આત્માની માતૃભાષા/43: Difference between revisions

Jump to navigation Jump to search
no edit summary
No edit summary
No edit summary
Line 9: Line 9:
તણા સૌ સુવર્ણરંગ ઉછાળતો કોટિ-કરે.
તણા સૌ સુવર્ણરંગ ઉછાળતો કોટિ-કરે.
કાલે કાળોમેંશ જો તું ઊગે ના તો કહેજે મને. ….
કાલે કાળોમેંશ જો તું ઊગે ના તો કહેજે મને. ….
ડૂબ્યો! ગ્રસ્યો અંધકારે!… યૌવરાજ્ય-અભિષેક
ડૂબ્યો! ગ્રસ્યો અંધકારે!… યૌવરાજ્ય-અભિષેક
પામનારનેય ગ્રસે સઘન દુર્ભાગ્યછાયા. …
પામનારનેય ગ્રસે સઘન દુર્ભાગ્યછાયા. …
Line 21: Line 22:
નહીં બને. … અયોધ્યા! આ દીપભૂષણો સજીને
નહીં બને. … અયોધ્યા! આ દીપભૂષણો સજીને
કૈકેયીની હાંસી આમ કરવી ન છાજે તને. …
કૈકેયીની હાંસી આમ કરવી ન છાજે તને. …
કોણ છે રે? દીવો લઈ અંધકાર પ્રાસાદનો
કોણ છે રે? દીવો લઈ અંધકાર પ્રાસાદનો
શતખંડ કરતું એ કોણ ગયું? ધાત્રી?… આવ,
શતખંડ કરતું એ કોણ ગયું? ધાત્રી?… આવ,
Line 30: Line 32:
પેટ્યો દીવો. … જા, નથી કૈં કામ તારું, ખસ દૂર.
પેટ્યો દીવો. … જા, નથી કૈં કામ તારું, ખસ દૂર.
… અરે કિંતુ, કોણ તું આ દીપશિખા સમું મુખ
… અરે કિંતુ, કોણ તું આ દીપશિખા સમું મુખ
ઝળાંઝળાં ધારનારી બાળકી ખેંચી રહી આ
ઝળાંઝળાં ધારનારી બાળકી ખેંચી રહી આ
અપંગને મને હર્મ્યવાતાયન પ્રતિ વેગે?
અપંગને મને હર્મ્યવાતાયન પ્રતિ વેગે?
ધાત્રી, જોને કોણ આ ક્યાંથી પ્રવેશી, સુગુપ્ત આ
ધાત્રી, જોને કોણ આ ક્યાંથી પ્રવેશી, સુગુપ્ત આ
અંત:પુરે.
અંત:પુરે.
બાલિકા: ધાત્રીને તો ધુત્કારી તેં દૂર કરી.
બાલિકા: ધાત્રીને તો ધુત્કારી તેં દૂર કરી.
Line 39: Line 43:
બાલિકા: હું તો છું ઋજુલા, મને ઓળખી ના?
બાલિકા: હું તો છું ઋજુલા, મને ઓળખી ના?
મંથરા: ના?
મંથરા: ના?
ઋજુલા: સુભગે!
ઋજુલા: સુભગે!
માનીશ તું? હું છું તું જ.
માનીશ તું? હું છું તું જ.
મંથરા: નાનકડી આવડી હું?
મંથરા: નાનકડી આવડી હું?
ઋજુલા: હા. તેં મને વધવા જ દીધી છે ક્યાં? આજે તો હું
ઋજુલા: હા. તેં મને વધવા જ દીધી છે ક્યાં? આજે તો હું
માનવાની નથી તારું કંઈ જ. આ બારી પાસે
માનવાની નથી તારું કંઈ જ. આ બારી પાસે
Line 53: Line 59:
આવી પથરાયા અહીં છે બધાય સરયૂને
આવી પથરાયા અહીં છે બધાય સરયૂને
તીરે રમણીય આજ જાણે!
