દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૧૦. સોપારીનું ઝાડ

૧૦. સોપારીનું ઝાડ

મનહર છંદ

ઊંચું ઊંચું વધી શોભે એ થકી છે નીચાં સારાં,
જે થકી પોષણ સદા થાય છે સંસારીનું;
આપે લખશીશ બની રંજનને રાજી કરે,
વણિકનું દાન જેવું તાળીની તૈયારીનું;
આશ્રય કરીને કોઈ પ્રાણી ન આરામ પામે,
દાખે દલપત્ત પેખો ઝાડ આ સોપારીનું;
સર્જ્યું તોય ઠીક છે ન સર્જ્યું હોત તોય ઠીક,
જેને ફળે પેટ ન ભરાય નર નારીનું.

• * *
  

સોપારી કહે છે કવિ કાં મને ધિક્કાર કરે,
મને તો સર્જી છે મીજલસને શોભાવવા;
મારા વિના વરઘોડા સારા કેમ શોભત ને,
કેને તમે કહેત સાજનમાં સિધાવવા;
મોટાં મોટાં સુંદર છે મંદિર અમારાં એથી,
શેહેર શોભે છે સારાં પ્રેમ ઉપજાવવા;
તાડ ઝાડતણી તુલ્ય નથી દલપતરામ,
સારે સમે છીએ ઉપયોગ યોગ્ય આવવા.