31,395
edits
દક્ષિણાયન/જોયો તામિલ દેશ: Difference between revisions
Jump to navigation
Jump to search
no edit summary
No edit summary |
No edit summary |
||
| Line 5: | Line 5: | ||
{{Block center|<poem> | {{Block center|<poem> | ||
{{gap|8em}}૧ | {{gap|8em}}'''૧''' | ||
જોયો તામિલ દેશ, વેશ અડવો, શ્યામાંગ જાણે બળ્યો | જોયો તામિલ દેશ, વેશ અડવો, શ્યામાંગ જાણે બળ્યો | ||
દાઝ્યો ભાખર, નિત્યતપ્ત ધરણી આ તામ્રવર્ણી પરે | દાઝ્યો ભાખર, નિત્યતપ્ત ધરણી આ તામ્રવર્ણી પરે | ||
સ્રષ્ટા, જ્યાં દગ એહની નીરખવા સૌંદર્ય ગૈ ઉત્તરે – | સ્રષ્ટા, જ્યાં દગ એહની નીરખવા સૌંદર્ય ગૈ ઉત્તરે – | ||
ત્યારે ફેરવવું ચુક્યો, તદપ ના એ અંતરેથી ટળ્યો. | ત્યારે ફેરવવું ચુક્યો, તદપ ના એ અંતરેથી ટળ્યો. | ||
{{gap|8em}}૨ | {{gap|8em}}'''૨''' | ||
ના ના અંતરથી ટળ્યો, ઉર ઠર્યો એ તો વધુ, તપ્ત એ | ના ના અંતરથી ટળ્યો, ઉર ઠર્યો એ તો વધુ, તપ્ત એ | ||
ભૂમિને હૃદયે સુફીત જલનો શીળો સુનીલાંચલ | ભૂમિને હૃદયે સુફીત જલનો શીળો સુનીલાંચલ | ||
એણે રત્નપ્રવાલભૂષિત દીધો હેરત શો ચંચલ! | એણે રત્નપ્રવાલભૂષિત દીધો હેરત શો ચંચલ! | ||
ને એ પ્રીતમસ્પર્શથી ધરણીને રોમાંચ, શો દપ્ત તે! | ને એ પ્રીતમસ્પર્શથી ધરણીને રોમાંચ, શો દપ્ત તે! | ||
{{gap|8em}}૩ | {{gap|8em}}'''૩''' | ||
કેવી દપ્ત સુતૃપ્ત ભૂમિરમણી આ નાથ-આશ્લેષથી; | કેવી દપ્ત સુતૃપ્ત ભૂમિરમણી આ નાથ-આશ્લેષથી; | ||
રોમાંચે પુલક્યું સદા ઉર ઝૂલે આ વૃક્ષરાજી બની, | રોમાંચે પુલક્યું સદા ઉર ઝૂલે આ વૃક્ષરાજી બની, | ||
કંઠે કંઠ મળ્યા, ભળ્યાં ઉ ૨-ઉરો, શી સ્નેહસૌદામિની | કંઠે કંઠ મળ્યા, ભળ્યાં ઉ ૨-ઉરો, શી સ્નેહસૌદામિની | ||
પૃથ્વીને પટ નર્તતી પ્રકૃતિની કો દિવ્ય આશિષથી! | પૃથ્વીને પટ નર્તતી પ્રકૃતિની કો દિવ્ય આશિષથી! | ||
{{gap|8em}}૪ | {{gap|8em}}'''૪''' | ||
જોયો તામિલ દેશ; લેશ હરખ્યું ના સઘ મારું ઉર, | જોયો તામિલ દેશ; લેશ હરખ્યું ના સઘ મારું ઉર, | ||
આવી ઉમ્મદ રૂપની ધરતીનાં કાં દીન આવાં શિશુ — | આવી ઉમ્મદ રૂપની ધરતીનાં કાં દીન આવાં શિશુ — | ||
દારિદ્રયે હત, વસ્ત્રવંચિત, નહીં એકેય શક્તિ-ઈપુ, | દારિદ્રયે હત, વસ્ત્રવંચિત, નહીં એકેય શક્તિ-ઈપુ, | ||
ના વર્ષા ભરપૂર, નીર નહિ વા રેલંત કોઈ પૂર. | ના વર્ષા ભરપૂર, નીર નહિ વા રેલંત કોઈ પૂર. | ||
{{gap|8em}}૫ | {{gap|8em}}'''૫''' | ||
