કાવ્ય-આચમન શ્રેણી – ઉમાશંકર જોશી/૨૬. કર્ણ-કૃષ્ણ: Difference between revisions

no edit summary
No edit summary
No edit summary
Line 104: Line 104:
<poem>
<poem>
કૃષ્ણ: સુણ્યું હશે, કર્ણ, કદી; ન જો સુણ્યું
કૃષ્ણ: સુણ્યું હશે, કર્ણ, કદી; ન જો સુણ્યું
તો હું કહું: ત્યાં નીરખી તને, પ્રિય,
{{Space}}તો હું કહું: ત્યાં નીરખી તને, પ્રિય,
શો કુંડળે ને કવચે સુહંત
{{Space}}શો કુંડળે ને કવચે સુહંત
આહ્વાન દેતો ભડ સવ્યસાચીને, –
{{Space}}આહ્વાન દેતો ભડ સવ્યસાચીને, –
એ દૃશ્ય જોઈ – સહુ વીરસંઘ
{{Space}}એ દૃશ્ય જોઈ – સહુ વીરસંઘ
ઉલ્લાસઆશ્ચર્ય મહીં ડૂબેલ;
{{Space}}ઉલ્લાસઆશ્ચર્ય મહીં ડૂબેલ;
પરંતુ કુંતી હતી ના તટસ્થ
{{Space}}પરંતુ કુંતી હતી ના તટસ્થ
એક્કેય પક્ષે; ઉભયે સૂતેલા
{{Space}}એક્કેય પક્ષે; ઉભયે સૂતેલા
નિજોદરે, તે નિજ નેત્રથી હવે
{{Space}}નિજોદરે, તે નિજ નેત્રથી હવે
અન્યોન્યનો નાશ કરંત જોવા!
{{Space}}અન્યોન્યનો નાશ કરંત જોવા!
ને માતથી એ કદી જોયું જાય?
{{Space}}ને માતથી એ કદી જોયું જાય?
સહ્યો ન જાતાં સ્નેહઑથાર, માતા
{{Space}}સહ્યો ન જાતાં સ્નેહઑથાર, માતા
મૂર્છા પામી ને ઢળી પૃથ્વીખોળે.
{{Space}}મૂર્છા પામી ને ઢળી પૃથ્વીખોળે.
સુભાગ્ય કે જીવી ગઈ નિહાળવા
{{Space}}સુભાગ્ય કે જીવી ગઈ નિહાળવા
અંગાધિરાજા તુજને થયેલો
{{Space}}અંગાધિરાજા તુજને થયેલો
અને થતો ભારતરાજ આજ.
{{Space}}અને થતો ભારતરાજ આજ.
</Poem>
<poem>
કર્ણ: વાણી પ્રેરો, કૃષ્ણ, ના ભાવપૂર્ણ
કર્ણ: વાણી પ્રેરો, કૃષ્ણ, ના ભાવપૂર્ણ
સંસારની ઘોર કઠોર વાતે.
{{Space}}સંસારની ઘોર કઠોર વાતે.
સહ્યાં જવું જે વિધિદત્ત કાંઈ,
{{Space}}સહ્યાં જવું જે વિધિદત્ત કાંઈ,
કાં ઊર્મિની અંજલિ વ્યર્થ પથ્થરે?
{{Space}}કાં ઊર્મિની અંજલિ વ્યર્થ પથ્થરે?
</Poem>
<poem>
કૃષ્ણ: ના, ના, ન એવું વદ, ધર્મવત્સલ.
કૃષ્ણ: ના, ના, ન એવું વદ, ધર્મવત્સલ.
તું કુંતીનો અંકુર આદિ ઉજ્જ્વલ.
{{Space}}તું કુંતીનો અંકુર આદિ ઉજ્જ્વલ.
કૌમાર્ય અર્પી તુજને ખરીદ્યો,
{{Space}}કૌમાર્ય અર્પી તુજને ખરીદ્યો,
ને લોકલજ્જા તજી પેટ સંઘર્યો.
{{Space}}ને લોકલજ્જા તજી પેટ સંઘર્યો.
રે યૌવનશ્રી તણું પામી જ્યાં ફલ,
{{Space}}રે યૌવનશ્રી તણું પામી જ્યાં ફલ,
શકી ન એ સાચવી ભાગ્યદુર્બલ.
{{Space}}શકી ન એ સાચવી ભાગ્યદુર્બલ.
