@@ Line 312: / Line 312: @@
 {{Block center|<poem>
-<center><big><big>{{color|#003399|''' અંતરપટ '''}}</big></big>
+<center><big><big>{{color|#003399|''' અમોલાં અમોલાં કવન વ્હેંચવાં છે '''}}</big></big>
-<big>{{Color|#008f85|'''જુગતરામ દવે'''}}</big></center>
+<big>{{Color|#008f85|'''ગુલામમોહમ્મદ શેખ'''}}</big></center>
+સૂરજ અને ચાંદો ઓલવાયા
+તે આકાશ–ઘડીએ
+તમે મને રોપ્યો રસ્તા પર
+ખાટલીના ખોળામાં તમે મારા અસ્તિત્વને
+કાચી કેરીની જેમ પકવ્યું,
+પછી ઝાકળિયા ઘાસનાં મેદાન પર
+આંગળી પકડી મને ક્ષિતિજને પાર દોરી ગયા.
+તમારે પડછાયે ઊગ્યાં આંબા ને આંબલી
+તમારી પીઠ ફરી ને ઢેલો ટહુકી
+ને હજીય ટહુક્યા કરે છે.
+તમે દોરેલી લીટી ચીંધે છે તે રસ્તે
+રખડું છું, રવડું છું, બબડું છું, ગબડું છું,
+રસ્તાની બંને બાજુ મ્હોરેલાં
+ઘાસમાંથી ઝાકળનાં ટીપાં લઈ
+હથેળીમાં મસળું છું
+ત્યારે તમે કલ્પેલ મારા ગર્ભદેહનો
+અણસાર આવે છે.</poem>}}
+{{dhr}}{{page break|label=}}{{dhr}}
+{{Block center|<poem>
+<center><big><big>{{color|#003399|''' ઢીંચણ પર માખી બેઠીને... '''}}</big></big>
+<big>{{Color|#008f85|'''રાવજી પટેલ'''}}</big></center>
+ઢીંચણ પર માખી બેઠીને
+મને રડવું આવ્યુંઃ
+હેં... તું કેટલા બધાં વર્ષો પછી પાછી આવી?
+મારા ઢીંચણ કૂવાના ટોડલા જેવા સૂકાભઠ.
+એની પર કોઈનોય સ્પર્શ થતો ન’તો.
+ચરામાં દર્ભ ઊગતો, સુકઈ જતો,
+તૃણ તૃણ થઈ ઊડી જતો.
+ઝાડ પર બાચકો પોપટો બેસતા અને ખરી જતા
+પણ મારા ઢીંચણ તો સાવા ઊંડી વાવ જેવા ખાલી ખાલી.
+આજે ઢીંચણ પર દિવાળી બેઠી છે!
+મને થાય છે:
+ચોકની માટીમાં રગડપગડ આળોટું
+પણ
+હે.. તું કેટલાં બધાં વર્ષો પછી પાછી આવી?
+આજે કામબામ નથી કરવું,
+માખી ઊડી જશે તે પછી હું
+મારા ઢીંચણને ચબ્બકચબ્બક ધાવીશ.
+બગીચામાંથી સૂર્યમૂખીનું ફૂલ ચૂંટીને
+એના પર મૂકીશ.
+આ પૃથ્વી પરની
+એક માખીને પણ
+મારો ઢીંચણ મીઠો લાગે
+પછી મને કેમ રડવું ન આવે?</poem>}}
+{{dhr}}{{page break|label=}}{{dhr}}
+{{Block center|<poem>
+<center><big><big>{{color|#003399|''' તમે આવો તો... '''}}</big></big>
+<big>{{Color|#008f85|'''રમણ સોની'''}}</big></center>
+તમારી વાતોનાં મૃગજળમહીં પંખી તરતાં
+અમારી આંખોનાં, હળુહળુ વહે વાયુ સ્મિતનો;
+પ્રતિબિંબાયેલાં ઉષઃકિરણો, સાન્ધ્યસુરખી
+ઝીલી લે શ્રદ્ધાનાં કમલ સુરખી થૈ પ્રગટતાં...
+અને આવર્તો શા ઊઠત ટપકંતી સુખવ્યથા-
+તણા! – આખુંયે આ હૃદય ભીની માટી સમ મુજ...
+તમારી વાતોનાં સ્મરણમહીં ગર્જે રણ હવે..
+કશો વંટોળાતો સમય, ક્ષિતિજો ના ઊકલતી.
