દલપતરામનાં શ્રેષ્ઠ કાવ્યો/૭૭. ધીરે ધીરે સુધારાનો સાર
સજ્જન સંભળાવજોરે, ધીરે ધીરે સુધારાનો સાર;
સજ્જન સ્નેહ સહિત સંભળાવજો. ટેક.
છોટી અકલવાળા આગળે, મુખ ન વદીએ મોટી વાત;
પાશેર કેરા પાત્રમાં કેમ શેર સમાશે સાત. સજ્જન
લાખો કેડીપર લાડવો, આખો મેલિયે તો મરી જાય;
ભૂકો કરી ભભરાવીયે, તો તે ખાસી રીતે ખાય. સજ્જન
માંકડ લઈને માનવી, બેઠો નાવમાં દઈને નૂર;
ભડકાવે તો તે અભાગિયાં, પડે કૂદી પાણીને પુર. સજ્જન
જે સમજે જેવી રીતથી, તેને પણ સમજાવીએ તેમ;
બેરો તો સમજે સાનમાં, ત્યારે કરીએ લવારો કેમ. સજ્જન
બાળક આગળ બોલિયે, ત્યારે બનિયે બાળક રૂપ;
ભૂ બાઉ તાતા ભાખિયે, ભલે હોઈએ ભણેલા ભુપ. સજ્જન
પલક ટકે નહિ પેટમાં, જા ખાય બિલાડી ખીર;
પામુંઆં શિદ ખવરાવિએ, તે વિચારોને મારા વીર. સજ્જન
જંગલ કેરાં જાનવરો, આપે પાળવા કરિએ જો આશ;
એવું આદરિએ કે આપણી પાસે વસે કરી વિશ્વાસ. સજ્જન
ધીરે ધીરે નિત્ય ધીરવી, એને અકલ શિખવીએ અનેક;
હળીમળી હેત વધારિએ, પણ છૂટા ન પડિએ છેક. સજ્જન
નિશાળિયાને ગમે નહીં, આપે શિક્ષક જો એવું જ્ઞાન;
નાશીને જાય નિશાળિયા, મળે શિક્ષકને કેવું માન. સજ્જન
છણછણતે તેલે છાંટિએ, લઈને નિર્મલ ઠંડું જો નીર;
સળગી ઉઠે એ સામટું વળી, સામાનું બાળે શરીર. સજ્જન
સજ્જનને મન શુદ્ધ છે, પણ વિશ્વ વિરુદ્ધ વિચાર;
બહુજનમાં નહિ બોલીએ, જેથી ઉપજે ઉપાધી અપાર. સજ્જન
સંસારીજનને સુધારશો, રૂડી રાખી એવી જો પ્રીત;
દલપતરામના દેવની તમે પામશો પુરી પ્રીત. સજ્જન