કલંકમાંથી બચવા, બચાવવા
{{Space}}કલંકમાંથી બચવા, બચાવવા
તનેય સાથે, જગહાથ સોંપ્યો
{{Space}}તનેય સાથે, જગહાથ સોંપ્યો
અબોલ મોંઘો શિશુ પેટનો જણ્યો,
{{Space}}અબોલ મોંઘો શિશુ પેટનો જણ્યો,
જાણી: ભલે જીવી કહીંક ઊછરે
{{Space}}જાણી: ભલે જીવી કહીંક ઊછરે
અજ્ઞાત ખૂણે જગને; પ્રતાપ તે
{{Space}}અજ્ઞાત ખૂણે જગને; પ્રતાપ તે
ઓછો જ ઢાંક્યો કદી ક્યાંય ર્હેશે?
{{Space}}ઓછો જ ઢાંક્યો કદી ક્યાંય ર્હેશે?
પૂછું, યશસ્વી, સ્મરતો તું ઘોર
{{Space}}પૂછું, યશસ્વી, સ્મરતો તું ઘોર
અન્યાય જે કાંઈ તને થયેલ;
{{Space}}અન્યાય જે કાંઈ તને થયેલ;
તો શી હશે કારમી આત્મવેદના
{{Space}}તો શી હશે કારમી આત્મવેદના
કુંતી તણી, છાતીથી બાળ ધાવતો
{{Space}}કુંતી તણી, છાતીથી બાળ ધાવતો
આડું કરી મોં હડસેલી દેતાં?
{{Space}}આડું કરી મોં હડસેલી દેતાં?
કલ્પી દશા એ કદી માતૃઉરની? –
{{Space}}કલ્પી દશા એ કદી માતૃઉરની? –
જે માતને શોણિતપોષણે તું
{{Space}}જે માતને શોણિતપોષણે તું
જન્મ્યો, વહે જેહનું રક્ત તારી
{{Space}}જન્મ્યો, વહે જેહનું રક્ત તારી
નસે નસે આ ઘડીએય વેગથી;
{{Space}}નસે નસે આ ઘડીએય વેગથી;
જેની મૃદુમીઠી મુખાકૃતિની
{{Space}}જેની મૃદુમીઠી મુખાકૃતિની
તારે મુખે અંકનરેખ આછી;
{{Space}}તારે મુખે અંકનરેખ આછી;
ને જેહના કોમલ પાદયુગ્મની
{{Space}}ને જેહના કોમલ પાદયુગ્મની
શોભા વસી આ તવ પાયયુગ્મમાં;
{{Space}}શોભા વસી આ તવ પાયયુગ્મમાં;
– એ પાયયુગ્મ! સ્મરું છું, યુધિષ્ઠિરે
{{Space}}– એ પાયયુગ્મ! સ્મરું છું, યુધિષ્ઠિરે
કહેલું કો દી વનવાસગોષ્ઠિમાં
{{Space}}કહેલું કો દી વનવાસગોષ્ઠિમાં
કે કેમ જોઈ ચરણો અરે તવ
{{Space}}કે કેમ જોઈ ચરણો અરે તવ
કુંતી તણા બે ચરણો સમાન,
{{Space}}કુંતી તણા બે ચરણો સમાન,
શમી જતી ચિત્ત વિશે સ્ફુરંતી
{{Space}}શમી જતી ચિત્ત વિશે સ્ફુરંતી
એ સૌમ્ય ને શાન્તમના મહાત્મની
{{Space}}એ સૌમ્ય ને શાન્તમના મહાત્મની
પ્રકોપ-ઊર્મિ ઊઠતી જ એવી,
{{Space}}પ્રકોપ-ઊર્મિ ઊઠતી જ એવી,
જ્યારે તપ્યા તેલ સમાં કુવાક્યો
{{Space}}જ્યારે તપ્યા તેલ સમાં કુવાક્યો
સુણાવતો'તો તું ભરી સભા મહીં
{{Space}}સુણાવતો'તો તું ભરી સભા મહીં
એકાકિની તે દ્રુપદાત્મજાને.
{{Space}}એકાકિની તે દ્રુપદાત્મજાને.
</Poem>
<Poem>
કર્ણ: હા! દ્રૌપદી! પંચપતિ વરેલી
કર્ણ: હા! દ્રૌપદી! પંચપતિ વરેલી
તથાપિ આયુષ્યની જે અનાથા!
