રાજેન્દ્ર પટેલની કવિતા/પૂર: Difference between revisions

રાજેન્દ્ર પટેલની કવિતા/પૂર (view source)

Revision as of 02:13, 25 August 2024

1,984 bytes added , 25 August

+1

Meghdhanu

17,546

edits

@@ Line 1: / Line 1: @@
 {{SetTitle}}
-{{Heading|૧૭. ભૂ-કંપ ઉર્ફે એક શોધ|}}
+{{Heading|૧૬. પૂર|}}
-{{Block center|<poem>
+{{Block center|<poem>{{gap|6em}}આ તો એવું ગાંડુંતૂર પૂર
-કોઈ કંપ નથી કંપ
+{{gap|6em}}કશી જ ખબર પડે એ પહેલાં
-કોઈ ખગ નથી ખગ
+{{gap|6em}}પળમાં તાણી જાય છે
-	છે કેવળ કપાયેલી મસમોટી સમયની પાંખો
+{{gap|6em}}એ જોજનોનાં જોજન
-	મારી જ અંદર
+{{gap|6em}}આપણને આપણાથી દૂર.
-	તમારી બહાર
+{{gap|6em}}આખી જિંદગીમાં એક વાર નહીં
-	સરતી છેક અનાદિ કાળથી એ.
+{{gap|6em}}અનેક વારેય નહીં
-	પણ વધતું નથી, વહેંત એક આગળ જાણે કશું.
+{{gap|6em}}પણ, ક્ષણેક્ષણે ઢસડી જાય છે
-	ઊભા છીએ જડવત્‌
+{{gap|6em}}કાળોતરું પૂર.
-	પથ્થરની જેમ
+{{gap|6em}}નદીનું પૂર આવે ને જાય
-	રસ્તા વચોવચ
+{{gap|6em}}આ તો એવું પૂર જે ખસતું નથી
-	બધી જ કેડીઓને અવરોધતાં.
+{{gap|6em}}તસુયે આગળ.
-	અને કેડીએ કેડીએ અથાક રઝળે
-	પાંખ વગરનું એક પંખી.
-કોઈ વન નથી વન
+ખેંચી જાય
-કોઈ વાઘ નથી વાઘ
+માલમિલકત ને માણસો માત્ર નહીં
-કોઈ ભૂમિ નથી ભૂ-કંપ વિનાની.
+પણ ઢસડી જાય છે
+સઘળું મૂળસોતુંક
+જે પૂર્વજોએ ધરબ્યું’તું તળિયે
+પાસે, અંદર, હાથવગું બધુંય,
+ખેંચી જાય છે અજાણ્યા કિનારે.
-	છે માત્ર વસુકાયેલી કેડી
+અંદર છે પાર વગરના કાંઠા,
-	મારી જ બહાર
+કાંઠેકાંઠે ઊમટ્યાં અકળ કાળાં પૂર.
-	તમારી ભીતર
+અંદર પડેલો છે દુકાળ
-	જન્મ્યા પહેલાંના સમયથી
+ને બહાર છે ધસમસતું પૂર,
-	ભૂ-કંપ પહેલાંના સ્થળથી.
-અંધ છીએ બે બે આંખથી
+{{gap|6em}}ભીતરના ખવાણની ખીણો વચ્ચે
-સ્પષ્ટ જોતાં નથી જે જોવાનું
+{{gap|6em}}ઊભરાયાં છે આદિમ અંધારાંનાં રૂપ.
-ઊભા છે હોવાપણાના ભંગારના ઢગના ઢગ.
-નથી એંધાણી એવી ભૂમિની
-જ્યાં હોય પગ વગરનાં પગલાં
-બને આવતીકાલના પડછાયા.
-	નથી, ના નથી જ કોઈ ડગ
+ધણી વગરના ધણની જેમ આવેલાં આ પૂરથી ડૂબી ગયેલાંને
-	નથી જ, નથી જ
+ઉગારવા આવ્યાં છે ગઈકાલનાં અજવાળાં.
-	કોઈ પથ.
-	છતાં છેલ્લા પગલામાં પડી છે તિરાડ
-	એની અંદર ભળી છે ભીનાશ
