17,602
edits
કાવ્યમંગલા/માનવી માનવ: Difference between revisions
કાવ્યમંગલા/માનવી માનવ (view source)
Revision as of 02:16, 24 November 2023
, 02:16, 24 November 2023પ્રૂફ
MeghaBhavsar (talk | contribs) (Created page with "{{SetTitle}} {{Heading|માનવી માનવ|}} <poem> <center>[મિશ્રોપજાતિ]</center> પૃથ્વી ઉછંગે ઉછરેલ માનવી હું માનવી માનવ થાઉં તો ઘણું. અનન્ત વિશ્વે લઘુ બિન્દુ પૃથ્વી પરે હું ચૈતન્ય તણો જ બિન્દુ, ચૈતન્યશાળી થઈ ચેત...") |
(પ્રૂફ) |
||
| Line 16: | Line 16: | ||
અમાનુષી શક્તિ જ જાચવી ના. | અમાનુષી શક્તિ જ જાચવી ના. | ||
દિક્કાળનાં સર્વ પેટાળ ભેદી, ૧૦ | |||
નેપથ્ય સૌ સ્થૂલતણા જ છેદી, | નેપથ્ય સૌ સ્થૂલતણા જ છેદી, | ||
સૂર્યોતણી જોઈ નિહારિકાઓ | સૂર્યોતણી જોઈ નિહારિકાઓ | ||
| Line 22: | Line 22: | ||
ઊડી ઊડી આભતણાં ઊંડાણે, | ઊડી ઊડી આભતણાં ઊંડાણે, | ||
સમુદ્રનાં | સમુદ્રનાં ગહ્વરના પટાળે, | ||
ભમીભમીને પગ ઠારવા તો | ભમીભમીને પગ ઠારવા તો | ||
ને શ્વાસ લેવા અહીં આવવાનું. | ને શ્વાસ લેવા અહીં આવવાનું. | ||
| Line 31: | Line 31: | ||
આ ઊંડળે આભ સમાય શાનું? | આ ઊંડળે આભ સમાય શાનું? | ||
આ | આ પંચતત્ત્વે ઘટ જે ઘડાયો, | ||
જે માનવી અંગ મને મળેલાં, | જે માનવી અંગ મને મળેલાં, | ||
સાર્થક્ય તે અંગ થકી જ સાધું | સાર્થક્ય તે અંગ થકી જ સાધું | ||
| Line 39: | Line 39: | ||
અંગાંગ એનું સઘળું નિહાળું, | અંગાંગ એનું સઘળું નિહાળું, | ||
આ વિશ્વનો અંશ જ જો ધરા તો | આ વિશ્વનો અંશ જ જો ધરા તો | ||
કને તજી દૂર જ કેમ ઘૂમું? | કને તજી દૂર જ કેમ ઘૂમું? ૩૦ | ||
ધરાતણો અંશ જ પિણ્ડ આ તો | ધરાતણો અંશ જ પિણ્ડ આ તો | ||
બ્રહ્માણ્ડ આ પિણ્ડ વિષે જ ખોળું. | બ્રહ્માણ્ડ આ પિણ્ડ વિષે જ ખોળું. | ||
| Line 47: | Line 47: | ||
આંખે ભર્યા સૂર્યતણા પ્રકાશો, | આંખે ભર્યા સૂર્યતણા પ્રકાશો, | ||
દેહે બધા દેવતણો જ વાસો; | દેહે બધા દેવતણો જ વાસો; | ||
પરમાણુમાં સર્વવ્યાપી સમાયો, | |||
આ | આ બુદ્બુદે ચેતનઅબ્ધિ ધાર્યો, | ||
આ વૈખરીથી જ ચગમ્ય ગાયો, | આ વૈખરીથી જ ચગમ્ય ગાયો, | ||
