18,450
edits
MeghaBhavsar (talk | contribs) No edit summary |
MeghaBhavsar (talk | contribs) No edit summary |
||
Line 60: | Line 60: | ||
(તેં) કપાળુંમાં કૉલ, માતાને આલેલ માણશી! | (તેં) કપાળુંમાં કૉલ, માતાને આલેલ માણશી! | ||
</poem> | </poem> | ||
[હે માણસિયા, તું આજ આ રીતે કેમ મૂઓ? તેં તો તારા શરીર પર પિસ્તોલ મારીને લોહીથી દેવીના ખપ્પર ભરવાનો છૂપો કૉલ દેવીને દીધો હતો!] | '''[હે માણસિયા, તું આજ આ રીતે કેમ મૂઓ? તેં તો તારા શરીર પર પિસ્તોલ મારીને લોહીથી દેવીના ખપ્પર ભરવાનો છૂપો કૉલ દેવીને દીધો હતો!]''' | ||
<poem> | <poem> | ||
ઉતાર્યાં આયર તણાં, ધડ માથાં ધારે, | ઉતાર્યાં આયર તણાં, ધડ માથાં ધારે, | ||
તોરણ, તરવારે, માંડવ વેસો, માણસી! | તોરણ, તરવારે, માંડવ વેસો, માણસી! | ||
</poem> | </poem> | ||
[તેં તરવારની ધાર વડે આહીરોનાં માથાં વાઢ્યાં હતાં, અને તરવારોનાં તોરણ બાંધીને જાણે કે તારા વિવાહ ઊજવ્યા હતા, હે માણસિયા!] | '''[તેં તરવારની ધાર વડે આહીરોનાં માથાં વાઢ્યાં હતાં, અને તરવારોનાં તોરણ બાંધીને જાણે કે તારા વિવાહ ઊજવ્યા હતા, હે માણસિયા!]''' | ||
<poem> | <poem> | ||
નાળ્યુંના ધુબાકા નૈ, ધડ માથે ખગ-ધાર, | નાળ્યુંના ધુબાકા નૈ, ધડ માથે ખગ-ધાર, | ||
કાંઉં સણીએ સરદાર, મરણ તાહળું, માણસી! | કાંઉં સણીએ સરદાર, મરણ તાહળું, માણસી! | ||
</poem> | </poem> | ||
[હે માણસિયા વાળા, આ શું કહેવાય? આવું શાંત મૃત્યુ તારે માટે સંભવે જ કેમ? તું મરે ત્યારે તો બંદૂકોના ભડાકા હોય અને તારા શરીરને માથે તરવારની ધાર ઝીંકાતી હોય; એને બદલે તું છાનોમાનો શીદ મૂઓ, બાપ?] | '''[હે માણસિયા વાળા, આ શું કહેવાય? આવું શાંત મૃત્યુ તારે માટે સંભવે જ કેમ? તું મરે ત્યારે તો બંદૂકોના ભડાકા હોય અને તારા શરીરને માથે તરવારની ધાર ઝીંકાતી હોય; એને બદલે તું છાનોમાનો શીદ મૂઓ, બાપ?]''' | ||
<poem> | <poem> | ||
ગઢ રાજાણું ગામ, (જે દી) મેડે ચડી જોવા મળ્યું, | ગઢ રાજાણું ગામ, (જે દી) મેડે ચડી જોવા મળ્યું, | ||
તે દી જેતપરા જામ, (તારે) મરવું હતું, માણસી! | તે દી જેતપરા જામ, (તારે) મરવું હતું, માણસી! | ||
</poem> | </poem> | ||
