પ્રતિપદા/૧૫. સંજુ વાળા

૧૫. સંજુ વાળા

કાવ્યસંગ્રહોઃ

કૈંક /કશુંક /અથવા તો, કિલ્લેબંધી, રાગાધીનમ્ અને કવિતા નામે સંજીવની

પરિચય:

ગુજરાત સરકારના રેવન્યુ વિભાગમાં સેવારત, અનુ-આધુનિક કવિઓની બીજી પેઢીના ઉલ્લેખનીય કવિ. ગીત, ગઝલ અને અછાંદસ એમ ત્રિવિધ કાવ્યરીતિઓમાં રમતા કવિ. ગીતોમાં પણ નર્યા ગળચટ સ્વાદ ને કેફી લયની પરેજી પાળે છે ને અરૂઢ શૈલીથી ભાષાને લગાર તૂરી ને લયને જરા અગેય બનાવે છે. ગઝલોમાં પણ સ્થાપિત રીતિઓથી ઊફરા જવાની પેરવીઓ કરતા રહે છે. પારંપરિક ભજનસંસ્કારોથી અંજાયેલી-મંજાયેલી કાવ્યસિસૃક્ષા. એક રસનિષ્ઠ ભાવકની રૂઈએ ભાવન વિવેચન પણ કરતા રહે છે. ‘અતિક્રમી તે ગઝલ’ અને ‘કિંશુકલય’ અને રમેશ પારેખની સમગ્ર કાવ્યરિદ્ધિના ગ્રંથોના સંપાદક/ સહસંપાદક. સાહિત્યપ્રીતિવશ સાહિત્યની સંસ્થાઓમાં સક્રિય.

કાવ્યો:

૧. જડ્યું નહિ કંઈ –

જાણ્યું એવું જડ્યું નહિ કંઈ
બહુ ઝંઝેડ્યા ઝાડ પરંતુ પડ્યું નહિ કંઈ

વનમાં ઝાઝા વાંસ વાયરા શિષ ધુણાવી વાતા;
લળકઢળક સૌ ડાળ ઘાસને ચડે હિલોળા રાતા
બધું બરાબર કિન્તુ સ્વરમાં ચડ્યું નહિ કંઈ
બહુ ઝંઝેડ્યા ઝાડ પરંતુ પડ્યું નહિ કંઈ

શુષ્ક સરોવર, સાંજ નહિ કોઈ ગલ-હંસો રઢિયાળા
રડવાનું એક સુખ લેવા ત્યાં, પહોંચ્યા સંજુ વાળા
આંખ, હૃદયને કર જોડ્યા પણ રડ્યું નહિ કંઈ
બહુ ઝંઝેડ્યા ઝાડ પરંતુ પડ્યું નહિ કંઈ

જાણ્યું એવું જડ્યું નહિ કંઈ
બહુ ઝંઝેડ્યા ઝાડ પરંતુ પડ્યું નહિ કંઈ

૨. મજા, –

છેક શિખરની મજા,
હોય માણવી એણે જાતે થઈ જાવાનું ધજા...

ક્યાંથી પગલું પહેલું ભરીએ? ગરવા હે શ્રીગણેશ
એ મારગ દેખાડો જેમાં ક્યાંય ના વાગે ઠેસ
અથવા આપો, અંદર અંદર રણઝણવાની રજા...

અણજોયાને જોયું કરવું અણઘડ ઘડવા ઘાટ
ચાલ ના જાણી તોયે માંડી જગજાહેર ચોપાટ
કપાળ જાણી કરવાં તિલ્લક જેવાં જેનાં ગજાં...

ચડવું ’ને ઊતરવું દીધું અણથક દીધી એષ
બેઉ હાથથી ઉલેચો પણ રહે શેષનું શેષ
એવાં અંતરિયાળપણાં, જ્યાં ના છત્તર ના છજાં...

છેક શિખરની મજા,
હોય માણવી એણે જાતે થઈ જાવાનું ધજા.

૩. એક ઝાલું ત્યાં –

એક ઝાલું ત્યાં તેર વછૂટે
અણધાર્યું કોઈ ગીત વીંધીને લોહી વીંધીને જાય ઘસાતું પગઅંગુઠે

રાસબરીના નીતર્યાં છાંયે બેસતા
લાધે જાંબલી અભિજ્ઞાન
જ્ઞાન કબૂતર, જ્ઞાન કવિતા
જ્ઞાન ચોર્યાસી માળનું હો મકાન

જ્ઞાન પડીકું ખૂલશે પછી.... જાંબલી ટશર ફૂટશે રે કાંઈ કાનની બૂટે
એક ઝાલું ત્યાં તેર વછૂટે

ઘૂંટડો ભરી શું ય પીધું કે
રાગ-રાગિણી થઈને લીલી નદીઓ વહે
રાગ લપેટું, રાગ વછોડું
ઝાટકી ઝીણો વળ ચડાવું સદીઓ વહે

કેટલી ઝીલું ઝીંક ઝીલ્લારે, આંખ સલામત રહી જતી ’ને દેખવું ફૂટે
એક ઝાલું ત્યાં તેર વછૂટે