+વીતેલા શબ્દોના ઊભરી ઊઠતા રેતઢગલા-
+મહીં શા’મૃગો-શી મુજ તરલ દૃષ્ટિ ખૂંપી જતી;
+અને ત્યાં ઊંટોનાં ગભીર પગલે સૂર્ય પ્રજળે
+વહેલી વાતોની અસર સમ પ્રસ્વેદ ચૂસતો...
+તમારી વાતોની તરસ રૂંધતી કંઠ. તલસુંઃ
+તમે આવો તો આ મૃગજળમહીં પદ્મ પ્રગટે...</poem>}}
+{{dhr}}{{page break|label=}}{{dhr}}
+{{Block center|<poem>
+<center><big><big>{{color|#003399|''' વિદાય '''}}</big></big>
+<big>{{Color|#008f85|'''(પૃથ્વી)'''}}</big>
+<big>{{Color|#008f85|'''કુલીનચન્દ્ર યાજ્ઞિક'''}}</big></center>
+વિદાય! વસમી ઘડી! વરસ કૈં વીત્યાં દોહ્યલાં,
+સરસ્વતી ઉછંગમાં, ઉર ઉમંગ–ઉત્સાહમાં;
+કંઈ વળી નિરાશામાં; ક્વચિત્ સાગરે જ્ઞાનના
+પીયૂષલવ પામવા; કદીક આત્માની ખોજમાં.
+વિયોગ! કપરી પળો! સ્વજનથી થવું જૂજવા,
+તજી મધુર ગોઠડી, સ્મરણ માત્ર લૈ સાથમાં!
+વિદાય, મુજ ભેરૂઓ! સફર-સાથીઓ! બાંધવો!
+તટસ્થ સહુ સાક્ષીઓ! પ્રતીપ પથ્યના એ! વિદા!
+વિચાર, મન! નિત્ય કેવળ અહીં પરિવર્તનો
+અનિત્ય જગમાં, થઈ પ્રગટ અત્ર અવ્યક્તથી,
+જરીક રમી વ્યક્તમાં, સરી જવું જ અવ્યક્તમાં-
+નિસર્ગ તણી રીત આ; ત્યહીં ન મોહ કે શોક ના!
+વિમુક્ત અવ સંચરો, ચરણ! પંથ શોધો નવા,
+નવી જ કંઈ સાધના, તપ નવીન, યજ્ઞો નવા!
+{{right|'''‘ઉદીચ્ય’, તા. ૧૬/૦૭/૧૯૯૨'''}}</poem>}}
+{{dhr}}{{page break|label=}}{{dhr}}
+{{Block center|<poem>
+<center><big><big>{{color|#003399|''' વતેસર '''}}</big></big>
+<big>{{Color|#008f85|'''હરીશ મીનાશ્રુ'''}}</big></center>
+મીંદડી, તારા પેટમાં ટકે ખીર તો એના પેટમાં ટકે વાત, છે એનું એટલું પ્રેસર... એટલું પ્રેસર
+વાતમાં નાખી મો’ણ લખુભા કરશે ટૂંકી વાતની લાંબી વારતા કે એ વણસીને થૈ જાય વતેસર
+{{gap|5em}}વાતોડિયાને કોક વાતે જો કોકની હારે પડતું વાંકું
+{{gap|5em}}ખુદને પૂછે: બોલ ત્રવાડી, જાંઘ ઉઘાડું સાવ કે ઢાંકું
+{{gap|5em}}વાતને ચોળે હાથમાં લઈ સહેજ ચૂનો, ચપટીક તમાકુ
+{{gap|5em}}કૉશ લઈને વાતમાં પાડે રોજ બખાળા જેવડું બાકું
+વાતને ઊંધી વેતરી નાંખે સઈ ને પછી ઝભલું મેલી બાંડિયા જેવું સીવવા બેસી જાય નવેસર
+દાઢીએ મેલે ઉસ્તરો રઘો રાત કે રાતો ટશિયો ફૂટે વાત ને વતું બેયનું રે થૈ જાય વતેસર
+{{gap|5em}}વાત ભલે ને વેંતની હો પણ નીકળે પછી ક્યાંય ના છેડો
+{{gap|5em}}વાતનું વડું છમ, ન એમાં દમ, છતાં ક્યાં છૂટતો નેડો
+{{gap|5em}}અંતકડીની જેમ અડોઅડ વાતનો મેલે કોઈ ના કેડો