[તારે તો તે દિવસે મરવું ઘટતું હતું. જે દિવસે રાજકોટમાં તું લાંગ સાહેબને મળવા ગયો હતો અને તારાં શૌર્ય નિહાળવા આખા ગામનાં નરનારીઓ માર્ગની બન્ને બાજુ મેડીએ ચડ્યાં હતાં.] | '''[તારે તો તે દિવસે મરવું ઘટતું હતું. જે દિવસે રાજકોટમાં તું લાંગ સાહેબને મળવા ગયો હતો અને તારાં શૌર્ય નિહાળવા આખા ગામનાં નરનારીઓ માર્ગની બન્ને બાજુ મેડીએ ચડ્યાં હતાં.]''' | ||
<poem> | <poem> | ||
ચે માથે શકત્યું તણા, પાંખાના પરહાર, | ચે માથે શકત્યું તણા, પાંખાના પરહાર, | ||
ભ્રખ લેવા આવી ભમે, માટી તારી માણસી! | ભ્રખ લેવા આવી ભમે, માટી તારી માણસી! | ||
</poem> | </poem> | ||
[તારી ચિતા ઉપર સમળીરૂપી શક્તિઓ આવીને પાંખોના પ્રહારો કરે છે. તારા સરખા શૂરવીરના માંસનું ભક્ષ કરવા એ સુંદરીઓનાં વૃંદ વળ્યાં છે.] | '''[તારી ચિતા ઉપર સમળીરૂપી શક્તિઓ આવીને પાંખોના પ્રહારો કરે છે. તારા સરખા શૂરવીરના માંસનું ભક્ષ કરવા એ સુંદરીઓનાં વૃંદ વળ્યાં છે.]''' | ||
માણસિયાનું મૃત્યુગીત | માણસિયાનું મૃત્યુગીત | ||
[ઘણું કરીને મૂળુભાઈ વરસડા નામના ચારણે આ રચ્યું છે. દગલબાજી અને ગોત્રહત્યાનાં દૃષ્ટાંતો રાજસ્થાનનાં તેમ જ સોરઠનાં રાજકુલોની તવારીખમાંથી તારવીને ચારણ આ ગીતમાં માણસિયાના પિત્રાઈઓને ફિટકાર આપે છે.] | '''[ઘણું કરીને મૂળુભાઈ વરસડા નામના ચારણે આ રચ્યું છે. દગલબાજી અને ગોત્રહત્યાનાં દૃષ્ટાંતો રાજસ્થાનનાં તેમ જ સોરઠનાં રાજકુલોની તવારીખમાંથી તારવીને ચારણ આ ગીતમાં માણસિયાના પિત્રાઈઓને ફિટકાર આપે છે.]''' | ||
<poem> | <poem> | ||
1 | <center>1</center> | ||
કાંસા ફૂટ્યા કે ન ફૂટ્યા બાગા રણંકા હજારાં કોસ, | કાંસા ફૂટ્યા કે ન ફૂટ્યા બાગા રણંકા હજારાં કોસ, | ||
::: મીટે કાળ આગે ભાગા બચે કોણ મૉત, | |||
મીરખાને ખોટ ખાધી સવાઈ કમંધ માર્યા, | મીરખાને ખોટ ખાધી સવાઈ કમંધ માર્યા, | ||
::: ડોલી મારવાડ બાધી ટકાવે દેશોત. | |||
2 | <center>2</center> | ||
પેલકે પાંકડે ધીંગ દેવીસિંગ માર્યા પોતે, | પેલકે પાંકડે ધીંગ દેવીસિંગ માર્યા પોતે, | ||
::: મહારાજ ખૂટી ગિયા તીન ઘડી માંય, | |||
પાણીઢોળ કીધો આઠે મસલ્લાકો આણીપાણી, | પાણીઢોળ કીધો આઠે મસલ્લાકો આણીપાણી, | ||
::: જોધાણે ગળીકા છાંટા કે દિયે ન જાય, | |||
3 | <center>3</center> | ||
માન ગેલે ત્રીજી બેર વાટે પ્રાગજીકું માર્યા, | માન ગેલે ત્રીજી બેર વાટે પ્રાગજીકું માર્યા, | ||
::: ઓઠે વાળ્યા ઝાલા બાધા એકેથી અનેક, | |||
ઝાલારી ચાકરી કીધી માથે પાણીફેર જોજો | ઝાલારી ચાકરી કીધી માથે પાણીફેર જોજો | ||
::: હળોધકી ગાદીકું લગાડી ખોટ હેક. | |||
