ગુજરાતી ટૂંકી વાર્તાનો ઇતિહાસ : વહેણો અને વળાંકો/પન્ના નાયક: Difference between revisions

{{Heading|‘ફ્લેમિંગો’ : પન્ના નાયક|આરતી સોલંકી}}

'''સર્જક પરિચય :'''  

{{Poem2Close}}  

'''પન્ના નાયકની વાર્તાકળા :'''  

{{Poem2Open}}

પન્ના નાયક પાસેથી એકમાત્ર વાર્તાસંગ્રહ મળે છે જેનું નામ છે ‘ફ્લેમિંગો’. આ વાર્તાસંગ્રહ ૨૦૦૩માં પ્રકાશિત થયેલ છે. અહીં કુલ ૨૭ વાર્તાઓ ગ્રંથસ્થ છે. પન્ના નાયક ડાયસ્પોરા લેખિકા છે. તેઓ અમેરિકામાં વસવાટ કરીને પોતાના સાહિત્ય મારફતે ભારતીય જીવનને ધબકતું રાખે છે. તેઓ જેટલા કવિતાક્ષેત્રે સફળ થયાં છે તેવી સફળતા એને વાર્તાકાર તરીકે મળી નથી. પન્ના નાયક હંમેશા ભારત અને અમેરિકાના ક્રૉસરોડ પર રહીને સ્વસ્થતાથી વાર્તાઓ લખી શકે છે. જેમાં બંને સંસ્કૃતિના ધબકારા વર્તાય છે.  

‘જગન્નાથ! જગન્નાથ!’ વાર્તામાં જગન્નાથનું પાત્ર મહત્ત્વનું છે. વાર્તાની શરૂઆતમાં તેઓ સાઇકિયાટ્રીસ્ટ પાસે જાય છે. જેનું કારણ એવું છે કે તેને પહેલાં જેવા સપનાંઓ હવે નથી આવતાં. જે વાતે જગન્નાથ દુઃખી છે. તે સ્વપ્નની દુનિયામાં જ રચ્યાપચ્યા રહેવા માંગે છે પરંતુ વાર્તાના અંતે તેને સમજાય છે કે સ્વપ્નની દુનિયા અને વાસ્તવિક દુનિયામાં જમીન આસમાનનો ફરક છે. ‘સાચી સાચી વાતો’ એ કાવ્યાત્મક શૈલીમાં રચાયેલી વાર્તા છે.  

‘ગાલના ટાંકા’ વાર્તાની નાયિકા સ્ત્રી છે જેનું નામ કથકે સ્વરૂપ એવું આપ્યું છે. જ્યારે તે તેર વર્ષની હતી ત્યારથી લઈ અત્યાર સુધીના તેના સ્ત્રીજીવનના અનુભવો અહીં કથક આપણને કહે છે. તેના જીવનમાં આવેલા તેના પુરુષમિત્રો અને તેનો પતિ રોહિત એક પ્રકારનો પરિવેશ રચી આપે છે જેનાથી વાર્તાનું પોત બંધાય છે.  

‘સુજાતા’નું કથાવસ્તુ અત્યંત મર્યાદિત છે, વાર્તાતત્ત્વ આ કૃતિમાં નહિવત્‌ છે. સુજાતા વાર્તાની નાયિકા છે જેના પતિ પાંચેક વર્ષ પહેલાં અવસાન પામ્યાં છે. પરણીને આવીને અમેરિકામાં સ્થિર થયે એને વર્ષો વીતી ગયાં છે અને હવે મુંબઈમાં માતાપિતા, ભાઈભાભી કોઈ રહ્યું નથી. વાર્તામાં સુજાતા અને એક રશિયન બાઈ બે જ પાત્રો છે. રશિયન બાઈ અને તેનો પતિ થોડા મહિના પહેલાં જ અમેરિકા આવ્યાં છે. બસ, આટલી પાતળી કથનરેખાના આધારે આ વાર્તા સર્જાઈ છે. આ નવલિકાનો સમય તો વળી, આનાથી પણ ટૂંકો છે. વૉશિંગ્ટન ડી.સી.ના સ્ટેશનેથી સુજાતા ગાડી પકડે છે અને ફિલાડેલ્ફિયા ઊતરે છે એ ત્રણ કલાકના ફલકમાં વાર્તા પૂરી થાય છે. વાર્તામાં ઘટના નથી, ઘાટ છે; સંકેતથી, સૂચનથી, વ્યંજનાથી વાર્તાકાર કામ લે છે. આ રચનાકૌશલ્ય આ વાર્તાનો વિશેષ છે.

આ સંગ્રહની અંતિમ વાર્તા એટલે ‘થેંક્સગિવિંગ’. થેંક્સગિવિંગ એ અમેરિકામાં ઊજવાતો એક તહેવાર છે. જે દર વર્ષે નવેમ્બરના ચોથા ગુરુવારે ઊજવવામાં આવે છે. આ વાર્તાની કથક કુંદન છે. અહીં ડૉક્ટર અભય ત્રિવેદીનું પાત્ર કેન્દ્રસ્થાને છે. એ એક એવો ડૉક્ટર છે જેને મન માનવસેવા એ જ સૌથી મોટો ધર્મ છે. અભય ત્રિવેદીની અવેજીમાં બીજા બે યુવા પાત્રો રાજા અને ડિલન પણ એવા જ છે. તે બન્ને મિત્રો પણ ઝૂંપડપટ્ટીમાં રહેનાર લોકોને મદદ કરવા માટે જાય છે.   

            

'''સંદર્ભગ્રંથ :'''

{{right|ડૉ. આરતી સોલંકી}}<br>

{{right|ગુજરાતીના પ્રાધ્યાપક,}}<br>