26,604
edits
મણિલાલ હ. પટેલનાં કાવ્યો: Difference between revisions
Jump to navigation
Jump to search
→
KhyatiJoshi (talk | contribs) No edit summary |
KhyatiJoshi (talk | contribs) (→) |
||
| Line 137: | Line 137: | ||
કાયમની કઠણાઈ, વ્હાલા | કાયમની કઠણાઈ, વ્હાલા | ||
કાયમની કઠણાઈ... | કાયમની કઠણાઈ... | ||
</poem> | |||
== તમે આવો == | |||
<poem> | |||
વૃક્ષોની હથેળીઓમાં વૈશાખી તડકો | |||
હજી હમણાં જ ખોબો વાળતાં શીખેલાં – | |||
કાંચનારને પાંદડે પાંદડે હેતની હેલી | |||
આંગણામાં હંસો ઊતરી આવ્યા છે | |||
જૂઈ જાઈ ને ચમેલી ઘેલી ઘેલી | |||
રતુંબડી પીપળ કૂંપળ ચળક ચળક | |||
પર્પલ પૃથ્વી પુષ્પિત પળ પળ | |||
કોયલ વેલનાં વાદળી ફૂલમાં રમે | |||
આસમાની આશાનું આકાશ. | |||
તમે સાંભળો છો? તમે ત્યાં નથી – | |||
જ્યાં તમે છો! તમે તો અહીં છો – | |||
આ મ્હૉરી ઊઠેલી મોગરવેલની કળીઓમાં | |||
ટગરીની વિસ્મયચકિત આંખોમાં | |||
ગાંડાતૂર ડમરાની તોફાની સુગંધોમાં | |||
કૂંપળે કૂંપળે પ્રસન્નતા વ્હેંચતી | |||
સવારની ભૂરીભૂખરી પાંખોમાં... તમે – | |||
આ આંગણામાં તડકોછાંયો કોમળ મુકુલ | |||
ફરફરતું દુકુલ... રગરગમાં તરુવર તમે! | |||
ગુલમ્હોરે કેસરિયાં કર્યાં છે | |||
સ્વાગતમાં ઊભા છે મશાલચી સોનમ્હોર | |||
બપોરી તડકાને હંફાવતા ગરમાળા | |||
છાંયડાથી ભીંજાતી જાય છે સડકો | |||
તમે આવો પુનઃ ને અડકો | |||
જૌહર કરતી વેળાઓને કાંઠે – | |||
જન્માંતરોથી બેઠો છું – હું એકલો...! | |||
</poem> | |||
== પિતાજી! સ્વપ્નમાં આવે છે == | |||
<poem> | |||
ખાલી ખાલી ખાટલાઓથી ભરેલી | |||
સૂમસામ પડસાળ વચ્ચે એકલા બેસીને | |||
કોઈની વાટ જોતા પિતાજી સ્વપ્નમાં આવે છે... | |||
ગામ જવાની હઠ હજી એટલે છૂટતી નથી! | |||
પિતાજીએ ઉછેરેલા આંબા હવે ફળતા નથી | |||
ઝાંખીપાંખી સ્મૃતિ જેવા એ ઊભા છે હજી—! | |||
પિતાજીની વાટ જોતા ખાલી ઘર જેવા!! | |||
ડૂમો હજી ઓગળતો નથી ભેખડ જેવો. | |||
વ્હાલની વેળાઓ, વાડામાં તડકે સૂકવેલા | |||
પાપડની જેમ સુકાઈ ગઈ... અમને કદીય– | |||
બાથમાં નહિ લઈ શકેલા બાપા; અને, | |||
એમને કદી પણ અડકી નહીં શકેલાં અમે...! | |||
સ્વપ્નમાં ભીની આંખે જોઈ રહે છે પિતાજી! | |||
ત્યારે નહિ સમજાયેલી એમની વિધુર વેદનાઓ; | |||
બહુ છેટું પડી ગયું છે એમણે પૂરેલાં ધાનથી...! | |||
વાડાનાં વૃક્ષો હવે સંવાદ કરતાં નથી | |||
રાતની ચાદર પર આગિયા ભરત ભરતા નથી | |||
નથી આવતા સાપ થઈને પૂર્વજો ઘર સાચવવા | |||
ખેતરોની મુઠ્ઠી ખુલ્લી પડી ગઈ છે | |||
