18,450
edits
ગુજરાતી નિબંધ-સંપદા/ભારતી રાણે/રૂદાદે ગમ – સૌદાદે પોર્ટુગલ: Difference between revisions
ગુજરાતી નિબંધ-સંપદા/ભારતી રાણે/રૂદાદે ગમ – સૌદાદે પોર્ટુગલ (view source)
Revision as of 05:51, 24 June 2021
, 05:51, 24 June 2021no edit summary
MeghaBhavsar (talk | contribs) No edit summary |
MeghaBhavsar (talk | contribs) No edit summary |
||
| Line 24: | Line 24: | ||
'''મારે માત્ર એક જ નહીં અનેક આત્મા છે,'''<br> | '''મારે માત્ર એક જ નહીં અનેક આત્મા છે,'''<br> | ||
'''હું પોતે છું એના કરતાં કેટલાયે અધિક ‘હું’ મારામાં વસે છે;''' | '''હું પોતે છું એના કરતાં કેટલાયે અધિક ‘હું’ મારામાં વસે છે;'''<br> | ||
'''છતાંય એ સૌથી અનોખું મારું એક અસ્તિત્વ છે :''' | '''છતાંય એ સૌથી અનોખું મારું એક અસ્તિત્વ છે :'''<br> | ||
'''હું એ સો ‘હું’ને શાંત કરી દઉં છું, અને પછી હું બોલું છું.''' | '''હું એ સો ‘હું’ને શાંત કરી દઉં છું, અને પછી હું બોલું છું.''' | ||
| Line 34: | Line 34: | ||
શહેર સાત ટેકરીઓ પર વસેલું હોવાથી, એના રસ્તાઓ પર ઢોળાવો ને ઉભારોની ભરમાર હતી. કયાંક તો ઊંચા મહોલ્લાઓ સુધી પહોંચવા જાહેર એલિવેટર મૂકેલાં હતાં, તો ક્યાંક કેબલકાર કૉગહીલવાળી સ્ટ્રીટકારનો ઉપયોગ કરવો પડતો હતો. શહેરની મધ્યમાં એક ટેકરી પર નાનો એવો કિલ્લો જોયો; એનું નામ હતું. સાઓ જૉર્જ. સદીઓ પહેલાં આ ધરતી પર ફિનલૅન્ડનાં લોકોએ પહેલી માનવવસાહત સ્થાપી, ત્યારના લિસ્બનની છબી, તે આ સાઓ જૉર્જ અહીંથી સાત ટેકરી પર છવાઈ ગયેલું આખું શહેર અને નીચે શહેરનો મુખ્ય ચોક ‘પ્રાકા ડિ કોમર્સિયો’ ખૂબ સુંદર લાગતાં હતાં. શહેરમાં ફરતાં ફરતાં અમે એક કૉફીહાઉસ જોયું, જેના પ્રાંગણમાં વિખ્યાત પોર્ટુગીઝ કવિ ફરનાન્ડો પેસોઆનું પૂતળું મૂકેલું હતું. જાણવા મળ્યું કે, આ કાફેમાં પેસોઆ સારો એવો સમય વિતાવતા અને અહીં બેસીને તેમણે અનેક અમર કૃતિઓ સર્જી હતી. પ્રવાસની તૈયારી કરતાં પેસોઆનાં કાવ્યો વાંચેલાં, પરંતુ સ્વપ્નેય કલ્પના નહોતી કે, કવિરાજ પેસીઆની આમ અચાનક મુલાકાત થઈ જશે! પૂતળું જાણે સ્વમુખે કવિતા સંભળાવી રહ્યું હતું. | શહેર સાત ટેકરીઓ પર વસેલું હોવાથી, એના રસ્તાઓ પર ઢોળાવો ને ઉભારોની ભરમાર હતી. કયાંક તો ઊંચા મહોલ્લાઓ સુધી પહોંચવા જાહેર એલિવેટર મૂકેલાં હતાં, તો ક્યાંક કેબલકાર કૉગહીલવાળી સ્ટ્રીટકારનો ઉપયોગ કરવો પડતો હતો. શહેરની મધ્યમાં એક ટેકરી પર નાનો એવો કિલ્લો જોયો; એનું નામ હતું. સાઓ જૉર્જ. સદીઓ પહેલાં આ ધરતી પર ફિનલૅન્ડનાં લોકોએ પહેલી માનવવસાહત સ્થાપી, ત્યારના લિસ્બનની છબી, તે આ સાઓ જૉર્જ અહીંથી સાત ટેકરી પર છવાઈ ગયેલું આખું શહેર અને નીચે શહેરનો મુખ્ય ચોક ‘પ્રાકા ડિ કોમર્સિયો’ ખૂબ સુંદર લાગતાં હતાં. શહેરમાં ફરતાં ફરતાં અમે એક કૉફીહાઉસ જોયું, જેના પ્રાંગણમાં વિખ્યાત પોર્ટુગીઝ કવિ ફરનાન્ડો પેસોઆનું પૂતળું મૂકેલું હતું. જાણવા મળ્યું કે, આ કાફેમાં પેસોઆ સારો એવો સમય વિતાવતા અને અહીં બેસીને તેમણે અનેક અમર કૃતિઓ સર્જી હતી. પ્રવાસની તૈયારી કરતાં પેસોઆનાં કાવ્યો વાંચેલાં, પરંતુ સ્વપ્નેય કલ્પના નહોતી કે, કવિરાજ પેસીઆની આમ અચાનક મુલાકાત થઈ જશે! પૂતળું જાણે સ્વમુખે કવિતા સંભળાવી રહ્યું હતું. | ||