+{{gap|5em}}આમ શરૂ સૉનેટથી કરી પહોંચીએ ત્યારે હોય સનેડો
+વાતને જરા વાયડી કરી ફેર ઉાપડે લાપસી ઉપર ભભરાવીને મરચું મીઠું સ્પેનનું કેસર
+પેટછૂટી જ્યાં કરવા મથે વાત કે વાછૂટ, લાગલી દેશી વાલના વાંકે વકરીને થૈ જાય વતેસર
+{{gap|5em}}વાતનો વાયુ વાય ને ખસે નળિયું, ભસે કૂતરું, અખા
+{{gap|5em}}વાતમાં પડે રાત: મેં દીઠો ચોર –એવું કે’ અલ્લારખા
+{{gap|5em}}ધરમીને ઘેર ધાડ પડી શું? થાય ગપોડી ગામને બખાં
+{{gap|5em}}સાચ ને જૂઠની જોડ સિયમિઝ રાત ને દિવસ કરતી ડખા
+હીંચકે બેસી રોજ બપોરે વાત ઉખેળે જેમ કોઈ જન્નતને ઝૂલે પારવતી ને દેવ મહેસર
+બાબા આદમ હૈ બાતૂની, ઇવ ભી ટૉકેટિવ- નતીજા? – વાત વલૂરી વંઠીને થૈ જાય વતેસર</poem>}}
+{{dhr}}{{page break|label=}}{{dhr}}
+{{Block center|<poem>
+<center><big><big>{{color|#003399|''' તમે ટહુક્યાં ને... '''}}</big></big>
+<big>{{Color|#008f85|'''ભીખુ કપોડિયા'''}}</big></center>
+તમે ટહુક્યાં ને આભ મને ઓછું પડ્યું...
+ટહુકારે એક એક ફૂટી પાંખો ને હવે
+{{right|આખું ગગન મારું ઝોલે ચડ્યું...}}
+લીલી તે કુંજમાંથી આવ્યે બે બોલ
+જેમ ઊજળી કો’ સારસની જોડ,
+પાંખનો હેલાર લઈ પાંપણિયે, ઉર મારું
+{{right|વાંસળીને જોડ માંડે હોડ.}}
+તરસ્યાં હરણાંની તમે પરખી આરત
+ગીત છોડ્યું કે કુંડમાંથી ઝરણું દડ્યું...
+મોરનાં તે પીંછાંમાં વગડાની આંખ લઈ{{gap|3em}}
+{{right|નીરખું નીરખું ન કોઈ ક્યાંય,}}
+એવી વનરાઈ હવે ફાલી
+સોનલ ક્યાંય તડકાની લાય નહીં ઝાંય.
+રમતીલી લ્હેરખીને મારગ ન ક્યાં...ય
+{{right|વન આખુંયે લીલેરા બોલે મઢ્યું...}}</poem>}}
+{{dhr}}{{page break|label=}}{{dhr}}
+{{Block center|<poem>
+<center><big><big>{{color|#003399|''' ભણતર ભુલાવો, મારા સાયબા... '''}}</big></big>
+<big>{{Color|#008f85|'''વિનોદ જોશી'''}}</big></center>
+હે જી, મારું ભણતર ભુલાવો, મારા સાયબા!
+{{gap|3em}}કાઢો મુંને ઉછીની બારાખડીની બ્હાર...રે!
+પ્હેલેરો અખશર ક્યાંથી આવિયો,
+{{gap|3em}}રાખી મુંને તંતોતંત અણજાણ,
+વચનું વદીને જીવતર જોગવ્યાં;
+{{gap|3em}}મળ્યાં નહીં અરથનાં એંધાણ;
+હે જી! હૈયેથી વેરી દઉં થડકા ઠાવકા!
+{{gap|3em}}વીણો તમે હરખે હોંકારા હારોહાર...રે!
+પાડું ને ઉપાડું લીટા લેખમાં,
+{{gap|3em}}આડી આવે આળ ને પંપાળ,
+આજ તો ભૂંસી દો મારી આપદા
+{{gap|3em}}આઘી મેલો જાડી રે જંજાળ;
+હે જી! બાવનમાં બાંધી રે મુંને ઠેઠથી!
+{{gap|3em}}લાગે હવે માંહ્યલા ઉછાળાના મારા...રે!