4 | <center>4</center> | ||
કાઠિયાવાડમાં હુવો અસો ન બૂરો કામો, | કાઠિયાવાડમાં હુવો અસો ન બૂરો કામો, | ||
::: દગાદારે દેખ્યા આગે ખૂનિયારો દેખ, | |||
સત તો બત્રીશ માંહી બેઠી ખોટ જગાં સુધી, | સત તો બત્રીશ માંહી બેઠી ખોટ જગાં સુધી, | ||
::: મંડી સાવ સોનાથાળી માંહી લુવા મેખ, | |||
5 | <center>5</center> | ||
એક દાણુ હલ્લાં કરી લાંક સામા બકી ઊઠ્યા, | એક દાણુ હલ્લાં કરી લાંક સામા બકી ઊઠ્યા, | ||
::: ખેર ગિયા લાંક મૉત નિસાણીકા ખેલ, | |||
તીન સો મકરાણીભેળા ચખાંચોળ મૂછાં તાણી, | તીન સો મકરાણીભેળા ચખાંચોળ મૂછાં તાણી, | ||
::: ઉબાણી તેગસું આયા ઘરાકું અઠેલ. | |||
6 | <center>6</center> | ||
થાહ સમંદરાં આવે, આભ જમીં એક થાવે, | થાહ સમંદરાં આવે, આભ જમીં એક થાવે, | ||
::: ફરી જાવે આંક તુર વિધાતાકા ફાલ, | |||
જેતાણી માણસી મૃત્યુકાળથી ઓઝપી જાવે, | જેતાણી માણસી મૃત્યુકાળથી ઓઝપી જાવે, | ||
::: (તો તો) પૃથ્વી પીઠ ઊંધા થાવે, હો જાવે પેમાલ. | |||
7 | <center>7</center> | ||
કોરવાસું ભીમસેન પાછા પાગ દેવે કેમ, | કોરવાસું ભીમસેન પાછા પાગ દેવે કેમ, | ||
::: રામદૂત બીવે કેમ રાખસાંકી રીડ, | |||
કાળભદ્ર જાતિવાળા તોછાં નીર પીવે કેમ, | કાળભદ્ર જાતિવાળા તોછાં નીર પીવે કેમ, | ||
::: કેદ કીધા જીવે કેમ શાદૂળા કંઠીર. | |||
8 | <center>8</center> | ||
તોપાંકા મોરચા માથે હલાતા હાકડા તાડે, | તોપાંકા મોરચા માથે હલાતા હાકડા તાડે, | ||
::: ફોજાંકા ફાકડા કરી જાતો ગજાફાડ, | |||
કાળઝાળ આવી પૂગી સાત હીં સમંદ્ર જાગી, | કાળઝાળ આવી પૂગી સાત હીં સમંદ્ર જાગી, | ||
::: કાઠિયાવાડરા ભાંગ્યા લોઢારા કમાડ. | |||
9 | <center>9</center> | ||
મૂળરાજ નાજાણી નોહોતા તો તો જાતી માથે, | મૂળરાજ નાજાણી નોહોતા તો તો જાતી માથે, | ||
::: હેઠું ઘાલી બેઠ બાધા પડ્યા ભોંય હાથ, | |||
જેતાણું ડોલતું રાખે ન જાણ્યું હરામજાદે, | જેતાણું ડોલતું રાખે ન જાણ્યું હરામજાદે, | ||
::: નીગમ્યો હરામજાદે જેતાણાકો નાથ. | |||
10 | <center>10</center> | ||
ગોત્રહત્યા ઊતરે ના હેમાળામાં હાડ ગાળ્યે, | ગોત્રહત્યા ઊતરે ના હેમાળામાં હાડ ગાળ્યે, | ||
::: જજ્ઞ ક્રોડ કર્યે ગોત્રહત્યા નહિ જાય, | |||
નશાં રવિમંડળમાં અવિચળ કરી નામો, | નશાં રવિમંડળમાં અવિચળ કરી નામો, | ||
::: માણસિયો ગિયો સુરાંપૂરાં લોક માંય | |||
</poem> | </poem> | ||
edits