'''‘આપણામાં અગણિત જિંદગીઓ વસે છે:''' | '''‘આપણામાં અગણિત જિંદગીઓ વસે છે:'''<br> | ||
'''હું જાણતો નથી કે, જ્યારે હું વિચારું છું કે લાગણીઓને અનુભવું છું,''' | '''હું જાણતો નથી કે, જ્યારે હું વિચારું છું કે લાગણીઓને અનુભવું છું,'''<br> | ||
'''ત્યારે એ કોણ હોય છે, જે વિચારે છે ને અનુભવે છે?''' | '''ત્યારે એ કોણ હોય છે, જે વિચારે છે ને અનુભવે છે?'''<br> | ||
'''હું તો માત્ર એક સ્થળ છું,''' | '''હું તો માત્ર એક સ્થળ છું,'''<br> | ||
'''જ્યાં વસ્તુઓને વિચારવામાં કે અનુભવવામાં આવે છે…’''' | '''જ્યાં વસ્તુઓને વિચારવામાં કે અનુભવવામાં આવે છે…’''' | ||
| Line 44: | Line 44: | ||
છેલ્લે અમે દરિયાકિનારે આવી પહોંચ્યાં. લિસ્બન પાસે ટેગસ નદી (લોકો એને પ્રેમથી તેજો પણ કહે છે.) જ્યાં ઍટલાન્ટિક મહાસાગરને મળે છે, ત્યાં એનો મુખપ્રદેશ જરાક નિરાળો છે. વિશાળ અને ઊપસેલા આ ભૂમિપૃષ્ઠ પર ઝળકતી પાતળી પાતળી સરવાણીઓની સોનેરી આભાથી રચાતી વિશિષ્ટ રચનાને કારણે દરિયાને અહીં ‘સી ઑફ સ્ટ્રો’ કહે છે. સી ઑફ સ્ટ્રોને કિનારે ઊભી રહી હું શીતળ પવનની દોર પર, સપ્તરંગી વસ્ત્રો ધારણ કરેલ કઠપૂતળીની જેમ નાચતાં મહાસાગરનાં જળને જોતી રહી. મનમાં પેસોઆનું કાવ્ય પડઘાઈ રહ્યું હતું: | છેલ્લે અમે દરિયાકિનારે આવી પહોંચ્યાં. લિસ્બન પાસે ટેગસ નદી (લોકો એને પ્રેમથી તેજો પણ કહે છે.) જ્યાં ઍટલાન્ટિક મહાસાગરને મળે છે, ત્યાં એનો મુખપ્રદેશ જરાક નિરાળો છે. વિશાળ અને ઊપસેલા આ ભૂમિપૃષ્ઠ પર ઝળકતી પાતળી પાતળી સરવાણીઓની સોનેરી આભાથી રચાતી વિશિષ્ટ રચનાને કારણે દરિયાને અહીં ‘સી ઑફ સ્ટ્રો’ કહે છે. સી ઑફ સ્ટ્રોને કિનારે ઊભી રહી હું શીતળ પવનની દોર પર, સપ્તરંગી વસ્ત્રો ધારણ કરેલ કઠપૂતળીની જેમ નાચતાં મહાસાગરનાં જળને જોતી રહી. મનમાં પેસોઆનું કાવ્ય પડઘાઈ રહ્યું હતું: | ||
'''‘જ્યાં સુધી હવાની લહેરખીઓનો સ્પર્શ મારા જુલ્ફોમાં સંપૂર્ણપણે અનુભવી શકું છું,''' | '''‘જ્યાં સુધી હવાની લહેરખીઓનો સ્પર્શ મારા જુલ્ફોમાં સંપૂર્ણપણે અનુભવી શકું છું,'''<br> | ||
'''અને સૂર્યને પાંદડાંઓ પર પ્રખરતાથી ચમકતો જોઈ શકું છું,''' | '''અને સૂર્યને પાંદડાંઓ પર પ્રખરતાથી ચમકતો જોઈ શકું છું,'''<br> | ||
'''ત્યાં સુધી હું વધુ કાંઈ નહીં માગું.''' | '''ત્યાં સુધી હું વધુ કાંઈ નહીં માગું.'''<br> | ||
'''વિધાતા મને બેખબરીની આવી ક્ષણોમાંથી પસાર થતી''' | '''વિધાતા મને બેખબરીની આવી ક્ષણોમાંથી પસાર થતી'''<br> | ||
'''રોમાંચક જિંદગીથી બહેતર બીજું શું આપી શકત?…’''' | '''રોમાંચક જિંદગીથી બહેતર બીજું શું આપી શકત?…’''' | ||