આવતાં નથી વખતનાં વાવાઝોડાં હવે | |||
બોલતું નથી ડરામણું ઘુવડ | |||
સંભળાતી નથી શિયાળવાંની લાળી...! | |||
છત અને મોભ વગરના ઘરમાં રાતવાસો કરું... ડરું! | |||
અઘરું હોય છે પિતાજી થવું... | |||
સમજણની પીડાઓનું પોટલું લઈને | |||
ગામ જાઉં છું.. પાછો વળું છું પોટલું લઈને– | |||
પિતાજી હજી સ્વપ્નમાં આવે છે-ઉત્સુક | |||
હું જોઈ રહું છું. વાવાઝોડા પછીની શાંતિ | |||
– એમની આંખોમાં!! | |||
</poem> | |||
== દુઃસ્વપ્ન == | |||
<poem> | |||
ગામ પાછું સપનામાં આવ્યું છે : | |||
હવડ કૂવામાંથી નીકળેલી રાતે | |||
મૂઠ મારીને ગામને પથ્થર કરી દીધું છે | |||
અંધારાએ મારી આંગળી પકડી લીધી છે | |||
હાથમાં દીવા લઈને પાદરના વડ નીચે | |||
રાતીપીળી બાંધણી પ્હેરી જોગણીઓ રમે છે... | |||
આંબલીના પોલા થડમાંથી સજીધજીને | |||
વરણાગી વંતરી બ્હાર નીકળી છે | |||
પડછાયા એનો પ્હેરો ભરે છે | |||
સન્નાટો શેરીમાં સભા ભરીને બેઠો છે | |||
મકાનો આંખો મીંચીને જોઈ રહ્યાં છે... | |||
વચલા ફળિયાના પીપળ–ચોરે | |||
દેવલોક પામેલા ભાભાઓ | |||
પડછાયા પ્હેરીને ગૂપચૂપ બેઠા છે | |||
જાવલી ડાકણ કોઈનું કાળજું રાંધીને | |||
હમણાં જ ખાવા બેઠી છે... | |||
રમજુડા ભૂવાએ ધૂણી ધૂણીને છેવટે | |||
લંગડા ભૂતને ગાગરમાં પૂર્યો છે | |||
અંધારું મને નેળિયા બ્હાર લાવે છે | |||
કાળો પાડો મુખીનું ખેતર ચરે છે | |||
ઘોડાના ડાબલા ગાજે છે - અચાનક | |||
ગામ છેવાડે કોઈ મરણ-પોક મૂકે છે | |||
હું જાગી જાઉં છું : પરસેવે રેબઝેબ...!! | |||
</poem> | |||
== સીમમાં == | |||
<poem> | |||
તડકો અને હું : બન્ને બેઠા છીએ ક્યારીમાં | |||
દૂર સુધી જંપી ગઈ છે ઇચ્છાઓ | |||
પેલું પ્હાડની કૂખમાં મારું ગામ— | |||
પોરો ખાતા ગોધણ જેવું ધરતીજડ્યું! | |||
અમને અડી અડીને નીરવતા લીલી | |||
ચઢી જાય દૂર પેલી ટેકરીઓના ઢાળ | |||
હસ્તધૂનન કરતા શેઢાઓ મસ્તીખોર | |||
વળી વળીને મળી જાય | |||
મળી મળીને વળી જાય પાછા... | |||
ઘાસ જાણે મનોરથ માટીના | |||
સાગ માથે મુગટ મ્હોર્યો | |||
મૂછ ફૂટી મકાઈનાં મર્દ ખેતરો | |||
ઊંચાં થઈ થઈને જુવે | |||
ભીનેવાન ખીલતી બાજરીને બેઘડી! | |||
નાભિ નીચે જાગે અગ્નિ | |||
કોમળ કમર જેવો વળાંક લેતી નદી... | |||
છાંયડા લંબાવતાં વૃક્ષો પાછળ | |||
સંતાતો સૂરજ રતુંબડી સહી કરી | |||
સાંજને સીમનો ચાર્જ સોંપી | |||
ચાલ્યો જાય અસીમની ઓ પાર! | |||
સારસ યુગલ છેલ્લો ટહુકો કરી ઊડી | |||
જાય ધીમે ધીમે ઓલવાઈ જાય આકાશ | |||
પડખું ફરી જાય પૃથ્વી!! | |||
</poem> | </poem> | ||