રે આ તામિલ દેશ, ઠેશ દઈને લક્ષ્મી શું ચાલી ગઈ | રે આ તામિલ દેશ, ઠેશ દઈને લક્ષ્મી શું ચાલી ગઈ | ||
ઊંચાં ઉત્તર હૈમ હર્મ્સ વસવા? ના ચૌલ કે પાંડ્ય કો | ઊંચાં ઉત્તર હૈમ હર્મ્સ વસવા? ના ચૌલ કે પાંડ્ય કો | ||
એને સ્વાત્મપરાક્રમે નિજ વશે લેવા રહ્યો, જાડ્ય કો | એને સ્વાત્મપરાક્રમે નિજ વશે લેવા રહ્યો, જાડ્ય કો | ||
જામ્યું; છો ઊતર્યા બપોર, પણ રે સન્માની લાલીય ગૈ? | જામ્યું; છો ઊતર્યા બપોર, પણ રે સન્માની લાલીય ગૈ? | ||
{{gap|8em}}૬ | {{gap|8em}}'''૬''' | ||
તોયે શ્યામલ રાતમાં જનઉરે ઝંખા નહીં લુપ્ત થૈ, | તોયે શ્યામલ રાતમાં જનઉરે ઝંખા નહીં લુપ્ત થૈ, | ||
શ્રીની, શ્રીપતિની, પ્રબોધ-રસની, સૌંદર્યની, જ્ઞાનની | શ્રીની, શ્રીપતિની, પ્રબોધ-રસની, સૌંદર્યની, જ્ઞાનની | ||
વેદી દીપ્ત રહી, ક્યહીં લઘુ ક્યહીં મોટી, મહાયામિની | વેદી દીપ્ત રહી, ક્યહીં લઘુ ક્યહીં મોટી, મહાયામિની | ||
તારાભૂષણથી વિભૂષિત બની, આહ્લાદિકા મત્ત થૈ. | તારાભૂષણથી વિભૂષિત બની, આહ્લાદિકા મત્ત થૈ. | ||
{{gap|8em}}૭ | {{gap|8em}}'''૭''' | ||
જોયો તામિલ દેશ બેસી ઘરમાં કે માર્ગમાં ખેતરે, | જોયો તામિલ દેશ બેસી ઘરમાં કે માર્ગમાં ખેતરે, | ||
જોયાં પ્રાંગણ સ્વસ્તિકે સુહવતાં માંગલ્ય નિત્યે ધરી, | જોયાં પ્રાંગણ સ્વસ્તિકે સુહવતાં માંગલ્ય નિત્યે ધરી, | ||
જોયાં તોરણ દ્વારના રસવતા ભાસ્કર્યની શ્રી ભરી, | જોયાં તોરણ દ્વારના રસવતા ભાસ્કર્યની શ્રી ભરી, | ||
જોયાં ગોપુર વ્યોમમાં સ્થિર ખડાં ભક્તિ શું ભક્તાંતરે! | જોયાં ગોપુર વ્યોમમાં સ્થિર ખડાં ભક્તિ શું ભક્તાંતરે! | ||
{{gap|8em}}૮ | {{gap|8em}}'''૮''' | ||
જોયો તામિલ દેશ, કેશ રમણી ગૂંથંતી શી કોડથી, | જોયો તામિલ દેશ, કેશ રમણી ગૂંથંતી શી કોડથી, | ||
શ્યામાંગે રસતી હરિદ્રવ્રુતિને, એકાદ યે પુષ્પથી | શ્યામાંગે રસતી હરિદ્રવ્રુતિને, એકાદ યે પુષ્પથી | ||
જાણે સર્વ વસંતની પ્રગટતી શોભા, કશો ઓપતી | જાણે સર્વ વસંતની પ્રગટતી શોભા, કશો ઓપતી | ||
ઓષ્ઠે તામ્બુલ રાગ, કર્ણ ધરતી શા હીરકો લાડથી! | ઓષ્ઠે તામ્બુલ રાગ, કર્ણ ધરતી શા હીરકો લાડથી! | ||
{{gap|8em}}૯ | {{gap|8em}}'''૯''' | ||
જોયો તામિલ દેશ, શ્રેષ્ઠી-કરમાં કલ્લી લસે સ્વર્ણની, | જોયો તામિલ દેશ, શ્રેષ્ઠી-કરમાં કલ્લી લસે સ્વર્ણની, | ||
શીર્ષે લંબ શિખા, ત્રિપુંડ તિલકોનાં રમ્ય આલેખને | શીર્ષે લંબ શિખા, ત્રિપુંડ તિલકોનાં રમ્ય આલેખને | ||
એકાદું ઉપવસ્રરદ્વિજ તણી શોભા બઢાવે, | એકાદું ઉપવસ્રરદ્વિજ તણી શોભા બઢાવે, | ||
