2,177
edits
પ્રતિપદા/૧૧. કાનજી પટેલ: Difference between revisions
→
KhyatiJoshi (talk | contribs) (→) |
Shnehrashmi (talk | contribs) (→) |
||
| (11 intermediate revisions by one other user not shown) | |||
| Line 3: | Line 3: | ||
=== કાવ્યસંગ્રહોઃ === | === કાવ્યસંગ્રહોઃ === | ||
{{Poem2Open}}જનપદ, ડુંગરદેવ અને ધરતીનાં વચન.{{Poem2Close}} | {{Poem2Open}}[[જનપદ]], ડુંગરદેવ અને ધરતીનાં વચન.{{Poem2Close}} | ||
=== પરિચય: === | === પરિચય: === | ||
| Line 203: | Line 203: | ||
માણસ કહે : મેળામાં આવજો. | માણસ કહે : મેળામાં આવજો. | ||
</poem> | </poem> | ||
===૬. બડવાઈ*=== | |||
<poem> | |||
શમણામાં વાઘ આવ્યો | |||
બીજા દહાડે નાગ | |||
ખાટલીમાં અધ્ધર ઊડું | |||
એક ઝોળી ઊતરી | |||
ઝોળીએ ઝીલી | |||
ભરી નદીમાં ઉતાર્યો | |||
ચોટલીબૂડ ડુબાડ્યો કાઢ્યો | |||
પાછો રમાડી રમાડી ડુબાડ્યો | |||
જો ઊભલું જો | |||
બેઠલું જો | |||
મરતું ને મારતું જો | |||
આ આ કહેવાય | |||
આ થાનક | |||
આજનું નથી આ | |||
માબાપે બી મેલ્યાં એ વેળાનું છે | |||
ખોળિયે એક લ્હાય | |||
પેઠો રોગ | |||
આ રોગ કેમ જાય? | |||
નદીએ ઊતરું | |||
પાળું | |||
તોડું | |||
એક ટંક | |||
એક અંન | |||
ઊગ્યે બૂડ્યે આ વાયુ ને પવન પૂંજું | |||
ડુંગરા પૂંજું, પૂંજું વાઘ પૂંજું નાગ | |||
ફર્યો, ઠર્યો | |||
ખાટલા પૂર કળ જડી | |||
જાગતાનો ને શમણાનો રાગ ખીલ્યો | |||
ગાઉં | |||
ખળે ખેતરે ચોપાડ પૂંજું પાથરું | |||
ભોગ મેલું | |||
હરો છાંટું | |||
વાયક છોડું | |||
ને | |||
નદી ચાલી | |||
ખોળિયેથી મંદવાડ ગયો | |||
ગાઊં | |||
કે રોગી ઊઠ્યાં ચાલ્યાં | |||
જન જનાવરીયાં દુઃખ ઓઢી લીધાં | |||
લ્હાય મટી | |||
બધું ટાઢું પડ્યું. | |||
{{Right| * બડવાઈ : ભૂવા વિદ્યા, કવિપણું,}} | |||
{{Right|ઋણ : ચૂનિયાભાઈ રાઠવા, છોટા ઉદેપુર}} | |||
</poem> | |||
===૭. એક ન ઓગળે=== | |||
<poem> | |||
માથે મહુડો | |||
ને ટેકરી પરથી પૂર્વજ મારે હાક. | |||
પાંસળાં થાય પાવો | |||
ગલોફાં થથરે | |||
ડુંગર કોબામાં ગાયો આરડે. | |||
વર્ષાથી ઢીમ નાળિયાં | |||
સાથળ સમાણા કળે પગ અમારા | |||
સૂડાનાં પાંદડાં ઊડે આભ | |||
સૂરજ દીવો રાત થાય | |||
કળણથી પગના રોટલા ઓગળે | |||
માટી ભેગી માટી અમે. | |||
માથું રેલાય | |||
અંગોનાં રોડાં ઢોળાય | |||
એક ન ઓગળે આંખની આ કોડી. | |||
