@@ Line 126: / Line 126: @@
 === કવિતા ===
+<big>{{color|red|થોડીક અઘરી બાળવાર્તાઓ}}</big><br>
+<big>{{color|Orange|~ હરીશ મીનાશ્રુ ૧- અ}}</big>
+{{Block center|<poem>એક પાંદડું હતું
+ફરફરતું. ભલું ભોળું.
+ઓળીઝોળી કરીને ઈશ્વરે એનું નામ પીપળપાન પાડેલું.
+માણસે એને પૂછ્યુંઃ તું એક બાજુથી ચત્તુ છે
+ને બીજી બાજુથી ઊંધું, એમ કેમ?
+આકાશ જે બાજુને છત્તી કહેતું
+એ બાજુને ધરતી ઊંધી કહેતી
+ને વાઈસે વર્સા.
+ટાઢ, તડકો ને વર્ષા
+પાંદડું તો બન્ને બાજુએ ઝીલ્યા કરતું ને
+એ...ય ને મઝેથી ફરફરતું.
+માણસે એને ફરીવાર પૂછ્યુંઃ
+તું એકી વખતે ઊંધુંચત્તું એવું પત્તું કેમ છે?
+પાંદડું છણકો કરીને બોલ્યુંઃ
+એવાં ઊંધાંચત્તાં અમને નથી આવડતાં.
+અમે તો છીએ કેવળ પાંદડું
+એકી વખતે બે ચત્તી ને બે ઊંધી બાજુઓવાળું
+જેમાં ચત્તી છે તે જ ઊંધી બાજુ છે ને વાઈસે વર્સા.
+માણસને પાંદડાની વાતમાં કશી સમજણ ના પડી.
+એ હજીય ઊંધાંચત્તાં કર્યા કરે છે.
+૧- બ
+એક પાંદડું હતું, પહેલી વાર્તામાં હતું એનું એ જ.
+કોમળ ને લીલું ને ફરફરતું.
+માણસે એને પૂછ્યુંઃ માઠા દિવસો
+આવી રહ્યા છે, એનું તને કૈં ભાન છે?
+પાંદડું કહેઃ બધા જ દિવસ ફરફરવાના હોય છે
+એ સારા કે માઠા ક્યાં હોય છે?
+માણસ કહેઃ દિવસે દિવસે તું સુકાતું જઈશ
+ને પીળું પડી જઈશ
+એની તને કૈં ફિકર ચિંતા છે કે નહીં?
+પાંદડું કહેઃ અત્યારે હું કોમળ લીલા રંગમાં ફરફરું છું
+ત્યારે હું સૂકા પીળા રંગમાં ફરફરીશ
+માણસને પાંદડાની વાતમાં કશી જ સમણજ ના પડી
+એ હજીય સારું માઠું લગાડ્યા કરે છે.
+૧- ક
+એક પાંદડું હતું, પહેલી અને બીજી વાર્તામાં હતું એનું એ જ.
+દીંટાવાળું
+ઝાડ સાથે નાભિનાળથી જોડાયેલું.
+માણસ કહેઃ
+અત્યારે તું ફરફરફરફર કરે છે પણ ધીરી બાપુડિયા
+એક દિવસ તું ઝાડ પરથી ખરખરખરખર ખરી જશે
+ત્યારે અરરરરર તારી શી દશા થશે
+એનું તમે ભાન છે ખરું?
+પાંદડું કહેઃ એ તો તને એવું લાગે છે
+બાકી હું ક્યાં ફરફરું છું?
+હું તો સદાકાળ સ્થિર છું ને
+આ આખું ઝાડ પૃથ્વી સમેત અવકાશમાં ફરફરતું રહે છે.
+મારી નાળ તો મરણ વખતે કપાશે
+પણ તારી તો જનમતાંવેંત કપાઈ ગઈ છે
+એનું તને ભાન છે ખરું?
+માણસને પાંદડાની વાતમાં કશી સમજણ ના પડી,
+એ હજીય ફરફરવું-નાં ફૂલેકાં ને ખરખરવું-ખરખરા કરતો રહે છે}}
+.ર.
+એક બાળવાર્તા હતી.
+એમાં બે બિલાડી ને એક વાંદરો રહેતા હતાં.
+એમની બાજુમાં એક ત્રાજવું ને ગરમ ગરમ રોટલાની ગંધ પડેલાં હતાં.
+મને એ વાર્તા જરા ઓળખીતી લાગી
+એટલે હું એની નજીક ગયો.
+વાર્તાની ને મારી વચ્ચે, જો કે, કાચની એક ઊંચી દીવાલ હતી
+એટલે મારે વાર્તાની બહાર જ ઊભા રહેવું પડ્યું.
