title=|
{{Right|[પુરોહિત જાય છે, પ્રતાપ ટહેલતો ટહેલતો સ્વગત બોલે છે.]}}
{{Space}}{{Space}}{{Space}}[પુરોહિત જાય છે, પ્રતાપ ટહેલતો ટહેલતો સ્વગત બોલે છે.]
}}
{{Ps
{{Ps
|પ્રતાપ :
|પ્રતાપ :
|અકબર! અધર્મ યુદ્ધ કરીને, છૂપી રીતે જયમલનો વધ કરીને તેં ચિતોડનો કબજો લીધો છે. પરંતુ અમે તો ક્ષત્રિયનાં બાળક. બાવડાંમાં બળ હશે તો ધર્મયુદ્ધ ખેડીને ચિતોડ ઘેર કરશું; પણ અધર્મ યુદ્ધ નહિ કરીએ. તું મોગલ : બહુ દૂર દેશથી ચાલ્યો આવે છે. આંહીં આવીને કંઈક શીખી જા; શીખી જા કે એકાગ્રતા, સહિષ્ણુતા અને સાચાં શૌર્ય કોને કહેવાય; શીખી જા, ઓ વિદેશી! કે સ્વદેશને ખાતર પ્રાણ શી રીતે કાઢી દેવાય.
|અકબર! અધર્મ યુદ્ધ કરીને, છૂપી રીતે જયમલનો વધ કરીને તેં ચિતોડનો કબજો લીધો છે. પરંતુ અમે તો ક્ષત્રિયનાં બાળક. બાવડાંમાં બળ હશે તો ધર્મયુદ્ધ ખેડીને ચિતોડ ઘેર કરશું; પણ અધર્મ યુદ્ધ નહિ કરીએ. તું મોગલ : બહુ દૂર દેશથી ચાલ્યો આવે છે. આંહીં આવીને કંઈક શીખી જા; શીખી જા કે એકાગ્રતા, સહિષ્ણુતા અને સાચાં શૌર્ય કોને કહેવાય; શીખી જા, ઓ વિદેશી! કે સ્વદેશને ખાતર પ્રાણ શી રીતે કાઢી દેવાય.
}}
}}
[પછી પ્રતાપ દેવીની સામે હાથ જોડી ઘૂંટણીએ પડે છે.]
{{Right|[પછી પ્રતાપ દેવીની સામે હાથ જોડી ઘૂંટણીએ પડે છે.]}}
{{Ps
{{Ps
પ્રતાપ :
|પ્રતાપ :
|ઓ માડી! એવું કરજે કે આ શપથ પાર ઊતરે, ધર્મનો જય થાય અને મહત્તા સદા મહાન જ રહે.
|ઓ માડી! એવું કરજે કે આ શપથ પાર ઊતરે, ધર્મનો જય થાય અને મહત્તા સદા મહાન જ રહે.
}}
}}
[ઊઠીને પાછળ જુએ તો નાનો ભાઈ શક્તસિંહ ઊભેલો.]
{{Ps
{{Right|[ઊઠીને પાછળ જુએ તો નાનો ભાઈ શક્તસિંહ ઊભેલો.]}}
{{Ps
|પ્રતાપ :
|કોણ, શક્તસિંહ?
}}
{{Ps
|શક્ત :
|હા, મોટાભાઈ, એ તો હું છું.
}}
{{Ps
|પ્રતાપ :
|આટલો વખત તું ક્યાં હતો?
}}
{{Ps
|શક્ત :
|કેટલો વખત?
}}
{{Ps
|પ્રતાપ :
|આ અમે પૂજા કરતા હતા એટલો વખત.
}}
{{Ps
|શક્ત :
|આ હમણાં?
}}
{{Ps
|પ્રતાપ :
|હા!
}}
{{Ps
|શક્ત :
|પ્રશ્ન બાંધતો હતો.
}}
{{Ps
|પ્રતાપ :
|પ્રશ્ન બાંધતો હતો? પ્રશ્ન શાના?
}}
{{Ps
|શક્ત :
|હા ભાઈ! પ્રશ્ન બાંધી ગણતરી કરતો હતો. ભવિષ્યના અંધકારમાં ડોકિયું કરતો હતો. જીવનના આ ભેદપ્રશ્નોને ઉકેલતો હતો.
}}
{{Ps
|પ્રતાપ :
|દેવીની પૂજા ન કરી?