આ સ્થૂલમાં સુક્ષ્મતમે વિલાસ્યો. | આ સ્થૂલમાં સુક્ષ્મતમે વિલાસ્યો. ૪૦ | ||
રે, | રે, સૂક્ષ્મથી સ્થૂલ પ્રકાશ પામ્યું, | ||
નિશ્ચેષ્ટથી | નિશ્ચેષ્ટથી ચેષ્ટિત સર્વ જામ્યું, | ||
રે, સ્થૂલ ને ચેષ્ટિતને ઉપાસી | રે, સ્થૂલ ને ચેષ્ટિતને ઉપાસી | ||
અતીત તે | અતીત તે સૂક્ષ્મ મથું હું જોવા. | ||
મારા પદે આ પડી | મારા પદે આ પડી મૃત્તિકા જે | ||
તે ખોબલે લૈ મસળું, નિહાળું, | તે ખોબલે લૈ મસળું, નિહાળું, | ||
કણે કણે ત્યાં સ્ફુરતી શું વાણી : | કણે કણે ત્યાં સ્ફુરતી શું વાણી : | ||
આકાશ, વાયુ જળ, તેજ, પૃથ્વી- | આકાશ, વાયુ જળ, તેજ, પૃથ્વી- | ||
એ પાંચની પંચવટી સમાણી | એ પાંચની પંચવટી સમાણી | ||
આ ખોબલામાં, કણ આ સમાથી | આ ખોબલામાં, કણ આ સમાથી ૫૦ | ||
હિમાલયો કૈં પ્રગટ્યા ઉંચેરા, | હિમાલયો કૈં પ્રગટ્યા ઉંચેરા, | ||
ખંડો રચાયા પણ આ કણોથી , | ખંડો રચાયા પણ આ કણોથી , | ||
| Line 70: | Line 70: | ||
અનેક ધાન્યો, ફળ પુષ્ટ કૈં કૈં | અનેક ધાન્યો, ફળ પુષ્ટ કૈં કૈં | ||
ઊગે, ફૂટે, પાંગરતાં, ફળંતાં, | ઊગે, ફૂટે, પાંગરતાં, ફળંતાં, | ||
એ સર્વથી આ નિજ દેહ પોષતી, | એ સર્વથી આ નિજ દેહ પોષતી, ૬૦ | ||
કીટાદિથી માનવની સુધીની | કીટાદિથી માનવની સુધીની | ||
આ જીવસૃષ્ટિ સ્ફુરતી નિહાળું. | આ જીવસૃષ્ટિ સ્ફુરતી નિહાળું. | ||
| Line 81: | Line 81: | ||
ફૂંકે ઉડંતા કણ આ જ ક્યાં ને | ફૂંકે ઉડંતા કણ આ જ ક્યાં ને | ||
ક્યાં ભેદતી આંખ દિગન્તરાળો? | ક્યાં ભેદતી આંખ દિગન્તરાળો? | ||
નિશ્ચેષ્ટ માટીકણ આ | નિશ્ચેષ્ટ માટીકણ આ પડેલા, | ||
સચેષ્ટ | સચેષ્ટ મારા કણ આ બનેલા; | ||
નિશ્ચેષ્ટને વાયુ જગે વિખેરે, | નિશ્ચેષ્ટને વાયુ જગે વિખેરે, | ||
સચેષ્ટ મારા કણ હું વિખેરું; | સચેષ્ટ મારા કણ હું વિખેરું; | ||
| Line 92: | Line 92: | ||
આ ભૂમિ મારી, મુજ ભાંડુઓ જે | આ ભૂમિ મારી, મુજ ભાંડુઓ જે | ||
તે કાજ આ સૌ કણ દૌં વિખેરી, | તે કાજ આ સૌ કણ દૌં વિખેરી, | ||
વીંટા દઉં સૌ ઋણના ઉભેરી. | વીંટા દઉં સૌ ઋણના ઉભેરી. ૮૦ | ||
આ ચેતનાના કણ કાજ આંહીં | આ ચેતનાના કણ કાજ આંહીં | ||
| Line 103: | Line 103: | ||
હજી ઘણાં છે રણ સીંચવાનાં, | હજી ઘણાં છે રણ સીંચવાનાં, | ||