તીરે રમણીય આજ જાણે!
મંથરા: મને ખૂંચે છે તે
મંથરા: મને ખૂંચે છે તે
આંખમાં કણાની જેમ. … કાળવાયુ, બ્રહ્માંડની
આંખમાં કણાની જેમ. … કાળવાયુ, બ્રહ્માંડની
કઈ ગુફામાં સૂતો છે? વા પ્રચંડ ઘોરરૂપે,
કઈ ગુફામાં સૂતો છે? વા પ્રચંડ ઘોરરૂપે,
હોલાવી દે એક ફૂંકે સમગ્ર આ દીપરાશિ.
હોલાવી દે એક ફૂંકે સમગ્ર આ દીપરાશિ.
ઋજુલા: ન બોલીએ આવું.
ઋજુલા: ન બોલીએ આવું.
મંથરા: બોલ ના તું વચ્ચે. આજ રાતે
મંથરા: બોલ ના તું વચ્ચે. આજ રાતે
આ ઉત્સવ-દીપમાંથી હોળી મહા પેટાવીશ
આ ઉત્સવ-દીપમાંથી હોળી મહા પેટાવીશ
ત્યારે જ હું જંપવાની.
ત્યારે જ હું જંપવાની.
ઋજુલા: કારમી શી તાલાવેલી!
 
ઋજુલા: કારમી શી તાલાવેલી!
 
મંથરા: છું દુરિત હું અસીમ, અગાધ, અપરિમેય,
મંથરા: છું દુરિત હું અસીમ, અગાધ, અપરિમેય,
આખાય આ બ્રહ્માંડનો બૂકડો હું કરી દઉં….
આખાય આ બ્રહ્માંડનો બૂકડો હું કરી દઉં….
હસ તું.
હસ તું.
ઋજુલા: ના હસું તો શું કરું, કહે? ખૂંધ તારી
ઋજુલા: ના હસું તો શું કરું, કહે? ખૂંધ તારી
આ, તેને તો સીધી કરી બતાવ, જો શક્તિમતી
આ, તેને તો સીધી કરી બતાવ, જો શક્તિમતી
છે તું મહા.
છે તું મહા.
મંથરા: વિશ્વ આખું વક્ર ખૂંધું કરી દઉં.
મંથરા: વિશ્વ આખું વક્ર ખૂંધું કરી દઉં.
ના મને વિડંબી શકે કોઈ જ તું-જેમ પછી.
ના મને વિડંબી શકે કોઈ જ તું-જેમ પછી.
ઋજુલા: શું તને વાંકું પડ્યું છે? વાંક કંઈ અયોધ્યાનો?
ઋજુલા: શું તને વાંકું પડ્યું છે? વાંક કંઈ અયોધ્યાનો?
મંથરા: કૌસલ્યાનો.
મંથરા: કૌસલ્યાનો.
ઋજુલા: દૂભવી શું કદી તેણે?
ઋજુલા: દૂભવી શું કદી તેણે?
મંથરા: ના, ન એણે,
મંથરા: ના, ન એણે,
એના પુત્રે.
એના પુત્રે.
ઋજુલા: રામે? કદી કોઈનીય વિમાનના
ઋજુલા: રામે? કદી કોઈનીય વિમાનના
કરે રામ?
કરે રામ?
મંથરા: નામ એક બોલીશ ના એ તું મારી
મંથરા: નામ એક બોલીશ ના એ તું મારી
સમક્ષ.
સમક્ષ.
ઋજુલા: શે અકારું એ એક નામ, જનહૈયાં
ઋજુલા: શે અકારું એ એક નામ, જનહૈયાં
તણા મહાપારાવારને હેલે ચડાવનારું
તણા મહાપારાવારને હેલે ચડાવનારું
ચંદ્ર સમું નામ રામચંદ્ર…
ચંદ્ર સમું નામ રામચંદ્ર…
મંથરા: એ જ તો પીડા છે.