}}
{{Ps
|શક્ત :
|પૂજા? ના, ભાઈ! પૂજામાં મને શ્રદ્ધા નથી. હવે પૂજા કર્યે કાંઈ નહિ વળે, ભાઈ! જુઓને આ જોગમાયા! લાંબી જીભ કાઢીને બસ બેઠી જ રહી છે. મૂંગી, અચળ, માટીની રંગેલી આ મૂર્તિ! કશી તાકાત નહિ, લગારે જીવ નહિ. દેવીની પૂજા કર્યે કાંઈ નહિ વળે, મોટાભાઈ! એ કરતાં તો પ્રશ્ન ગણવામાં જ સાર છે. હું તો પ્રશ્ન ઉકેલતો હતો, જીવતરની સમસ્યાઓ ભેદતો હતો.
}}
{{Ps
|પ્રતાપ :
|સમસ્યા વળી શાની?
}}
{{Ps
|શક્ત :
|સમસ્યા તો એ, કે પુનર્જન્મની વાત સાચી કે ખોટી! હું તો નથી માનતો. કદાચ સાચી હોયે ખરી. સંસારમાં આવીને માનવી પાછો ચાલ્યો જાય — જેવી રીતે આકાશમાં ધૂમકેતુ આવીને અદૃશ્ય થાય; પછી એ આકાશમાં તો ન દેખાય, પણ કદાચ કોઈ બીજા આસમાનમાં ઊગતો હશે. અથવા કદાચ એમ પણ માની શકાય કે બે-ચાર શક્તિઓ ભેળી થાય એટલે માનવી બની જાય; વળી એ શક્તિઓ વિખૂટી પડે ત્યારે માનવી મરી જાય — એ ‘હું’ છિન્નભિન્ન બની જાય અને દસ- -વીસ પામર ‘હું’ પલટીને એકાદ કોઈ જબરદસ્ત ‘હું’ બની જાય!
}}
{{Ps
|પ્રતાપ : [હસીને] શક્તા! જિંદગીભર શું મનમાં ને મનમાં આવી સમસ્યાઓ જ ખડી કર્યા કરીશ, ને એનાં જ ચૂંથણાં ચૂંથીશ? સમસ્યાઓનો તો સુમાર ન આવે, નિર્ણયોનો છેડો ન આવે. નકામા વિચારો છોડીને ચાલ, ભાઈ! કામે વળગીએ. આપણી સાદી અક્કલમાં જે કાંઈ ઊતરે, જે કાંઈ સહેજે સરલપણે બની શકે, તેવું તેવું કર્યા કરીએ.
}}
{{Ps
{{Right|[એ વખતે પ્રધાન ભામાશા દાખલ થાય છે.]}}
}}
{{Ps
|ભામાશા :
|રાણાજી!
}}
{{Ps
|પ્રતાપ :
|કેમ, મંત્રીજી! શા ખબર?
}}
{{Ps
|ભામાશા :
|ઘોડો તૈયાર છે, બાપુ!
}}
{{Ps
|પ્રતાપ :
|ચાલો, શક્તા! રાજધાનીમાં ચાલો, ઘણાં કામ કરવાનાં છે. ચાલો, ચાલો કોમલમીરમાં.
}}
{{Ps
|શક્ત :
|આવું છું.
}}
{{Ps
{Right|[પ્રતાપ ને ભામાશા જાય છે. શક્તસિંહ એકલો ટેલે છે.]}}
}}
{{Ps
|શક્તસિંહ :
|જન્મભૂમિ! મારે ને એને શો સંબંધ! એને વળી મારી સાથે શાનું સગપણ! આંહીં હું જન્મ્યો એટલા કારણે કાંઈ હું એના બંધનમાં નથી આવી જતો. અહીં ન જન્મ્યો હોત તો શું હું કાંઈ જન્મ્યા વિના રહેત? બીજે ગમે ત્યાં જન્મ્યો હોત — દરિયાની છાતી પર, ગગનમંડળમાં, અરે, ગમે ત્યાં! જન્મભૂમિ! જન્મભૂમિએ તો આજ સુધી મને દેશવટો દીધેલો હતો; મને મૂઠી અનાજ ખાવા દેતી નહોતી. એવી જન્મભૂમિને ખાતર જીવતરનો ભોગ દેવા હું શા માટે જાઉં? પ્રતાપ! તું મેવાડનો રાણો : મેવાડને ખાતર તું આહુતિ આપ તે ભલે, પણ હું શા માટે આપું? મેવાડ મારી શી સગી થાય છે? કશીયે નહિ.
}}
}}
{{Right|[શક્તસિંહ ધીરે ધીરે જંગલમાંથી ચાલ્યો જાય છે.]}}
{{Ps
{{Ps
KhyatiJoshi
26,604

edits

Retrieved from "https://wiki.ekatrafoundation.org/wiki/Special:MobileDiff/41812"