હજી ઘણી રાત્રિ ઉજાળવાની, | હજી ઘણી રાત્રિ ઉજાળવાની, | ||
દિનો ઘણા છે હજી ઠારવાના; | દિનો ઘણા છે હજી ઠારવાના; ૯૦ | ||
રે, ધુમ્મસો કૈં છ ઉડાડવાનાં, | રે, ધુમ્મસો કૈં છ ઉડાડવાનાં, | ||
રે, આતશો કૈં છ | રે, આતશો કૈં છ જલાવવાના, | ||
હિમાદ્રિઓ કૈંક પિગાળવાના, | |||
જ્વાલા મુખી કૈંક શમાવવાના. | જ્વાલા મુખી કૈંક શમાવવાના. | ||
વિકાસની દિક્ નિત મોકળી હ્યાં, | વિકાસની દિક્ નિત મોકળી હ્યાં, | ||
હ્યાં | હ્યાં સત્ત્વ ઉચ્ચોચ્ચ ખિલાવવાના, | ||
નિઃસીમ છે કાર્યપટો બિછાવ્યા. | નિઃસીમ છે કાર્યપટો બિછાવ્યા. | ||
આ શક્તિદાત્રી, પુરુષાર્થદાત્રી, | આ શક્તિદાત્રી, પુરુષાર્થદાત્રી, | ||
મનોવિધાત્રી, મુદપ્રાણદાત્રી, | મનોવિધાત્રી, મુદપ્રાણદાત્રી, | ||
હૈયે ઉઠંતા સહુ ભાવકેરી | હૈયે ઉઠંતા સહુ ભાવકેરી ૧૦૦ | ||
આ માનવી ભૂમિ જ કામધેનુ, | આ માનવી ભૂમિ જ કામધેનુ, | ||
ભૂગર્ભરત્ના વસુધા જનેતા | ભૂગર્ભરત્ના વસુધા જનેતા | ||
| Line 126: | Line 126: | ||
પ્રજ્વાળવા ઈચ્છું અહીં અહીં જ, | પ્રજ્વાળવા ઈચ્છું અહીં અહીં જ, | ||
આ ભૂમિમાં, માનવદેહમાંહે | આ ભૂમિમાં, માનવદેહમાંહે | ||
પુનઃ પુનઃ પ્રાર્થું હું જન્મ મારો. ૧૧૦ | |||
ને આમ ઉત્ક્રાન્તિપથે પળંતો | ને આમ ઉત્ક્રાન્તિપથે પળંતો | ||
| Line 135: | Line 135: | ||
આ અલ્પ દેહે પ્રભુની પ્રતિષ્ઠા, | આ અલ્પ દેહે પ્રભુની પ્રતિષ્ઠા, | ||
સ્થપાયલી શાશ્વત સત્યનિષ્ઠા, | સ્થપાયલી શાશ્વત સત્યનિષ્ઠા, | ||
સત્કાર્યદીક્ષા હૃદયે | સત્કાર્યદીક્ષા હૃદયે દૃઢીને, | ||
અનંતનો દીપકવાહી હું આ- | અનંતનો દીપકવાહી હું આ- | ||
મનુષ્ય જન્મ્યો, મનુ-જન્મકેરું | મનુષ્ય જન્મ્યો, મનુ-જન્મકેરું ૧૨૦ | ||
રહસ્ય હું પૂર્ણનું પૂર્ણ પામું : | રહસ્ય હું પૂર્ણનું પૂર્ણ પામું : | ||
આ ભૂમિમાં પાય છતાં અનંતે | આ ભૂમિમાં પાય છતાં અનંતે | ||
| Line 144: | Line 144: | ||
વસુંધરાને વસુ આપી વિશ્વનાં, | વસુંધરાને વસુ આપી વિશ્વનાં, | ||
વસુંધરાનું વસુ થાઉં સાચું, | વસુંધરાનું વસુ થાઉં સાચું, | ||
હું માનવી માનવ થાઉં તો ઘણું. | હું માનવી માનવ થાઉં તો ઘણું. ૧૨૭ | ||
(૮ | (૮ ઑગસ્ટ, ૧૯૩૨) | ||
(૩૦ જુલાઈ, ૧૯૫૩) | (૩૦ જુલાઈ, ૧૯૫૩) | ||