ગુજરાતી ટૂંકીવાર્તાસંપદા/વીનેશ અંતાણી/શ્વાસનળીમાં ટ્રેન: Difference between revisions

એ કમરાની વચ્ચે બેઠો હતો. ચારે બાજુ કેટલીયે વસ્તુઓ વીખરાયેલી પડી હતી. ઘરની બધી જ વસ્તુઓ અને વ્યક્તિઓ જાણે એની આસપાસ ગોળ ગોળ ફરવા લાગી હતી. માત્ર એ જ સ્થિર હતો. ઘરમાં કોઈ નહોતું. બા પડોશીને પાછળ સંભાળ રાખવાનું કહેવા ગયાં હતાં. બાપુજી કોઈકને ફોન કરવા શેરીના નાકે આવેલી દુકાને ગયા હતા. સુષી હતી. ઘણુંબધું બોલી શકાય એવી ક્ષણો હતી, પણ એ કશું જ બોલ્યો નહીં. સુષીએ નખ કાપવાનું છોડીને વાળ છોડી નાખ્યા ને ઓળવા માંડવા. ઉપર ફરતા પંખાને કારણે ફાવતું નહોતું. અરીસામાંથી એના સામે જોઈને સુષીએ કહ્યું: ‘ફૅન બંધ કર ને…’ એને થયું કે એ ના પાડી દે. પહેલાં સુષીને કહેતો ન બંધ કરવાનું તો એ ન કરતી. તને શું છે? મને ફૅનની હવા ગમે છે, એ કહેતી. પણ મને શરદી થઈ છે. સુષી ઊભી થતી, પણ સ્પીડ વધારી આવતી. બા એને ગુસ્સાથી કહેતાં, ‘આ શું સુષી?’ પણ સુષી માટે એ કદાચ કશું જ નહોતું. કદાચ ઘણુંબધું હતું. પંખાની હવાના વિસ્તારથી દૂર ખસીને એ કહેતો, તારો દિવસ પણ આવશે… એ દિવસ આવ્યો હતો. સુષીએ પંખો બંધ કરી દેવાનું કહ્યું હતું. અરીસામાંથી જોતાં સુષીએ કહ્યું, ‘જલદી કર.’ એણે રેગ્યુલેટર પર હાથ મૂક્યો ને થોડો | વિચાર કરીને પંખો ઝડપથી બંધ કરી દીધો. પંખો ધીરે ધીરે બંધ થતો ગયો ને કમરામાં બાકી રહેલો એકમાત્ર અવાજ પણ વિરમી ગયો. એ ગૉગલ્સ પહેરીને બેસી રહ્યો. સુષીએ ટુવાલ લીધો અને બાથરૂમમાં ચાલી ગઈ…

