ગુજરાતી એકાંકીસંપદા/હોહોલિકા: Difference between revisions

Jump to navigation Jump to search
no edit summary
No edit summary
No edit summary
Line 862: Line 862:
|કચેરી ચુકાદો આપે છે.
|કચેરી ચુકાદો આપે છે.
}}
}}
{{ps જીજી.: ચુકાદો સાંભળવા બધા પાસે આવી જમા થઈ જાય.
{{ps
કા{{ps જીજીઃ ઘરડા બાપ હોડીમાં ગુજરી ગયા છે, એ હકીકત છે, આજથી ત્રીજે દિવસે ભાઈ છેલો એ જ હોડીમાં નીકળે, પુલ નીચે હોડી ઊભી રાખે અને પુલ ઉપરથી દુલાએ એવી રીતે ભૂસ્કો મારવો કે એ બરાબર છેલા ઉપર પડે, અને છેલો મરી જાય.
|જીજી.:
{{ps જીજી.: ખામોશ!
|ચુકાદો સાંભળવા બધા પાસે આવી જમા થઈ જાય.
કા{{ps જીજીઃ અને એમ કરતાં છેલો ન મરે તો દુલો ગુનેગાર ગણાશે. કચેરી બરખાસ્ત કરવામાં આવે છે.
}}
{{ps છડીદારઃ આગુસે બાજુસે નિગાહ રખો, કાજીજી પાછો ફરે છે…એ…
{{ps
|કાજીજીઃ
|ઘરડા બાપ હોડીમાં ગુજરી ગયા છે, એ હકીકત છે, આજથી ત્રીજે દિવસે ભાઈ છેલો એ જ હોડીમાં નીકળે, પુલ નીચે હોડી ઊભી રાખે અને પુલ ઉપરથી દુલાએ એવી રીતે ભૂસ્કો મારવો કે એ બરાબર છેલા ઉપર પડે, અને છેલો મરી જાય.
}}
{{ps
|જીજી.:
|ખામોશ!
}}
{{ps
|કાજીજીઃ
|અને એમ કરતાં છેલો ન મરે તો દુલો ગુનેગાર ગણાશે. કચેરી બરખાસ્ત કરવામાં આવે છે.
}}
{{ps
|છડીદારઃ
|આગુસે બાજુસે નિગાહ રખો, કાજીજી પાછો ફરે છે…એ…
}}
(કાજીજી જાય છે.)
(કાજીજી જાય છે.)
{{ps હોલા.: હો હો હો, હો હો હો, હો હો હો…
{{ps
આકાશભરમેં રંગ દેખા, હમને આતશબાજીકા;
|હોલા.:
કંઈ કચેરી દેખી હમને, ન્યાય તો બંડલ બાજીકા,
|હો હો હો, હો હો હો, હો હો હો…
જી, ન્યાય તો બંડલ બાજીકા,
}}
જી, ન્યાય તો બંડલ બાજીકા.
{{ps
ચલો ભાઈઓ! ફળિયાને નાકે આપણે હવે આરામ લઈએ, અથવા ચા ગટગટાવીએ.
|
{{ps જીજી.: અરે છેલાભાઈ! તમે આમ આવો. એમ કાંઈ ચાલ્યા જવાય છે? જુઓ, તમે દુલાના બાપને નદીમાં પડતું મેલી મારી નાખ્યો તે સારું કર્યું, દુલો મારો સગોભાઈ થાય.
|આકાશભરમેં રંગ દેખા, હમને આતશબાજીકા;
છેલોઃ એમ કે જીજીભાઈ? ચાલો સારું!
}}
{{ps જીજી.: બાપ મને એક કાણી પૈ આલતો નહોતો અને દુલો ભાગ પાડતો નહોતો. હવે મિલકત વહેંચાશે, એમાં મને સારો ભાગ મળશે.
{{ps
હોલો.: હો હો હો, હો હો હો, હોલિકા માતકી જે!
|
{{ps જીજી.: અને હવે છેલાભાઈ, કાજીયાસાયેબને તમે પેલા રૂમાલમાં બાંધેલી સોનાની લગડીઓ બતાવતા હતા, તે આલો. કાજીજીએ મને એ લેવા મોકલ્યો છે.
|કંઈ કચેરી દેખી હમને, ન્યાય તો બંડલ બાજીકા,
છેલોઃ કઈ સોનાની લગડી. જીજીભાઈ?