{{Space}}તથાપિ આયુષ્યની જે અનાથા!
ન વાત છેડો, કિરીટીસખા, તે.
{{Space}}ન વાત છેડો, કિરીટીસખા, તે.
સૌભાગ્ય એ પંચવિધ પ્રશસ્ય
{{Space}}સૌભાગ્ય એ પંચવિધ પ્રશસ્ય
છો ભોગવે તે અભિજાત કન્યા.
{{Space}}છો ભોગવે તે અભિજાત કન્યા.
ઉખેળશો ના પડ ભૂતકાલનાં,
{{Space}}ઉખેળશો ના પડ ભૂતકાલનાં,
સંકોરશો અગ્નિ ન માનહાનિનો.
{{Space}}સંકોરશો અગ્નિ ન માનહાનિનો.
વેગે જઈ સમ્મુખ તેડી લાવો
{{Space}}વેગે જઈ સમ્મુખ તેડી લાવો
એ દ્રૌપદીજિત્ અભિજાત અર્જુન.
{{Space}}એ દ્રૌપદીજિત્ અભિજાત અર્જુન.
યુદ્ધાંગણે કાલ જુએ ન કોણ
{{Space}}યુદ્ધાંગણે કાલ જુએ ન કોણ
કુજાત કે કોણ વળી સુજાત.
{{Space}}કુજાત કે કોણ વળી સુજાત.
</Poem>
<Poem>
કૃષ્ણ: એ ક્રોધ, એ ચિત્તનું કાલકૂટ,
કૃષ્ણ: એ ક્રોધ, એ ચિત્તનું કાલકૂટ,
સન્તોનું એ પેય પીયૂષ પુણ્ય,
{{Space}}સન્તોનું એ પેય પીયૂષ પુણ્ય,
પી જા, પી જા, કર્ણ, એ રોષ પી જા!
{{Space}}પી જા, પી જા, કર્ણ, એ રોષ પી જા!
જણનારાંના, કર્ણ, બે દોષ પી જા!
{{Space}}જણનારાંના, કર્ણ, બે દોષ પી જા!
ન કુંતીના દોષની હોય શિક્ષા
{{Space}}ન કુંતીના દોષની હોય શિક્ષા
કો પુત્રને, પુત્રની વા વધૂને.
{{Space}}કો પુત્રને, પુત્રની વા વધૂને.
ને એ વધૂ, વત્સ, ચડાવી આજ્ઞા
{{Space}}ને એ વધૂ, વત્સ, ચડાવી આજ્ઞા
કુંતી તણી મસ્તક, સેવતી સુખે
{{Space}}કુંતી તણી મસ્તક, સેવતી સુખે
ક્રમે ક્રમે પંચ પ્રતાપી ભર્તા,
{{Space}}ક્રમે ક્રમે પંચ પ્રતાપી ભર્તા,
ક્રમે ક્રમે તેવી જ સેવશે સુખે
{{Space}}ક્રમે ક્રમે તેવી જ સેવશે સુખે
એ પંચના અગ્રજ જ્યેષ્ઠ કર્ણને.
{{Space}}એ પંચના અગ્રજ જ્યેષ્ઠ કર્ણને.
</Poem>
<Poem>
કર્ણ: ના, કૃષ્ણ, ના, હોય ન એવી વાર્તા
કર્ણ: ના, કૃષ્ણ, ના, હોય ન એવી વાર્તા
આજે હવે જીવન અસ્ત વેળા.
{{Space}}આજે હવે જીવન અસ્ત વેળા.
આજે હવે પુત્રઘરેય પારણાં.
{{Space}}આજે હવે પુત્રઘરેય પારણાં.
એ પુત્રપૌત્રે વળી પત્નીહૈયે
{{Space}}એ પુત્રપૌત્રે વળી પત્નીહૈયે
ગૂંથાઈ-ગૂંચાઈ ગયું જ એવું
{{Space}}ગૂંથાઈ-ગૂંચાઈ ગયું જ એવું
આ હૈયું કે ઉતરડી તહીંથી
{{Space}}આ હૈયું કે ઉતરડી તહીંથી
ન ખેંચવાનું રહ્યું શક્ય હાવાં.
{{Space}}ન ખેંચવાનું રહ્યું શક્ય હાવાં.
ને શક્ય એ હોય તથાપિ શોભે
{{Space}}ને શક્ય એ હોય તથાપિ શોભે
ધર્મિષ્ઠને આપણને શું એવું?!
