અધીત : પર્વ : ૫ - કાવ્યવિચાર/ઊર્મિગીત : સ્વાયત્ત કાવ્યપ્રકાર: Difference between revisions

આમ ધ્રુવપંક્તિમાંથી ઊભું થતું સંવેદન જે લયમાં જન્મ પામે છે તેને સમાંતર અંતરા આવે છે. એ અંતરાના ભાવો પણ પેલા મૂળ સંવેદનને વધુ સુદઢ કરે છે. આખું ગીત એક જ સંવેદન ઉપર ઊભેલું હોય છે. પછીની બધી જ કડીઓ એ ધ્રુવપંક્તિને વફાદાર હોય છે અથવા ધ્રુવપંક્તિને ઉપકારક હોય છે. ગીતમાં સંગીતની જેમ કાવ્યત્વ સિદ્ધ થાય તો તે ઉત્તમ રચના બને છે.

{{Poem2Close}}  

{{hi|1.5em|(૧૦) ગીતનું ખરું કામ તો કાવ્યત્વ સિદ્ધ કરવાનું છે, તે યાદ રાખવું જોઈએ.}}

{{Poem2Open}}

ઊર્મિગીતના પ્રકાર તરીકે જોઈએ તો પ્રાર્થનાગીત, ઊર્મિગીત – પ્રણય મૃત્યુગીત કે ઋતુગીત પ્રસંગોચિત ગીતપરંપરાની ગીતરચનાઓ વગેરેને તપાસતાં એના પ્રકારો અને બાહ્ય લક્ષણો (આકારની દૃષ્ટિએ) આ પ્રમાણે જણાયાં છે -

{{Poem2Close}}

{{Poem2Open}}

ગીતની આંતરસમૃદ્ધિ પ્રગટાવતાં એનાં આંતરલક્ષણોની યાદી નીચે મુજબ છે :

{{Poem2Close}}

{{Poem2Open}}

ટૂંકમાં ગીત મુખ્યત્વે ઊર્મિભાવ પ્રગટાવે છે. એ ભાવને કયે છેડેથી પામવો તેનો વિકાસ કેવો થયો તે સમજવું એમાં આવતા શબ્દ, સૂર અર્થનાં વલયો એની ક્ષમતાને ચકાસવી એ બધું સંકુલ છે, છતાં આ પ્રક્રિયા ગીતમાં થતી હોય છે. આ રીતે ગીત સ્વતંત્ર કાવ્યપ્રકાર બને છે.

{{Poem2Close}}

{{center|❖}}

{{HeaderNav2