}}
{{ps જીજી.: પેલી ચુકાદા વખતે હાથ હલાવી પાછળથી બતાવતા હતા તે!
{{ps
છેલોઃ અરે પાગલ! એ તો જુઓ, આ એકેકથી સવાયા ચીચા પથરા હતા.
|
{{ps જીજી.: પથરા! પથરા બતાવતા હતા! સોનું નહિ?
|જી, ન્યાય તો બંડલ બાજીકા,
છેલોઃ ચીચા પથરા; જુઓ, માથું ભાગે એવા; લ્યો, જોયા? કાજીજી જો કદાચને ચુકાદો મારી વિરુદ્ધમાં આપત તો એકી પથરે કનોરું રંગી નાંખત!
}}
{{ps જીજી.: હેં?
{{ps
છેલોઃ આ મારો હાથ છે ગલોલ જેવો. કહેતા હો તો ઊડતું પંખી હમણાં તાકી પાડી બતાવું. આ પથરો જેવો અહીં ઢીમચે ચોંટે કે ઢીમચાના ત્રણ ફાડચા જ સમજો.
|
{{ps હોલા.: તો તો હોળીમાં ફક્કડ નારિયેળ વધેરાત. બોલો હોળી માતકી જે!
|જી, ન્યાય તો બંડલ બાજીકા.
{{ps જીજી.: અલ્યા ત્રણે વખત પથરા જ બતાડ્યા?
}}
છેલોઃ આ એક, જીજીભાઈ! આ બીજો, અને આ ત્રીજો. એકેકેથી સવાયા. આ પાર કે તે પાર – કાજીજીને કહો કે જીવતા બચ્યા એ માટે ઉપકાર માનો. જોવું હોય તો પણે જરા આઘા ઊભા રહો તો આ એક તમારા ઉપર તાકી બતાવું.
{{ps
{{ps જીજી.: ના રે બાપલીઆ! હું તો આ કાજીજીને કહેવા ચાલ્યો.
|
|ચલો ભાઈઓ! ફળિયાને નાકે આપણે હવે આરામ લઈએ, અથવા ચા ગટગટાવીએ.
}}
{{ps
|જીજી.:
|અરે છેલાભાઈ! તમે આમ આવો. એમ કાંઈ ચાલ્યા જવાય છે? જુઓ, તમે દુલાના બાપને નદીમાં પડતું મેલી મારી નાખ્યો તે સારું કર્યું, દુલો મારો સગોભાઈ થાય.
}}
{{ps
|છેલોઃ
|એમ કે જીજીભાઈ? ચાલો સારું!
}}
{{ps
|જીજી.:
|બાપ મને એક કાણી પૈ આલતો નહોતો અને દુલો ભાગ પાડતો નહોતો. હવે મિલકત વહેંચાશે, એમાં મને સારો ભાગ મળશે.
}}
{{ps
|હોલો.:
|હો હો હો, હો હો હો, હોલિકા માતકી જે!
}}
{{ps
|જીજી.:
|અને હવે છેલાભાઈ, કાજીયાસાયેબને તમે પેલા રૂમાલમાં બાંધેલી સોનાની લગડીઓ બતાવતા હતા, તે આલો. કાજીજીએ મને એ લેવા મોકલ્યો છે.
}}
{{ps
|છેલોઃ
|કઈ સોનાની લગડી. જીજીભાઈ?
}}
{{ps
|જીજી.:
|પેલી ચુકાદા વખતે હાથ હલાવી પાછળથી બતાવતા હતા તે!
}}
{{ps
|છેલોઃ
|અરે પાગલ! એ તો જુઓ, આ એકેકથી સવાયા ચીચા પથરા હતા.
}}
{{ps
|જીજી.:
|પથરા! પથરા બતાવતા હતા! સોનું નહિ?
}}
{{ps
|છેલોઃ
|ચીચા પથરા; જુઓ, માથું ભાગે એવા; લ્યો, જોયા? કાજીજી જો કદાચને ચુકાદો મારી વિરુદ્ધમાં આપત તો એકી પથરે કનોરું રંગી નાંખત!
}}
{ps
|જીજી.:
|હેં?
}}
{{ps
|છેલોઃ
|આ મારો હાથ છે ગલોલ જેવો. કહેતા હો તો ઊડતું પંખી હમણાં તાકી પાડી બતાવું. આ પથરો જેવો અહીં ઢીમચે ચોંટે કે ઢીમચાના ત્રણ ફાડચા જ સમજો.