{{Space}}ધર્મિષ્ઠને આપણને શું એવું?!
અને થશે હાનિ ન માતને તો.
{{Space}}અને થશે હાનિ ન માતને તો.
કુંતી તણા પ્રૌઢ પ્રતાપી પુત્રો
{{Space}}કુંતી તણા પ્રૌઢ પ્રતાપી પુત્રો
તે પાંચના પાંચ રહો સુરક્ષિત,
{{Space}}તે પાંચના પાંચ રહો સુરક્ષિત,
મારે લીધે, અર્જુન મૃત્યુ પામતાં,
{{Space}}મારે લીધે, અર્જુન મૃત્યુ પામતાં,
મારે મર્યે, અર્જુનને લીધે વા.
{{Space}}મારે મર્યે, અર્જુનને લીધે વા.
કદીય તે પાંડવબંધુ, કિંતુ,
{{Space}}કદીય તે પાંડવબંધુ, કિંતુ,
એકીસાથે દ્રૌપદીને ન શોભે
{{Space}}એકીસાથે દ્રૌપદીને ન શોભે
ભર્તાસ્થાને કર્ણ ને – ને કિરીટી.
{{Space}}ભર્તાસ્થાને કર્ણ ને – ને કિરીટી.
જાઓ. પ્રેરો, કૃષ્ણ, શ્વેતાશ્વશોભિતે
{{Space}}જાઓ. પ્રેરો, કૃષ્ણ, શ્વેતાશ્વશોભિતે
રથે વિરાજંત રણે ધનંજય.
{{Space}}રથે વિરાજંત રણે ધનંજય.
હવે અમે જો ચડીએ ન યુદ્ધે,
{{Space}}હવે અમે જો ચડીએ ન યુદ્ધે,
વીરત્વ તે અર્જુનનુંય લાજે,
{{Space}}વીરત્વ તે અર્જુનનુંય લાજે,
લાજે વળી પૌરુષ અંગરાજનું.
{{Space}}લાજે વળી પૌરુષ અંગરાજનું.
આજે હવે બે, વિધિના ધનુષ્યથી
{{Space}}આજે હવે બે, વિધિના ધનુષ્યથી
છૂટી ચૂકેલાં, શર-શા અમે બે
{{Space}}છૂટી ચૂકેલાં, શર-શા અમે બે
યુદ્ધેપ્સુ કર્ણાર્જુન; કોણ બાણ
{{Space}}યુદ્ધેપ્સુ કર્ણાર્જુન; કોણ બાણ
વીંધે બીજાને રહ્યું એ જ દેખવું.
{{Space}}વીંધે બીજાને રહ્યું એ જ દેખવું.
છો વિશ્વ ન્યાળે રણ કર્ણપાર્થનું.
{{Space}}છો વિશ્વ ન્યાળે રણ કર્ણપાર્થનું.
</poem>
<Poem>
કૃષ્ણ: અહો! જનોની ચિર યુદ્ધશ્રદ્ધા!
કૃષ્ણ: અહો! જનોની ચિર યુદ્ધશ્રદ્ધા!
કર્ણ: ને હે મહાત્મન્! વિનતી….
કર્ણ: ને હે મહાત્મન્! વિનતી….
કૃષ્ણ: તને છે
કૃષ્ણ: {{Space}} તને છે
મારેય પૃચ્છા કરવાની, કર્ણ
{{Space}} મારેય પૃચ્છા કરવાની, કર્ણ
કુરુપ્રવીરો સહ મેળવી ખભા,
{{Space}} કુરુપ્રવીરો સહ મેળવી ખભા,
શકીશ ને યુદ્ધ તું ખેલી મા'રથી?
{{Space}} શકીશ ને યુદ્ધ તું ખેલી મા'રથી?
</poem>
<Poem>
કર્ણ: મહારથી! એ ઉપહાસશબ્દ
કર્ણ: મહારથી! એ ઉપહાસશબ્દ
ઉચ્ચારિયો, કૃષ્ણ, તમે સુઝાડવા
{{Space}}ઉચ્ચારિયો, કૃષ્ણ, તમે સુઝાડવા
ઊભી થઈ જાય શિખા પ્રરોષે
{{Space}}ઊભી થઈ જાય શિખા પ્રરોષે
એવાં કર્યાં જે અપમાન દ્રૌણિએ
{{Space}}એવાં કર્યાં જે અપમાન દ્રૌણિએ
વિરાટઝાંપે, વળી ઘોષયાત્રા-
{{Space}}વિરાટઝાંપે, વળી ઘોષયાત્રા-
પ્રસંગઅંતે કુરુવૃદ્ધ ભીષ્મે
{{Space}}પ્રસંગઅંતે કુરુવૃદ્ધ ભીષ્મે
પૌરુષ્યથી, – ને હું મહારથી થઈ
{{Space}}પૌરુષ્યથી, – ને હું મહારથી થઈ
સાંખી રહ્યો મૂઢ વિમાનના બધી?
