સમગ્ર અરધી સદીની વાચનયાત્રા/રામમૂર્તિ/જનતા કહાં હૈ?

પિછલે વર્ષોં મેં જનતા કી આકાંક્ષા બઢી હૈ, ઔર નિરાશા ભી બઢી હૈ, અધીરતા ભી બઢી હૈ. સાથ હી ઉસકી પાશવિકતા ઔર હિંસાવૃત્તિ ભી બઢી હૈ. જો જનતા બડે-સે-બડે અન્યાય કો ચુપચાપ સહન કર સકતી હૈ, ઔર સરકાર કી કૃપા કે ટુકડોં કે લિયે મુહતાજ બની દફતરોં કે સામને હાથ પસારે ઘંટો ખડી રહ સકતી હૈ, વહ જનતા ‘બંધ’ રચના મેં, રેલે ઉખાડને ઔર બસોં કો જલાને મેં સમય-સમય પર અપની શક્તિ કા પ્રલયકારી પ્રદર્શન કરતી રહી હૈ. સવાલ યહ હૈ કિ, ક્યા ઈસ દેશ મેં જનતા કહીં હૈ ભી? જો કુછ હૈ, દલ હૈં; જનતા કહાં હૈ? ઇસી લિયે હમ દલ કો સક્રિય દેખતે હૈં, ઔર જનતા કો કભી ઉન્મત્ત ઔર કભી નિશ્ચેષ્ટ ઔર જીવનહીન. હમ સમઝ લેતે હૈં કિ ગાંવ મેં ‘જનતા’ રહતી હૈ. લેકિન રાજનીતિ ને દિખા દિયા કિ ગાંવ મેં જનતા નહીં રહતી બલ્કિ મજદૂર રહતે હૈં, બંટાઈદાર રહતે હૈં, મહાજન ઔર માલિક રહતે હૈં, જિન સબકે હિત અલગઅલગ હૈં ઔર પરસ્પર— વિરોધી હૈં, ઔર વિરોધ મેં યે ચારોં સતત સક્રિય હૈં ઔર એક-દૂસરે કો ખત્મ કર દેને પર ઉતારુ હો રહે હૈં. [‘ભૂદાનયજ્ઞ’ અઠવાડિક]