મંથરા: એ જ તો પીડા છે.
રામ બસ રામ સારું ગામ રામ રટ્યાં કરે
રામ બસ રામ સારું ગામ રામ રટ્યાં કરે
એ જ મારે માટે મોટું કારણ છે અણગમા
એ જ મારે માટે મોટું કારણ છે અણગમા
તણું.
તણું.
ઋજુલા: તુંયે કેવી રટી રહી નામ એ જ મીઠું!
ઋજુલા: તુંયે કેવી રટી રહી નામ એ જ મીઠું!
ભલે હો આશય ભિન્ન. જાણુંને હું, રટ્યા વિના
ભલે હો આશય ભિન્ન. જાણુંને હું, રટ્યા વિના
ના તુંયે ર્હૈ શકે ઘડી.
ના તુંયે ર્હૈ શકે ઘડી.
મંથરા: ભચડી હું દઉં એહ
મંથરા: ભચડી હું દઉં એહ
કરાલ દંષ્ટ્રા વચાળે…
કરાલ દંષ્ટ્રા વચાળે…
ઋજુલા: અરે રામ, સ્હેવાતું ના.
ઋજુલા: અરે રામ, સ્હેવાતું ના.
રામ…રામ…
રામ…રામ…
Line 99: Line 120:
ટપકી પડી અઘોર, પથ્થરની કંડારેલી?
ટપકી પડી અઘોર, પથ્થરની કંડારેલી?
કોણ તું?
કોણ તું?
આકૃતિ: હું કાલરાત્રિ.
આકૃતિ: હું કાલરાત્રિ.
મંથરા: કાલરાત્રિ?
મંથરા: કાલરાત્રિ?
કાલરાત્રિ: મંથરા, હું
કાલરાત્રિ: મંથરા, હું
કાલરાત્રિ, જે થવાની મહાકાંક્ષા પ્રજ્વલતી
કાલરાત્રિ, જે થવાની મહાકાંક્ષા પ્રજ્વલતી
રૂંવે રૂંવે તારે; છું હું મંથરા તારું જ રૂપ.
રૂંવે રૂંવે તારે; છું હું મંથરા તારું જ રૂપ.
મંથરા: મારું રૂપ? કેટલાં ભર્યાં છો તમે મારા મહીં?
મંથરા: મારું રૂપ? કેટલાં ભર્યાં છો તમે મારા મહીં?
પેલી તો હતી પરી વા દેવબાલિકા, અને આ
પેલી તો હતી પરી વા દેવબાલિકા, અને આ
તુંયે ન દીસે માનવ.
તુંયે ન દીસે માનવ.
કાલરાત્રિ: માનવ કો નથી એવું
કાલરાત્રિ: માનવ કો નથી એવું
જેમાં નવ વસી શકે દેવ વા દાનવ.
જેમાં નવ વસી શકે દેવ વા દાનવ.
મંથરા: એ હો
મંથરા: એ હો
જે કૈં ભલે. નરી મારો સ્વાર્થ છું જોનારી નારી.
જે કૈં ભલે. નરી મારો સ્વાર્થ છું જોનારી નારી.
Line 115: Line 141:
મંગલનો પ્રસવ ન થવા પામે પ્રાત:કાલે
મંગલનો પ્રસવ ન થવા પામે પ્રાત:કાલે
એ છે આપણે જોવાનું; આવ, ભાવિ-ઉદરમાં
એ છે આપણે જોવાનું; આવ, ભાવિ-ઉદરમાં
ગર્ભ રહ્યો સળવળી, દૂષિત તે કરી દેવો
ગર્ભ રહ્યો સળવળી, દૂષિત તે કરી દેવો
આપણું કર્તવ્ય એ જ. કૈકેયીને માનભંગ
આપણું કર્તવ્ય એ જ. કૈકેયીને માનભંગ
બનીને આ અયોધ્યામાં જીવવાવારો ન આવે.