+{{right|કવિશ્રી ધ્રુવ ભટ્ટને અર્પણ}}</poem>}}
+{{dhr}}{{page break|label=}}{{dhr}}
+{{Block center|<poem>
+<center><big><big>{{color|#003399|''' પાંદડા '''}}</big></big>
+<big>{{Color|#008f85|'''જયેન્દ્ર શેખડીવાળા'''}}</big></center>
+પળ વિકટ વિહ્ વળ ઘડી છે કરગરો
+જીભ પર આવો, શબદ થૈ ફરફરો
+માણસો જેવાં જ સપનાં નીકળ્યાં
+લોચનો કંપો, હવે તો થરથરો
+વૃક્ષ ભ્રમણામાં જીવે તો છો જીવે
+પાંદડાં સાથે જીવે છે મર્મરો
+જીવવા માટે બીજું શું જોઈએ?
+સાંજનો હળવો પવન ને ઝરમરો
+એક તો તારું સ્મરણ ને આ સમય
+ઝંખના બુઠ્ઠી ને પથ્થર કરકરો</poem>}}
+{{dhr}}{{page break|label=}}{{dhr}}
+{{Center|<poem>
+<center><big><big>{{color|#003399|''' તું જેને વરસાદ કહે છે '''}}</big></big>
+<big>{{Color|#008f85|'''જયેન્દ્ર શેખડીવાળા'''}}</big></center>
+તું જેને વરસાદ કહે છે
+એને હું આપણી વચ્ચેનો અશ્રુસેતુ કહું છું
+તું જેને અશ્રુસેતુ કહે છે
+એને હું આપણી ભીનાશની લિપિ કહું છું
+તું જેને ભીનાશ કહે છે
+એને હું આપણામાં ઓગળી ગયેલો ગોરંભો કહું છું
+તું જેને ગોરંભો કહે છે
+એને હું કવિતા મઢેલો ચિત્તપ્રદેશ કહું છું
+તું જેને કવિતા મઢેલો ચિત્તપ્રદેશ કહે છે
+એને હું વરસાદ કહું છું.</poem>}}
+{{dhr}}{{page break|label=}}{{dhr}}
+{{Block center|<poem>
+<center><big><big>{{color|#003399|''' કામની વાત એક જ '''}}</big></big>
+<big>{{Color|#008f85|'''પીયૂષ ઠક્કર'''}}</big></center>
+એ કામની શોધમાં નીકળ્યો છે
+એની પાસે કલ્લાકો છે આઠ, દસ કે બાર
+બે હાથ, બે પગ, એક જીભ, બે કાન ને બે આંખ
+એ શીખી ગયો છે
+કોઈ પણ શેઠને સાંભળવા ગમે એવા શબ્દો
+કોઈ પણ શેઠને કહેવી ગમે એવી વાતો સાંભળવાને
+{{right|એણે કેળવ્યા છે પોતાના કાન}}
+બે હાથ ને બે પગે
+કોઈ પણ ગણિતના પ્રમેય જાણ્યા વિના
+એ આંકી શકે છે કોઈ પણ શેઠની ઇચ્છાઓનો પરીઘ
+કામમાં મજા પડે છે? કોઈ તકલીફ ખરી?- જેવા
+વાહિયાત પ્રશ્નો માટે એણે સ્કોપ નથી રહેવા દીધો
+એને આવડે ગણતાં કલ્લાકો ને
+કલ્લાકના હિસાબે મજૂરી
+એ કામની શોધમાં નીકળ્યો છે
+જોકે એ જાણે છેઃ
+પૂર્વ પશ્ચિમ ઉત્તર દક્ષિણ જેવી
+ફિકર કર્યા િવના - એ ભરશે એટલાં ડગમાં
+કોઈ પણ કામ જડી આવશે
+આખરે, એ એક જ વાતને સમજ્યો છે
+બે હાથ, બે પગ, એક જીભ, બે કાન ને બે આંખ વડે
+ભૂખના ઊંડાણને ને
+મનના પેટાળને
+સમજી લેવાનું હોય છે.</poem>}}
+{{Right|'''(તા.ક. અહીં સમાવેલા મોટાભાગના કાવ્યો F.B. પરથી લીધાં છે.)'''}}
+{{dhr}}{{page break|label=}}{{dhr}}
+==વાર્તા==

સંચયન-૬૩: Difference between revisions

સંચયન-૬૩ (view source)

Revision as of 01:22, 8 October 2024