{{Space}}સાંખી રહ્યો મૂઢ વિમાનના બધી?
</poem>
<Poem>
કૃષ્ણ: ને એ જ સેનાધિપતિ થશેને
કૃષ્ણ: ને એ જ સેનાધિપતિ થશેને
ગાંગેય સૌ કૌરવોના રણાંગણે?
{{Space}}ગાંગેય સૌ કૌરવોના રણાંગણે?
</poem>
કર્ણ: હા. એ જ સેનાધિપતિ થશે.
કર્ણ: હા. એ જ સેનાધિપતિ થશે.
કૃષ્ણ: ને
<Poem>
નીચું કરીને મુખ આ મહારથી
કૃષ્ણ: {{Space}} ને
ગાંગેય નીચે રહી યુદ્ધ માણશે!
{{Space}}નીચું કરીને મુખ આ મહારથી
{{Space}}ગાંગેય નીચે રહી યુદ્ધ માણશે!
</poem>
<Poem>
કર્ણ: ઘટે નહીં, હે યદુવીર ખોલવા
કર્ણ: ઘટે નહીં, હે યદુવીર ખોલવા
વ્રણો રૂઝ્યા-અર્ધરૂઝ્યા બીજાના.
{{Space}}વ્રણો રૂઝ્યા-અર્ધરૂઝ્યા બીજાના.
જાણો છતાં જીભ ઉઘાડવા કાં
{{Space}}જાણો છતાં જીભ ઉઘાડવા કાં
મથો તમે કર્ણની જન્મમીંઢી?
{{Space}}મથો તમે કર્ણની જન્મમીંઢી?
એ તુચ્છકારો અપમાન કારમાં,
{{Space}}એ તુચ્છકારો અપમાન કારમાં,
કોઠે મને એ સહુ છે પડી ગયાં.
{{Space}}કોઠે મને એ સહુ છે પડી ગયાં.
ગાંગેય ખીજે ક્યમ આમ આકળા
{{Space}}ગાંગેય ખીજે ક્યમ આમ આકળા
મારી પરે, કૃષ્ણથી છે અજાણ્યું તે?
{{Space}}મારી પરે, કૃષ્ણથી છે અજાણ્યું તે?
એ શૌર્યના ધોધ સમાન ભીષ્મને
{{Space}}એ શૌર્યના ધોધ સમાન ભીષ્મને
વીરત્વ તો મારું ઘણું ગમે છે,
{{Space}}વીરત્વ તો મારું ઘણું ગમે છે,
એ ક્ષાત્રના રક્ષકને પરંતુ
{{Space}}એ ક્ષાત્રના રક્ષકને પરંતુ
કુજન્મ મારો કપરો કઠે છે.
{{Space}}કુજન્મ મારો કપરો કઠે છે.
હું કૌરવોમાં રહી કૌરવોની
{{Space}}હું કૌરવોમાં રહી કૌરવોની
ગાંગેયથીયે કરું ઝાઝી રક્ષા,
{{Space}}ગાંગેયથીયે કરું ઝાઝી રક્ષા,
છે એ જ પ્રત્યુત્તર ભીષ્મયોગ્ય,
{{Space}}છે એ જ પ્રત્યુત્તર ભીષ્મયોગ્ય,
અને ન કે આજ બનું હું પાંડવ.
{{Space}}અને ન કે આજ બનું હું પાંડવ.
તો તો અરે, કર્ણ મટે અને રહે
{{Space}}તો તો અરે, કર્ણ મટે અને રહે
કો પ્રેત, જેને બહુમાનથી કહે
{{Space}}કો પ્રેત, જેને બહુમાનથી કહે
એ એ જ ગાંગેય ઉમંગભેર:
{{Space}}એ એ જ ગાંગેય ઉમંગભેર:
‘તપ્યાં કરો પૌરુષ તારું, પાંડવ!'