+વાર્તાના એક ખૂણામાં માણસોની સભા ભરાઈ હતી
+ને જેણે ખરેખર તો વાર્તાની બહાર હોવું જોઈએ
+એવો એનો વાર્તાકાર, - નામે ઈસપ
+છીંડું પાડીને વાર્તાની અંદર ઘૂસી ગયો હતો ને
+સૌને બોધપાઠ આપતો હતો.
+એટલામાં બન્યું એવું કે
+માણસો કરતાં થોડાક વધારે હાથ ધરાવતી
+ને દરેક હાથમાં જાતજાતની બિનજરૂરી વસ્તુઓ પકડી રાખનારી
+એક બેડોળ ને હેન્ડીકેપ વ્યક્તિએ દેખા દીધી.
+એ જરા મૂંઝવણમાં હોય એવું લાગતું હતું.
+મને ક્યારનો ત્યાં વાર્તાની બહાર ઊભેલો જોઈને
+એણે વાર્તાની અંદર રહ્યાં રહ્યાં
+મને કહ્યુંઃ હું એક સુખ્યાત ચિત્રકાર છું
+હું ઈલસ્ટ્રેશનવાળી બાળકોની વાર્તાની બુકો પણ બનાવું છું.
+મારું નામ ઈશ્વર છે.
+મે હમણાં જ આ વાર્તા માટે
+બાજરીનો હૂંફાળો સ્વાદિષ્ટ રોટલો ચિતર્યો હતો તે ક્યાં ગયો?</poem>}}
+{{right|(‘કુંભલગઢ’માંથી)}}
+<big>{{color|red|ઘર}}</big><br>
+<big>{{color|Orange|~ રમણીક અગ્રાવત}}</big>
+{{Block center|<poem>પહેલા માળે મોટાનું ઘર
+બીજા માળે વચલાનું ઘર
+ત્રીજા માળે નાનાનું.
+બા-બાપા પ્રવાસી
+વહેંચાતાં વરસભરનાં.
+•
+“ક્યાં ઊપડ્યાં બા લબાચા લઈને?”
+“મોટા દીકરાના ઘરે.”
+ઘરની દીવાલો પર છબીની
+જેમ ક્યાંય લટકાવી શકાતી નથી માલિકી.
+•
+ઘર બનતું હતું ત્યારે
+હતું મારું.
+રહેતાં રહેતાં રહેતાં
+થઈ પડ્યું એ અ-મારું.
+•
+છોકરાંઓ ઘૂંટતાં રહ્યાં ઘરનો ‘ઘ’.
+ઊપટતો રહ્યો દીવાલો પરની છબીઓમાં રંગ
+ઈંટ-ઈંટ વચ્ચે ઢીલાં થયાં અંદર અંદર જોડાણ
+ઉપર અને હેઠથી ભેજની અણથક આગેકૂચ
+ભુલાતાં રહ્યાં ફૂલદાનીમાં મુકવાનાં ફૂલ
+વરસોવરસનાં રંગરોગાનોય ઢાંકી ન શક્યાં
+ઘરનો મ્લાન ચહેરો.</poem>}}
+{{right|બુદ્ધિપ્રકાશ, એપ્રિલ ૨૦૨૩ }}
+<big>{{color|red|ગીત}}</big><br>
+<big>{{color|Orange|~ પારુલ ખખ્ખર}}</big>
+{{Block center|<poem>ઢાંકોઢૂંબો કરી હજુ તો બેઠી’તી પરવારી,
+પતરંગાએ આવી મુજને ઉપાડી પરબારી.
+પહેલાં એણે એકલતાની ભીંતે પાડ્યું કાણું,
+વહેતા કીધા મુંઝારાના દરિયાઓ નવ્વાણું,
+ફટાક દઈને ખોલી નાખી જૂની જર્જર બારી,
+પતરંગાએ આવી મુજને ઉપાડી પરબારી.
+રૂંવેરૂંવે મોરપિચ્છ ઊગ્યાં તે ક્યાં સંતાડું?
+સૈયર મારી ફરતે ઊડે પતંગિયાનું ધાડું,
+હક્કાબક્કા જેવી ખુદને નીરખું ધારીધારી,
+પતરંગાએ આવી મુજને ઉપાડી પરબારી.
+પતરંગો ક્યે, હાલ્ય ને આપણ બંને ઊડિયે ભેળાં,
+મેં કીધું કે, ના રે બાબા, થઈ ભળભાંખળ વેળા.