}}
{{ps
|હોલા.:
|તો તો હોળીમાં ફક્કડ નારિયેળ વધેરાત. બોલો હોળી માતકી જે!
}}
{{ps
|જીજી.:
|અલ્યા ત્રણે વખત પથરા જ બતાડ્યા?
}}
{{ps
|છેલોઃ
|આ એક, જીજીભાઈ! આ બીજો, અને આ ત્રીજો. એકેકેથી સવાયા. આ પાર કે તે પાર – કાજીજીને કહો કે જીવતા બચ્યા એ માટે ઉપકાર માનો. જોવું હોય તો પણે જરા આઘા ઊભા રહો તો આ એક તમારા ઉપર તાકી બતાવું.
}}
{{ps
|જીજી.:
|ના રે બાપલીઆ! હું તો આ કાજીજીને કહેવા ચાલ્યો.
}}
(જાય છે.)
(જાય છે.)
છબીલાઃ (પ્રવેશે છે) ભાઈ છેલા – હે છેલાભાઈ! એ બળદે તમે રાખો. ચુકાદાના અમલમાંથી મને છૂટો કરો તો સારું.
{{ps
છેલોઃ એમ? ઠીક ભાઈ, ખરેખર મારો જીવનપલટો શરૂ થયો. શું એ આ ચીચા પથ્થરને આભારી હશે?
|છબીલાઃ
{{ps છબીલઃ અને જ્યારે જોઈએ ત્યારે નાથેલા બળદિયા લઈ જજે; અથવા તો પાક ન ઊતરે તો ગાલ્લી દાણોય લઈ જજે… આવજે!
|(પ્રવેશે છે) ભાઈ છેલા – હે છેલાભાઈ! એ બળદે તમે રાખો. ચુકાદાના અમલમાંથી મને છૂટો કરો તો સારું.
{{ps હોલા.: આ હોલાગુરુને ભૂલતા નહીં, હોં છેલાભાઈ!
}}
ચંદનઃ (પ્રવેશે છે.) લે ભા છેલા. આ બસોની કોથળી; માંડ માંડ ધણીથી છાના બચાવી મૂકેલી. અમે જેમ તેમ પેટગુજારો કરીએ, તેમાં તારા જેવા તગડા બાળકને શી રીતે પોષવો! મારે આ ચુકાદાનો અમલ નથી કરાવવો.
{{ps
છેલોઃ અરે એમ હોય ચન્દનબા! હું બહુ ડાહ્યો થઈને રહીશ, કોઈને નહીં પજવું.
|છેલોઃ
ચંદનઃ અરે બળ્યા તારા અવતાર! લે. અને જો ફરીથી કોઈના છોકરા આવી રીતે મારી ના નાખતો.
|એમ? ઠીક ભાઈ, ખરેખર મારો જીવનપલટો શરૂ થયો. શું એ આ ચીચા પથ્થરને આભારી હશે?
છેલોઃ ચંદનબાઈ! મેં ખૂન નહોતું કીધું.
}}
ચંદનઃ ના ભાઈ ના! જો, એ છોકરું યે મારું નહોતું. ધરમશાળામાં કંઈક લોક આવે એમ આ નધણિયાતું બાળક પણ આવી ચઢ્યું હતું. ચાલ, આવજે!
{{ps
{{ps હોલા.: સૌનું કરો કલ્યાણ, દયાળુ પ્રભુ! સૌનું કરો કલ્યાણ!
|છબીલઃ
છેલોઃ ગુરુ મહારાજ! મને થતું જ હતું કે મારી જિંદગી હવે નવો વળાંક લઈ રહી છે.
|અને જ્યારે જોઈએ ત્યારે નાથેલા બળદિયા લઈ જજે; અથવા તો પાક ન ઊતરે તો ગાલ્લી દાણોય લઈ જજે… આવજે!
{{ps હોલા.: હા છેલાભાઈ! નહીં તો નદીમાં પડતું મેલ્યું છતાં બચત જ શેના?
}}
દુલોઃ (પ્રવેશી) મારા બાપલીઆ, આ પાંચસો – મને કાજીજીના ચુકાદાના અમલમાંથી છૂટા કરો. મારે પુલ ઉપરથી ભૂસ્કો નથી મારવો.