બનીને આ અયોધ્યામાં જીવવાવારો ન આવે.
બસ એ જ લક્ષ્ય એક.
બસ એ જ લક્ષ્ય એક.
કાલરાત્રિ: કુમાર તે કૌસલ્યાનો
કાલરાત્રિ: કુમાર તે કૌસલ્યાનો
યૌવરાજ્ય પામે તેમાં…
યૌવરાજ્ય પામે તેમાં…
મંથરા: પામે કેવો, મંથરા હું
મંથરા: પામે કેવો, મંથરા હું
બેઠી છું ત્યાં સુધી? જશે, ભટકશે, અરણ્યોમાં
બેઠી છું ત્યાં સુધી? જશે, ભટકશે, અરણ્યોમાં
ભિક્ષુક કે જતિ સમો.
ભિક્ષુક કે જતિ સમો.
કાલરાત્રિ: કદાચને કો પ્રવીર
કાલરાત્રિ: કદાચને કો પ્રવીર
સમો. વિશ્વામિત્ર સાથે વનોમાં — તપોવનોમાં
સમો. વિશ્વામિત્ર સાથે વનોમાં — તપોવનોમાં
Line 129: Line 159:
અરણ્યમાં જશે ફરી તો રાક્ષસકુલો કૈંક
અરણ્યમાં જશે ફરી તો રાક્ષસકુલો કૈંક
સંહારશે. કીર્તિ એની ગાજશે દિગ્દિગંતમાં.
સંહારશે. કીર્તિ એની ગાજશે દિગ્દિગંતમાં.
મંથરા: તેથી શું ન મોકલવો દેશવટે એને મારે?
મંથરા: તેથી શું ન મોકલવો દેશવટે એને મારે?
વિશ્વામિત્રે માગ્યો રામ, વૃદ્ધ રાજા બોલ્યો ત્યારે
વિશ્વામિત્રે માગ્યો રામ, વૃદ્ધ રાજા બોલ્યો ત્યારે
Line 134: Line 165:
ત્યારથી એ થઈ પડ્યો છે અકારો છેક મને.
ત્યારથી એ થઈ પડ્યો છે અકારો છેક મને.
જોઈએ મારે તો બસ પગ એનો ટળે એ જ.
જોઈએ મારે તો બસ પગ એનો ટળે એ જ.
કાલરાત્રિ: દુરિત આચરનારે શુભ તે દુરિતમાંથી
કાલરાત્રિ: દુરિત આચરનારે શુભ તે દુરિતમાંથી
પ્રસવે તો નભાવી લેવું પડે જ. બોલ, હં, તું
પ્રસવે તો નભાવી લેવું પડે જ. બોલ, હં, તું
દેશવટે મોકલીશ?
દેશવટે મોકલીશ?
મંથરા: હા.
મંથરા: હા.
કાલરાત્રિ: હા હા હા — હસવાનો
કાલરાત્રિ: હા હા હા — હસવાનો
આવ્યો આજે હવે મારે સમય, ભૂતલ પરે
આવ્યો આજે હવે મારે સમય, ભૂતલ પરે
Line 144: Line 178:
કંઠે મારે ઠલવાશે. ડાકિની-શાકિની બની
કંઠે મારે ઠલવાશે. ડાકિની-શાકિની બની
નાચીશ બીભત્સ નૃત્ય, વરવી આકૃતિ મારી
નાચીશ બીભત્સ નૃત્ય, વરવી આકૃતિ મારી
તણો સુવિરૂપતર ભાગ બની સોહી ર્હેશે
તણો સુવિરૂપતર ભાગ બની સોહી ર્હેશે
વિશ્વ આખું ખૂંધ કો વિરાટ સમું …
વિશ્વ આખું ખૂંધ કો વિરાટ સમું …
મંથરા: અપહાસ
મંથરા: અપહાસ
રહેવા દે તારા. મારે, આજની જો રાત્રિ થાય
રહેવા દે તારા. મારે, આજની જો રાત્રિ થાય
કાલરાત્રિ, આજ માટે પર્યાપ્ત છે એટલું જ.