ત્રણ દિવસની મુસાફરી છે, છતાં પણ આ લોકોને.. બાપુજી ફોન કરીને આવી ગયા હતા. ‘સુષી ક્યાં છે?’ એમણે પૂછ્યું. ‘નાહવા ગઈ છે.’ ‘હવે ગઈ? અત્યારે? ક્યારે તૈયાર થશે?’ સુષી વિશેની તમામ જવાબદારી જાણે એની હોય એમ બાપુજીએ કહ્યું. પહેલાં પણ કહેતા, ‘સુષી તારું માનશે. તું એને સમજાવજે.’ સુષી એનું માનશે એ વાત બા-બાપુજી સુધી પહોંચી ગઈ હતી. ‘તારા વિના એક ડગલું પણ નહીં ભરે. હું એને ઓળખું ને!’ બા કહેતાં. વાત સાચી હતી. ‘સાડી કેવી લાગી’-થી માંડીને ‘કેવી લાગું છું?’ સુધીના તમામ પ્રશ્નોના જવાબ આ ખુરસી પર બેસીને એને આપવા પડતા. એ હા જ કહેતો. ‘તને બધું સારું લાગે છે, સુષી.’ એ કશું બોલતી નહીં. માત્ર જીભ બતાવતી. એ તારી વાત માનશેવાળી પરિસ્થિતિ સુષીની સગાઈ સુધી પહોંચી આવી. ‘મદ્રાસમાં રહે છે. વકીલ છે. આવો છોકરો નહીં મળે.’ આ જ કમરામાં ચક્કર મારતાં મારતાં બાપુજીએ કહ્યું હતું, ‘પણ એ માનતી જ નથી.’ થોડી વારે એકાએક યાદ આવ્યું હોય તેમ પત્નીને કહ્યું હતું, ‘આપણે એમ કરીએ, આને કહીએ. બીજા કોઈનું સુષી નહીં માને. આનું માનશે…’ ને સુષીએ માન્યું હતું. દલીલ કર્યા વિના માન્યું હતું. ‘તને ગમે છે?’ વકીલનો ફોટો બતાવતાં સુષીએ એને પૂછ્યું હતું. હા, એણે હા પાડી દીધી હતી. અને સુષી માની ગઈ હતી. સુષીનો પણ ફોટો મોકલવાનો હતો. જૂના ફોટા એની બાને ગમ્યા નહીં. નવો પડાવી આવ. જલદી આપી દે એમ કહેજે. ‘સુષીએ પૂછ્યું હતું,’ ફોટામાં કઈ સાડી પહેરું?’ એ અભિપ્રાય આપી શકે તેમ નહોતો. તારા થનારા પતિને કઈ સાડી ગમશે એની મને શું ખબર? સુષીનું મોઢું પડી ગયું હતું. એ તૈયાર થતી નહોતી. બાએ આવીને પૂછ્યું હતું, ‘શું થયું વળી?’ સુષી કંઈ બોલી નહીં. પણ એણે જલદીથી કહ્યું હતું, ‘કંઈ નહીં. મારું માનતી નથી.’ ‘હું કહું છું તે સાડી પહેરતી નથી.’ ‘તું કઈ સાડી કહે છે?’ એણે એક સાડીનું નામ દઈ દીધું હતું. સુષી હસી પડી હતી અને એનું માનીને સાડી પહેરી હતી. પછી સુડિયોમાં એને સારી લાગે તે રીતે પોઝ આપ્યો હતો. ‘આમ ઊભું ને?’

એણે નક્કી કરી આપેલી સાડી પહેરેલી સુષમાનાં વકીલ સાથે સગપણ થઈ ગયાં હતાં. તાર લઈને બાપુજી ઑફિસમાં જ આવ્યા હતા. ‘સાંજે વહેલો આવજે.’ એ નહોતો ગયો. મોડે સુધી ઑફિસમાં જ બેસી રહ્યો હતો. કશીક અપેક્ષામાં. કોઈ એની પાસે આવે. એ જે સમયમાંથી પસાર થઈ રહ્યો હતો તેને સમજે, પણ કોઈ નહોતું આવ્યું. માત્ર ચાલ્યા ગયેલા ક્લાર્કોની ખાલી ખુરસીઓ એને તાકતી ઊભી હતી. એ સુષીને ખુશાલી વ્યક્ત કરવા આવેલા લોકોની વચ્ચે જોવા નહોતો માગતો. રાત્રે ઓરડી પર ગયો ત્યાં સુષી આવી. એને સવારે જ જોઈ હતી. પણ અત્યારે બદલી ગયેલી લાગતી હતી. ‘ઘરે કેમ ન આવ્યો?’ ‘બસ, ન આવ્યો.’ ‘પણ મેં કહેવરાવ્યું હતું’, સુષીએ કહ્યું. ‘તું જે કહેવરાવે તે બધું જ મારે કરવાનું હોય જ, સુષી?’ હસીને એણે કહ્યું. એ આવીને બેસી ગઈ. ‘અભિનંદન નહીં આપે?’ સુષીએ પૂછ્યું. ‘તું કહે તો આપું.’ એ કંઈ બોલી નહીં. નીચું જોઈને બેસી રહી. ‘તેં કંઈ કહ્યું નહીં, સુષી?’ એણે ઊંચું જોયું. ‘મને ખબર છે તું મારું કહ્યું નહીં માને.’ સુષીના અવાજની ભીનાશ એને ક્યાંય સુધી સ્પર્શી ગઈ. ને બંને બેસી રહ્યાં. ‘ચાલ, ઘેર… બા જમવાની રાહ જોઈને બેઠી છે.’ બંને ઘેર ગયાં હતાં. એ દિવસે પુષ્કળ ઉકળાટ હતો છતાં પણ એને કે સુષીને પંખો યાદ નહોતો આવ્યો. દાંતિયામાંથી વાળ કાઢીને એણે બાને કહ્યું હતું, ‘બા… હવે સુષીને કહેજો કે દાંતિયામાંથી વાળ કાઢવાની ટેવ પાડે. આ ઘરમાં ચાલ્યું, પેલા ઘરમાં નહીં ચાલે.’