અભિમન્યુ આખ્યાન/શબ્દાર્થ અને ટિપ્પણ: Difference between revisions

'''૧૬''' નિગમ નેતિ નેતિ ગાય = ઈશ્વરને વર્ણવતાં ધર્મશાસ્ત્રો ન ઇતિ ન ઇતિ (અમુક બાબતો સકારણ નિષેધ કરી બાકી રહેલ ઘટી શકતી બાબત સિદ્ધ કરવી એવા પ્રકારની સાબિતી; ‘પૂફ બાઇ એકઝોશન’; એ નહિ; એ નહિ, પ્રકૃતિ જડ પદાર્થોમાં આ આત્મા નથી, આ આત્મા નથી, એવા પ્રકારના તત્ત્વના અભ્યાસથી જડ સાથે આત્માનેજે તાદાત્મય ભાસે છે તેથી ત્યાગ થાય છે. ત્યાગ થવાથી અભિમાનનો ત્યાગ થાય છે અને અભિમાનનો ત્યાગ થવાથી વિવેકજ્ઞાનની સિદ્ધિ થાય છે. તાત્પર્ય કે, આ નથી, આ નથી, એવા પ્રકારના તત્ત્વના અભ્યાસથી અભિમાનનો ત્યાગ થવાથી વિવેકજ્ઞાનની સિદ્ધિ થાય છે.) એમ માત્ર અભાવાત્મક રૂપે જ વર્ણવે છે.

કડવુંઃ૧૫

કડી

૫ હરિવદની = ચંદ્ર જેવા સુંદર મુખવાળી સ્ત્રી.

૧૯ ત્રાસકો ત્રોડિયો = નિસાસો નાખ્યો

કડવુંઃ૧૬

કડી

૩ કુશસ્થળી = દ્વારકા;

૨) મનુના પુત્ર યયાતિને સુકન્યા નામની એક પુત્રી અને ઉત્તાનબર્હિ, આનર્ત અને ભૂરીષેણ નામના ત્રણ પુત્ર થયા. અનાર્તના પુત્ર રેવને સમુદ્રની વચ્ચે નગર સ્થાપીને તેમાં પોતાની રાજધાની કરીને આનર્ત દેશ ઉપર રાજ્ય કર્યું. આ રેવતે સ્થાપેલી નગરી કુશરથલી તે જ દ્વારકાપુરી.

૭ રામ = બલરામ; શ્રીકૃષ્ણના મોટાભાઈ; વાસુદેવને રોહિણીના પુત્ર.

૮ બુસટિયો = અઘરણિયાત સ્ત્રીનો દિયર; સીમંતમાં સ્ત્રીના ખોળામાં બેસી, તેને ગાલે કંકુવાળે બંને હાથે તમાચો મારનાર વ્યક્તિ; બૂસટ મારનાર વ્યક્તિ.

૯ કરવાળું = દેવાળું