</poem> | |||
===૮. દવ=== | |||
<poem> | |||
પહેલાં હથેળી જેટલી ભોંયમાં | |||
ભૂકો સળગે | |||
પછી તંગલા ઊંઘતા મજ્જામાં દીવો ચાંપે | |||
ફૂંક અગ્નિ અને ભડભડ | |||
ભેગાં વહે ઘાસ પર | |||
ટીમરું થડમાં તતડાટ | |||
ખાખરાનો રસ છાલ પર આવે | |||
ચરુંણ ચરુંણ | |||
રસ બળ્યાં કાળાં ટપકાં | |||
દવડાય વેલા | |||
ફોલ્લા ફાટે | |||
તાંબાકૂંપળ લબડી લોથ | |||
ઊના પ્હાણ પર ધાણી કીડી | |||
કાળાનીલપીલ લબકતા કરવત સાપ કાપે ચાટે | |||
રાખધૂમમાં જવાળાચામર ઊછળક પાછી આવે | |||
વધે ઘટે અંધારું ઉપર | |||
વણતાં કોઈ સાળકાંઠલો આઘો પાછો | |||
ધૂણે વાયરો | |||
લ્હાય ડુંગરે | |||
કોતરમાં હોંકારા | |||
વન ઊંડળમાં. | |||
આ ટેકરીથી પેલી ટેકરી | |||
હારાદોર તોરણ સળગે | |||
ફૂલ ફગરિયા આગ ટોપલા ઊછળતા | |||
વન આખામાં | |||
સૂકા ભેગું લીલું | |||
મુઆ ભેગું મારે | |||
અક્કડને ઠૂંસાટે | |||
નમતાનાં તોડે ત્રાજવાં | |||
ઘડીમાં ડુંગર ટાલકાં બોડાં. | |||
ઝાડવાં ભોંય ઢળીને ઢગલો | |||
ભેગાં થઈને ઝાઝું બળતાં | |||
હવે માંહ્યલાં મૂળ | |||
ભોંય પણ ધખધખી | |||
ઠેર ઠેર મૂળિયામાં ભઠ્ઠા. | |||
સળગે ચોફેર નારિયેળ | |||
અંદર પાણી ઊનાં | |||
વચમાં થથરે થળાવડી | |||
ને તળિયે ફરકે ફણગો. | |||
</poem> | |||
===૯. લોઢી રાતીચોળ છે=== | |||
<poem> | |||
ખાણ કારખાનાં ડામર સડક રોલર | |||
પડખે ચરીમાં કાળાં દોરડાં ભીડવે | |||
ગળી જાય | |||
બાણું લાખ માળવાના ધણીને | |||
પેટમાં ખટાશ ઊલળે છે | |||
પડખેનો યાત્રી | |||
ત્રાંસી નજરે | |||
લંગોટી પાઘડી એંઠી મૂછ | |||
ટૂંટિયું બાઈ વખરીનાં પોટલાં | |||
કરોળતાં બાળને તાકી | |||
ઊભાં ને ઊભાં ધીકાવે છે | |||
બિરસા,૧ | |||
જગ દોડ્યો છું | |||
પીંડીઓ તતડે છે | |||
તારો દશમન ગોરો | |||
મારી સામે કાળોગોરો | |||
આ ઘંટુડી ફરતી નથી | |||
કૂકડિયાં ગાણાં ગાઉં છું. | |||
હરો૨ પીઉં છું | |||
ભંગોરિયા૩ મેળે મ્હાલું છું | |||
મોશેટી૪ ના બુંધે જાળાં બાઝ્યાં છે | |||
કથરોટ ખાલી છે | |||
લોઢી રાતીચોળ છે | |||
<small>૧. બિરસા મુંડા – આદિવાસી મહાનાયક ૨. દારૂ ૩. આદિવાસી મેળો. જ્યાંથી યુવકયુવતી પરણવા માટે ભાગી જાય ૪. અનાજની કોઠી</small> | |||
</poem> | |||
{{HeaderNav | |||
|previous = [[પ્રતિપદા/૧૦. નીરવ પટેલ|૧૦. નીરવ પટેલ]] | |||
|next = [[પ્રતિપદા/૧૨. જયેન્દ્ર શેખડીવાળા|૧૨. જયેન્દ્ર શેખડીવાળા]] | |||
}} | |||