સમગ્ર અરધી સદીની વાચનયાત્રા/પ્રકીર્ણ/“આવું પ્રજા આગળ મૂકીએ?”: Difference between revisions

← Older edit

સમગ્ર અરધી સદીની વાચનયાત્રા/પ્રકીર્ણ/“આવું પ્રજા આગળ મૂકીએ?” (view source)

Revision as of 10:58, 7 October 2022

238 bytes added , 10:58, 7 October 2022

no edit summary

KhyatiJoshi

26,604

edits

@@ Line 1: / Line 1: @@
 {{Poem2Open}}
-{{space}}
-એકવારગાંધીજીએપોતાનારાજકીયગુરુગોખલેજીનાલેખોનોગુજરાતીઅનુવાદછપાવીનેપ્રગટકરવાનોમનસૂબોકર્યો. અનુવાદનુંકામનરહરિભાઈઅનેમહાદેવભાઈનેસોંપાયુંહતું. પણગુજરાતનાએકજાણીતાસાક્ષરેગોખલેનાકેળવણી-વિષયકલેખોતથાભાષણોનોઅનુવાદકરવાનીઇચ્છાબતાવી, એટલેએભાગનાલેખોતેસાક્ષરનેસોંપવાગાંધીજીએનરહરિભાઈનેસમજાવ્યું. નરહરિભાઈએતેમકર્યું.
-નરહરિભાઈતથામહાદેવભાઈનુંભાષાંતરતૈયારથઈગયું. પેલાસાક્ષરનુંભાષાંતરપણઆવ્યું. નરહરિભાઈનેએઅનુવાદગમ્યોનહીં, પણપ્રસિદ્ધગુજરાતીલેખકનેનાખુશકરવાનીતેમનીહિંમતચાલીનહીં. આખુંપુસ્તકછપાઈગયું. નરહરિભાઈએતેનાછપાયેલફરમાવાંચીનેગાંધીજીનેતેનીપ્રસ્તાવનાલખીઆપવાવિનંતીકરી.
-પેલાસાક્ષરેકરેલોઅનુવાદગાંધીજીએવાંચ્યો. તેબિલકુલચાલેતેવોનહોતો. તેમણેનરહરિભાઈનેઠપકોઆપતાંકહ્યું, “આવીતરજુમિયાભાષાકોણસમજશે? આમુદ્દલનહીંચાલે!” મહાદેવભાઈતથાકાકાસાહેબનોપણએજમતપડ્યો.
-ગાંધીજીએનરહરિભાઈનેપૂછ્યું, “આખુંપુસ્તકછપાઈગયુંછે?”
-“હાજી.”
-“તોપણઆપણેતોપુસ્તકરદજકરવુંપડશે.”
-“પણઆટલાકામનુંલગભગસાતસોરૂપિયાતોબિલથયુંહશે. એટલુંબધુંખર્ચનકામુંજવાદેવાય?”
-“ત્યારેશુંઆનીઉપરપુસ્તકબાંધવાવગેરેનુંખર્ચકરીવધારેપૈસાબગાડાયછે? સાતસોશું — પણસાતહજારરૂપિયાનકામાજતાહોયતોયેહુંજવાદઉં. હુંતોપાઈપાઈનીગણતરીકરું, અનેપ્રસંગઆવ્યેઆવાખર્ચનીપરવાપણનકરું. આપણેપૈસાખર્ચ્યાછે, તેમાટેશુંઆવુંપુસ્તકપ્રજાઆગળમૂકીએ? એતોબેવડોવ્યયથાય!”
-પોતાનીનાહિંમતથીઅનેગફલતથીસાતસોરૂપિયાનુંનુકસાનથયું, તેનરહરિભાઈનેડંખ્યું. તેમણેસાતસોરૂપિયાભરપાઈકરીનેઆકામમાંથીરાજીનામુંઆપ્યું.
-બાપુએરાજીનામુંવાંચીકહ્યું : “આવાગાંડાનથાઓ! તમારેહાથેસાતસોનુંતોશુંપણસાતહજારનુંનુકસાનથાયતેથીશુંહુંતમનેછોડીદઉં? એમકરુંતોમારુંકામકેમચાલે?”