કાલરાત્રિ, આજ માટે પર્યાપ્ત છે એટલું જ.
કાલરાત્રિ: અગ્નિરસ ઊછળતો ધરિત્રીપેટાળમાંથી,
કાલરાત્રિ: અગ્નિરસ ઊછળતો ધરિત્રીપેટાળમાંથી,
વિકટ કાટકા કરી ત્રુટંત કૈં અદ્રિશૃંગો
વિકટ કાટકા કરી ત્રુટંત કૈં અદ્રિશૃંગો
Line 154: Line 191:
જગતને જાણે આખા ખાઉં ખાઉં કરતો ત્યાં. …
જગતને જાણે આખા ખાઉં ખાઉં કરતો ત્યાં. …
જ્વાલામુખીનું ઢાંકણ ખોલવામાં મજા તને.
જ્વાલામુખીનું ઢાંકણ ખોલવામાં મજા તને.
મંથરા: અત્યારે તો તે અબૂજ માનિની કૈકેયી તણા
મંથરા: અત્યારે તો તે અબૂજ માનિની કૈકેયી તણા
રોષકોષ ઉપરનું ઢાંકણ ખસેડી દેવું
રોષકોષ ઉપરનું ઢાંકણ ખસેડી દેવું
Line 160: Line 198:
ચમકાવ, જા, જગાડ ભરતની જનેતાને
ચમકાવ, જા, જગાડ ભરતની જનેતાને
ધસી ધૃષ્ટ અંત:કક્ષે.
ધસી ધૃષ્ટ અંત:કક્ષે.
કાલરાત્રિ: ક—ક—ક—કૈકેયી—ઈ—ઈ…
કાલરાત્રિ: ક—ક—ક—કૈકેયી—ઈ—ઈ…
કૈકેયી (પ્રવેશીને): કોણ છે રે? … મંથરા તું?
કૈકેયી (પ્રવેશીને): કોણ છે રે? … મંથરા તું?
કારમી દૈ ચીસ કોણે
કારમી દૈ ચીસ કોણે
બોલાવી મને?… નથી શે બોલતી કુબ્જા તું બની
બોલાવી મને?… નથી શે બોલતી કુબ્જા તું બની
બોબડીયે?… શું જુએ છે, મંથરા, ગવાક્ષે ઊભી?
બોબડીયે?… શું જુએ છે, મંથરા, ગવાક્ષે ઊભી?
મંથરા:કાલરાત્રિ…
મંથરા:કાલરાત્રિ…
કૈકેયી: શું બોલી તું?
કૈકેયી: શું બોલી તું?
મંથરા: જોઉં છું હું કાલરાત્રિ…
મંથરા: જોઉં છું હું કાલરાત્રિ…
કૈકેયી: કાલરાત્રિ કેવી! શાની? કોની?
કૈકેયી: કાલરાત્રિ કેવી! શાની? કોની?
Line 180: Line 222:
કેકયાધિપતિ અશ્વપતિ-સુત વાત્સલ્યથી.
કેકયાધિપતિ અશ્વપતિ-સુત વાત્સલ્યથી.
મંથરા: અયોધ્યાની હૈયાલક્ષ્મી આનંદ આનંદ આજ
મંથરા: અયોધ્યાની હૈયાલક્ષ્મી આનંદ આનંદ આજ
કેમ માની રહી, જો તો!
કેમ માની રહી, જો તો!
કૈકેયી: સમજ કૈં પડે એવું
કૈકેયી: સમજ કૈં પડે એવું
18,450

edits

Navigation menu