+ગામલોક ના સાંખી શકશે જોડી તારી-મારી,
+પતરંગાએ આવી મુજને ઉપાડી પરબારી.</poem>}}
+{{right|(‘કરિયાવરમાં કાગળ’ - માંથી)}}
+<big>{{color|red|ચાલતી પકડી પછી}}</big><br>
+<big>{{color|Orange|~ કિશોર જિકાદરા}}</big>
+{{Block center|<poem>એક દી ઘડિયાળ મારા હાથથી છટકી પછી,
+સાઠ મિનિટો, સામટી મારા ઉપર બગડી પછી.
+ચાંપલી એકાદ ક્ષણ તો બાઝવા ઊભી થઈ,
+માંડ બેસાડી છતાં એ કેટલું બબડી પછી.
+આમ તો દેખાવમાં એ ટેણકી લાગી હતી,
+એ બધી સેકન્ડ પણ ઓછું નથી ઝઘડી પછી.
+ને તમાશો દૂર બેઠાં એય પણ જોતી હશે,
+લાગતી આવી કલાકો, મધ્યમાં ટપકી પછી.
+એ જ સાચું કહી શકે કે વાંક મારો શું હતો,
+વાતમાં નાજુક પળોને એટલે ઘસડી પછી.
+સાવ નાની વાતમાં એ જાત પર આવી ગયો,
+મૂછ મેં મારી સમય સામે જરા મરડી પછી.
+કાળથી મોટો નથી હું, એટલું સમજ્યા પછી,
+મેં જ સંકેલો કર્યો ને ચાલતી પકડી પછી.</poem>}}
+{{right|(શબ્દસૃષ્ટિ, એપ્રિલ, ૨૦૨૩)}}
+<big>{{color|red|કવિતાને ખાતર}}</big><br>
+<big>{{color|Orange|કમલ વોરા}}</big>
+{{Block center|<poem>એક ઊડતું પતંગિયું
+પહાડને જોઈને
+જરાક થંભી ગયું
+સ્થિર થવા મથ્યું અને
+ઊડી ગયું
+પહાડ
+ભારેખમ્મ થયો
+વધુ ઊંડો ઊતર્યો
+એક વાદળું
+નદીમાં વાદળું જોઈને મલકી પડ્યું
+નદી
+એનાં ઊંડાં તળ ધમરોળતી રહી
+પવને આકાશ તરફ જોયું
+આકાશે પવનને
+પવન પડી ગયો
+આકાશ વરસી પડ્યું
+નદીમાં ડૂબી ગયેલ પહાડને
+એક પતંગિયું
+પાંખો વીંઝતું ઊંચકવા મથી રહ્યું
+આઘે
+વાદળો વીખરાઈ ગયાં
+પવન
+ઊભો ચિરાઈ ગયો
+એક કવિતાને ખાતર
+સૃષ્ટિનો
+લયભંગ થયો</poem>}}
+{{right|(‘જુઠ્ઠાણાં’ સંચય : ૨૦૨૩, પૃ. - ૭૭)}}
+<big>{{color|red|તીડ}}</big><br>
+<big>{{color|Orange|રાજેન્દ્ર પટેલ}}</big>
+{{Block center|<poem>આજકાલ, જ્યાં ને ત્યાં,
+ઊભા ને ઊભા મોલ પર,
+તૂટી પડે છે તીડ.
+લીલપતરસી આ તીડની ટોળકીઓ,
+ઉજ્જડ કરતી જાય છે આ ધરા.
+ખાવામાં એવાં તો મશગુલ હોય છે આ તીડ,
+જાણે બહેરાં ન હોય!
+કોઈ પણ જંતુનાશક દવાથી કે,
+ગમે તેવા ધૂમાડાથી પણ ટેવાઈ ગયાં છે,
+આ તીડ.
+આ તીડ બાળપણમાં જોયેલાં તે નથી જ,
+આ તો અપરંપાર ખાઈને પણ ભૂખ્યાં ડાંસ,
+મસમોટાં જનાવરો કરતાં ભયંકર.
+આ તીડે તો,
+જાણે ઢાંકી દીધા છે સૂરજ ચન્દ્રને,
+અને ભરદિવસે અંધારું કરી મૂક્યું છે.
+ને કશાય અણસાર વિના,
+છવાઈ ગયાં છે સર્વત્ર.</poem>}}
+{{right|(‘કરાર’ સંચયઃ પૃ. - ૪૬ / પ્રકાશન - ૨૦૨૩)}}
 === કલાજગત ===
 === વાર્તા ===

સંચયન: Difference between revisions

સંચયન (view source)

Revision as of 15:27, 22 August 2023