-પુસ્તકનીછપાયેલીબધીનકલોગાંધીજીએબળાવીનાખી. પછીમહાદેવભાઈતથાનરહરિભાઈએજેતરજુમોકર્યોતેછપાવવાઆપ્યો.
+એક વાર ગાંધીજીએ પોતાના રાજકીય ગુરુ ગોખલેજીના લેખોનો ગુજરાતી અનુવાદ છપાવીને પ્રગટ કરવાનો મનસૂબો કર્યો. અનુવાદનું કામ નરહરિભાઈ અને મહાદેવભાઈને સોંપાયું હતું. પણ ગુજરાતના એક જાણીતા સાક્ષરે ગોખલેના કેળવણી-વિષયક લેખો તથા ભાષણોનો અનુવાદ કરવાની ઇચ્છા બતાવી, એટલે એ ભાગના લેખો તે સાક્ષરને સોંપવા ગાંધીજીએ નરહરિભાઈને સમજાવ્યું. નરહરિભાઈએ તેમ કર્યું.
+નરહરિભાઈ તથા મહાદેવભાઈનું ભાષાંતર તૈયાર થઈ ગયું. પેલા સાક્ષરનું ભાષાંતર પણ આવ્યું. નરહરિભાઈને એ અનુવાદ ગમ્યો નહીં, પણ પ્રસિદ્ધ ગુજરાતી લેખકને નાખુશ કરવાની તેમની હિંમત ચાલી નહીં. આખું પુસ્તક છપાઈ ગયું. નરહરિભાઈએ તેના છપાયેલ ફરમા વાંચીને ગાંધીજીને તેની પ્રસ્તાવના લખી આપવા વિનંતી કરી.
+પેલા સાક્ષરે કરેલો અનુવાદ ગાંધીજીએ વાંચ્યો. તે બિલકુલ ચાલે તેવો નહોતો. તેમણે નરહરિભાઈને ઠપકો આપતાં કહ્યું, “આવી તરજુમિયા ભાષા કોણ સમજશે? આ મુદ્દલ નહીં ચાલે!” મહાદેવભાઈ તથા કાકાસાહેબનો પણ એ જ મત પડ્યો.
+ગાંધીજીએ નરહરિભાઈને પૂછ્યું, “આખું પુસ્તક છપાઈ ગયું છે?”
+“હા જી.”
+“તો પણ આપણે તો પુસ્તક રદ જ કરવું પડશે.”
+“પણ આટલા કામનું લગભગ સાતસો રૂપિયા તો બિલ થયું હશે. એટલું બધું ખર્ચ નકામું જવા દેવાય?”
+“ત્યારે શું આની ઉપર પુસ્તક બાંધવા વગેરેનું ખર્ચ કરી વધારે પૈસા બગાડાય છે? સાતસો શું — પણ સાત હજાર રૂપિયા નકામા જતા હોય તો યે હું જવા દઉં. હું તો પાઈ પાઈની ગણતરી કરું, અને પ્રસંગ આવ્યે આવા ખર્ચની પરવા પણ ન કરું. આપણે પૈસા ખર્ચ્યા છે, તે માટે શું આવું પુસ્તક પ્રજા આગળ મૂકીએ? એ તો બેવડો વ્યય થાય!”
+પોતાની નાહિંમતથી અને ગફલતથી સાતસો રૂપિયાનું નુકસાન થયું, તે નરહરિભાઈને ડંખ્યું. તેમણે સાતસો રૂપિયા ભરપાઈ કરીને આ કામમાંથી રાજીનામું આપ્યું.
+બાપુએ રાજીનામું વાંચી કહ્યું : “આવા ગાંડા ન થાઓ! તમારે હાથે સાતસોનું તો શું પણ સાત હજારનું નુકસાન થાય તેથી શું હું તમને છોડી દઉં? એમ કરું તો મારું કામ કેમ ચાલે?”
+પુસ્તકની છપાયેલી બધી નકલો ગાંધીજીએ બળાવી નાખી. પછી મહાદેવભાઈ તથા નરહરિભાઈએ જે તરજુમો કર્યો તે છપાવવા આપ્યો.
 {{Poem2Close}}