ગુર્જર ગિરાનાં ચૂંટેલાં કાવ્યો/દાદા હો દીકરી — લોકગીત: Difference between revisions

‘દોહ્યલી' શબ્દ ‘દુખ' પરથી આવ્યો છે.વઢકણી સાસુ કેવાં દુખ દે છે? ગીતકારે શબ્દો કાળજીપૂર્વક પ્રયોજ્યા છે. ‘દળાવે' શબ્દથી દીકરી દળાતી જતી હોય, અને ‘કંતાવે' શબ્દથી એની કાયા કંતાઈ ગઈ હોય,એવા સંકેત મળે છે.સૂરજ ઊગે એ પહેલાં પાણી સીંચવા નીકળવું પડે છે.(બેડું માથા પર જેને ટેકે મુકાય તે ‘ઈંઢોણી.' કૂવામાં સીંચવાનું દોરડું તે ‘સીંચણિયું.' પથારીનો પગ તરફનો ભાગ તે ‘પાંગત.') ઓશિકે ઈંઢોણી અને પાંગતે સીંચણિયું હોય,તો નિંદરમાં બિહામણાં સપનાં જ આવેને?પગથી માથા સુધી કામ જ કામ.બીજી ઓરડીએ જાય તો ત્યાંય બેડલું પડ્યું હોય.ઘર કેટલું તરસ્યું હશે!

દુખનો સંદેશો પિયરિયાને મોકલવો શી રીતે? ટેલિફોનનો જમાનો નહિ.વહુ-દીકરીઓને બે અક્ષર પાડતાં યે ન આવડે.લગ્ન દૂર ગામ થયા હોય. વિવશતા જુઓ કે પંખીને ભાઈ માનીને સંદેશો મોકલવો પડે છે.(આપણામાં કહે છે- વાત ઊડતી ઊડતી આવી,અંગ્રેજીમાં કહે છે- અ લિટલ બર્ડ ટોલ્ડ મી.)દીકરી સંદેશો મોકલે છે- હું જિંદગી ટૂંકાવી દઈશ! દાદા કહે છે- થોડા દિવસ ખમી ખાઓ,અમે આણાં લઈને આવીએ છીએ. ત્યારે ઘટસ્ફોટ થાય છે કે પિયરિયા પાસેથી કરિયાવર કઢાવવા દીકરીને ત્રાસ અપાતો હતો.પ્રશ્ન જેટલો સામાજિક તેટલો આર્થિક પણ છે.લગ્ન પછી દીકરી બાપીકી સંપત્તિ પરથી હક્ક ખોઈ બેસતી હતી.જે સ્ત્રીધન મળ્યું તે ખરું.