-	ને સર્જાયો છે ભૂ-કંપ
-	બહાર અને અંદર
-	ઊકળે છે સતત એક શોધ નામનો ચરુ.
-બહાર ક્ષણનો પરપોટો
+{{gap|6em}}પૂરમાં તણાતો તણખલાનો તરાપો
-ફૂટું-ફૂટું થાય
+{{gap|6em}}ડૂબી ગયો છે કાળના પૂરના બુંદબુંદમાં
-અંદર અવિરત ખવાણનાં વમળ
+{{gap|6em}}એને બચાવવા આવ્યું એક ધોળું ધોળું પૂર
-સર્જે છે ભૂ-કંપ
-હા, સર્જાય છે ભૂ-કંપ.
+જે બચાવે છે એ જ બચે છે આ પૂરમાં
-નથી કાળની આ કરામત
+અને આદરે એક નવા કાંઠાની શોધ.
-આ તો છે તરડાયેલા ચહેરાનો ચચરાટ.
+૦
-ચચરાટે-ચચરાટે
-ક્યાંક થાય અજવાળાનો સ્હેજ સળવળાટ.
-પહેલાં સર્જે છે ભૂ-કંપ.
+{{gap}}અનેક યુગો પહેલાં
-હા, હા, ભૂ-કંપ સર્જે છે
+{{gap}}મનુષ્ય માત્રનો કપાઈ ગયો’તો
-ફણગી ઊઠે એવી ભોનું નિર્માણ.
+{{gap}}હાથનો અંગૂઠો
-	આ ભૂમિમાં
+{{gap}}અને હવે અડતો નથી પગનો અંગૂઠો જળને.
-	ઊનાં ઊનાં આંસુઓ વચ્ચે ઊગે છે
-	લીલાં લીલાં વન.
+{{gap}}એટલે જ
+{{gap}}જળમાં જ હોવા છતાં, જળ
+ર{{gap}}ણનો અનુભવ કરતું હશે?
+{{gap}}એક વાર જમનામાં આવેલું એ પૂર
+{{gap}}હજુયે જાણે ઓસર્યું નથી કે શું?
+{{gap}}હજુ કાલીનાગની નાગચૂડ છૂટી નથી કે શું?
+{{gap}}જળમધ્યે હજુયે છે શું આણ કાલીનાગની?
+{{gap}}આટઆટલા યુગ પછી ઓસર્યું નથી પૂર.
+૦
+કારાવાસમાં જે જન્મે
+અને પારાવાર યાતનામાં જે ઊછરે
+એનો જ અંગૂઠો કામમાં આવતો હશે?
+કે પછી પળના કેદીઓને
+પડી ગઈ ટેવ આ પૂરની?
+કે પછી શું યાતનાએ ઓળંગ્યો નથી ઉંબરો?
+થતી નથી કોઈ આકાશવાણી,
+તૂટતી નથી કોઈ બેડી
+અંધારાના પૂરમાં જડતી નથી કોઈ કેડી.
+બસ જામ્યું છે એક પૂર
+નસનસમાં એ
+શેરી શેરીમાં ને
+શહેર શહેરમાં એ.
+નક્ષત્રો નાથી શકતાં નથી એને.
+૦
+{{gap|6em}}આ પૂરને
+{{gap|6em}}હાંસિયામાં રહેલા તારાઓ ખાળી શકતા નથી.
+{{gap|6em}}ભઈલાઓ,
+{{gap|6em}}આ પૂર તો છે બંધ આંખોનું
+{{gap|6em}}આ પૂર તો છે ઠાલા શબ્દોનું
+{{gap|6em}}આ પૂર તો છે આપણા હોવાપણાના ડોળનું
+{{gap|6em}}પાણીનું પૂર પળમાં શમે
+{{gap|6em}}પણ રણના આ પૂરનું શું?
+{{gap|6em}}ટોપલો ભરીને ગંદકી લઈ જતા લોકોના હાડમાં
+{{gap|6em}}વહેતા પૂરનું શું?
+{{gap|6em}}૦
 </poem>}}
 <br>
 {{HeaderNav2
-|previous = સંપાદક-પરિચય
+|previous = દર્પણ (૧, ૩)
-|next = પ્રતિબિંબ
+|next = ભૂ-કંપ ઉર્ફે એક શોધ
 }}