બને સાદો સ્વચ્છ યુવાન સૌમ્ય વસને કો મૂર્તિ લાવણ્યની. | બને સાદો સ્વચ્છ યુવાન સૌમ્ય વસને કો મૂર્તિ લાવણ્યની. | ||
{{gap|8em}}૧૦ | {{gap|8em}}'''૧૦''' | ||
જોયો તામિલ દેશ, બેશ બમણો લાગ્યો અજાણ્યાપણે? | જોયો તામિલ દેશ, બેશ બમણો લાગ્યો અજાણ્યાપણે? | ||
કે કો મોહક મૂર્છાને, રમણીના કો સ્નેહના કર્ષણે | કે કો મોહક મૂર્છાને, રમણીના કો સ્નેહના કર્ષણે | ||
તેનું સર્વસ રમ્ય લાગ્યું, વીસર્યો દોષો શું આછા ગુણે? | તેનું સર્વસ રમ્ય લાગ્યું, વીસર્યો દોષો શું આછા ગુણે? | ||
ના ના, સાવ તટસ્થ, સાવ નિકટે પ્હોંચી લહ્યું મન્મને. | ના ના, સાવ તટસ્થ, સાવ નિકટે પ્હોંચી લહ્યું મન્મને. | ||
{{gap|8em}}૧૧ | {{gap|8em}}'''૧૧''' | ||
જોયો તામિલ દેશ, મેશ મનની કે દેહની જે રહી | જોયો તામિલ દેશ, મેશ મનની કે દેહની જે રહી | ||
બીજે તે ત્યહીંયે હતી, તદપિ એ ઉત્કૃષ્ટ કૈં લક્ષણે | બીજે તે ત્યહીંયે હતી, તદપિ એ ઉત્કૃષ્ટ કૈં લક્ષણે | ||
બીજાથી નીવડ્યો, ચડ્યો હૃદયના નિષ્કિંચના કો ગુણે, | બીજાથી નીવડ્યો, ચડ્યો હૃદયના નિષ્કિંચના કો ગુણે, | ||
ભક્તિની રસની કલારુચિ તણી ના કો કમી ત્યાં લહી. | ભક્તિની રસની કલારુચિ તણી ના કો કમી ત્યાં લહી. | ||
{{gap|8em}}૧૨ | {{gap|8em}}'''૧૨''' | ||
જોયાં શ્યામલ એ મુખો સ્મિત થકી એવાં જ મ્હેતાં ખીલી, | જોયાં શ્યામલ એ મુખો સ્મિત થકી એવાં જ મ્હેતાં ખીલી, | ||
જોઈ શ્યામલ જોબના મદભરી એવી જ લજ્જા ભરી, | જોઈ શ્યામલ જોબના મદભરી એવી જ લજ્જા ભરી, | ||
જોયાં શ્યામલ બાળ મુગ્ધ ઉરને જાતાં જ એવું હરી, | જોયાં શ્યામલ બાળ મુગ્ધ ઉરને જાતાં જ એવું હરી, | ||
જોયો જીવનનો કલાપ અહીંયે અન્યત્ર જેવો બલી. | જોયો જીવનનો કલાપ અહીંયે અન્યત્ર જેવો બલી. | ||
{{gap|8em}}૧૩ | {{gap|8em}}'''૧૩''' | ||
ને જોયું ત્યહીં એક કૌતક નવું અન્યત્ર ક્યાંયે ન જે, | ને જોયું ત્યહીં એક કૌતક નવું અન્યત્ર ક્યાંયે ન જે, | ||
ના કો કાવ્યકલારસે, મનુજના કો કર્મક્ષેત્રે ન જે, | ના કો કાવ્યકલારસે, મનુજના કો કર્મક્ષેત્રે ન જે, | ||
ના ધર્મે, ના શહાદતે, નહિ વસ્યું વા રાજછત્રે ય જે, | ના ધર્મે, ના શહાદતે, નહિ વસ્યું વા રાજછત્રે ય જે, | ||
ના ગાઢ પ્રણયે ય – કિંતુ કથની તેની સમે કો બીજે! | ના ગાઢ પ્રણયે ય – કિંતુ કથની તેની સમે કો બીજે! | ||
{{right| | '''જૂન, ૧૯૪૩ '''{{right|'''સુન્દરમ્'''}} | ||
</poem>}} | </poem>}} | ||
<br> | <br> | ||