{{ps
છેલોઃ ના, પણ હું નીચે હોડીમાં બરાબર ઊભો રહેવા તૈયાર છું.
|હોલા.:
દુલોઃ અરે પણ હું ક્યાં ભૂસ્કો મારવા તૈયાર છું? આ બીજા પાંચસોની થેલી, લે ભાઈ, અને છેડો છોડ. તું જીત્યો, હું હાર્યો. મારા બાપાને વગે કર્યો તે જ બસ છે.
|આ હોલાગુરુને ભૂલતા નહીં, હોં છેલાભાઈ!
છેલોઃ પણ દુલાભાઈ! વાત એમ છે કે.
}}
{{ps
|ચંદનઃ
|(પ્રવેશે છે.) લે ભા છેલા. આ બસોની કોથળી; માંડ માંડ ધણીથી છાના બચાવી મૂકેલી. અમે જેમ તેમ પેટગુજારો કરીએ, તેમાં તારા જેવા તગડા બાળકને શી રીતે પોષવો! મારે આ ચુકાદાનો અમલ નથી કરાવવો.
}}
{{ps
|છેલોઃ
|અરે એમ હોય ચન્દનબા! હું બહુ ડાહ્યો થઈને રહીશ, કોઈને નહીં પજવું.
}}
{{ps
|ચંદનઃ
|અરે બળ્યા તારા અવતાર! લે. અને જો ફરીથી કોઈના છોકરા આવી રીતે મારી ના નાખતો.
}}
{{ps
|છેલોઃ
|ચંદનબાઈ! મેં ખૂન નહોતું કીધું.
}}
{{ps
|ચંદનઃ
|ના ભાઈ ના! જો, એ છોકરું યે મારું નહોતું. ધરમશાળામાં કંઈક લોક આવે એમ આ નધણિયાતું બાળક પણ આવી ચઢ્યું હતું. ચાલ, આવજે!
}}
{{ps
|હોલા.:
|સૌનું કરો કલ્યાણ, દયાળુ પ્રભુ! સૌનું કરો કલ્યાણ!
}}
{{ps
|છેલોઃ
|ગુરુ મહારાજ! મને થતું જ હતું કે મારી જિંદગી હવે નવો વળાંક લઈ રહી છે.
}}
{{ps
|હોલા.:
|હા છેલાભાઈ! નહીં તો નદીમાં પડતું મેલ્યું છતાં બચત જ શેના?
}}
{{ps
|દુલોઃ  
|(પ્રવેશી) મારા બાપલીઆ, આ પાંચસો – મને કાજીજીના ચુકાદાના અમલમાંથી છૂટા કરો. મારે પુલ ઉપરથી ભૂસ્કો નથી મારવો.
}}
{{ps
|છેલોઃ
|ના, પણ હું નીચે હોડીમાં બરાબર ઊભો રહેવા તૈયાર છું.
}}
{{ps
|દુલોઃ
|અરે પણ હું ક્યાં ભૂસ્કો મારવા તૈયાર છું? આ બીજા પાંચસોની થેલી, લે ભાઈ, અને છેડો છોડ. તું જીત્યો, હું હાર્યો. મારા બાપાને વગે કર્યો તે જ બસ છે.
}}
{{ps
|છેલોઃ
|પણ દુલાભાઈ! વાત એમ છે કે.
}}
દુલોઃ અલ્યા આથી વધારે મારું ગજું નથી, તું છોડ મને. તેં મારા બાપને નથી મારી નાખ્યો, થયું? એ એના મોતે મર્યો, અને હવે મારે મરવું નથી. આવજો ભાઈ. જે જે.
દુલોઃ અલ્યા આથી વધારે મારું ગજું નથી, તું છોડ મને. તેં મારા બાપને નથી મારી નાખ્યો, થયું? એ એના મોતે મર્યો, અને હવે મારે મરવું નથી. આવજો ભાઈ. જે જે.
છેલોઃ જિંદગીનો રસ્તો ઝોક લે છે તે આનું નામ – બધું સુખ મળશે પણ એક વહુનું સુખ, અરે પ્રભુ!
છેલોઃ જિંદગીનો રસ્તો ઝોક લે છે તે આનું નામ – બધું સુખ મળશે પણ એક વહુનું સુખ, અરે પ્રભુ!
18,450

edits

Navigation menu