{{Space}}‘તપ્યાં કરો પૌરુષ તારું, પાંડવ!'
એ પ્રીતિની અંજલિ પાંડુને જશે,
{{Space}}એ પ્રીતિની અંજલિ પાંડુને જશે,
ન કર્ણને તો લવલેશ, કૃષ્ણ.
{{Space}}ન કર્ણને તો લવલેશ, કૃષ્ણ.
હું કર્ણ, હું કર્ણ, ન પાંડુપુત્ર,
{{Space}}હું કર્ણ, હું કર્ણ, ન પાંડુપુત્ર,
સ્વીકારવું પ્હેલું ઘટે જ એહ.
{{Space}}સ્વીકારવું પ્હેલું ઘટે જ એહ.
સ્થાપીશ વ્યક્તિત્વની વીરતા હું
{{Space}}સ્થાપીશ વ્યક્તિત્વની વીરતા હું
સુજન્મના પૈતૃક લાભ માથે.
{{Space}}સુજન્મના પૈતૃક લાભ માથે.
</Poem>
<Poem>
કૃષ્ણ: નિ:શબ્દ છું, કર્ણ, હું જોઈ ભારતે
કૃષ્ણ: નિ:શબ્દ છું, કર્ણ, હું જોઈ ભારતે
ગૂંથાયલી જાળ કરાળ કાળની,
{{Space}}ગૂંથાયલી જાળ કરાળ કાળની,
ને મધ્યમાં દેખી તને ફસાયો;
{{Space}}ને મધ્યમાં દેખી તને ફસાયો;
પ્રયોજતો પૌરુષ મૃત્યુઘેરું
{{Space}}પ્રયોજતો પૌરુષ મૃત્યુઘેરું
એકાકી શો તું અસહાય થૈને!
{{Space}}એકાકી શો તું અસહાય થૈને!
તને ન ચિંતા, બધી કાળજાળ
{{Space}}તને ન ચિંતા, બધી કાળજાળ
થશે ઘડીમાં ક્યમ છિન્નભિન્ન.
{{Space}}થશે ઘડીમાં ક્યમ છિન્નભિન્ન.
તું વ્યક્તિ આડે ન જુએ સમષ્ટિને.
{{Space}}તું વ્યક્તિ આડે ન જુએ સમષ્ટિને.
</Poem>
<Poem>
કર્ણ: વર્ષો લગી એ કરી ધર્મચિંતા,
કર્ણ: વર્ષો લગી એ કરી ધર્મચિંતા,
ને વેઠી કૈં વર્ષ સુધી અનિદ્રા.
{{Space}}ને વેઠી કૈં વર્ષ સુધી અનિદ્રા.
હું પૂછું: સૌ પાંડવ યુદ્ધસજ્જ
{{Space}}હું પૂછું: સૌ પાંડવ યુદ્ધસજ્જ
ઊભા, કહો તે શીદ? બોલશો તમે:
{{Space}}ઊભા, કહો તે શીદ? બોલશો તમે:
‘જે ન્યાયનો તે અધિકાર પામવા.'
{{Space}}‘જે ન્યાયનો તે અધિકાર પામવા.'
જે ન્યાયનો, કારણ? – ‘જન્મ-સિદ્ધ.'
{{Space}}જે ન્યાયનો, કારણ? – ‘જન્મ-સિદ્ધ.'
તો, કૃષ્ણ, હુંયે મુજ જન્મસિદ્ધ
{{Space}}તો, કૃષ્ણ, હુંયે મુજ જન્મસિદ્ધ
મથી રહ્યો છું અધિકાર પામવા:
{{Space}}મથી રહ્યો છું અધિકાર પામવા:
કે હીન જન્મે નવ હીન માનવ,
{{Space}}કે હીન જન્મે નવ હીન માનવ,
કે હીન કર્મે કરી હીન માનવ.
{{Space}}કે હીન કર્મે કરી હીન માનવ.
લડી રહ્યો હુંય સમષ્ટિ કાજ.
{{Space}}લડી રહ્યો હુંય સમષ્ટિ કાજ.
સમષ્ટિમાં જે સહુ જન્મ-હીણાં
{{Space}}સમષ્ટિમાં જે સહુ જન્મ-હીણાં
જીવે, વળી ભાવિ વિશેય જીવશે,
{{Space}}જીવે, વળી ભાવિ વિશેય જીવશે,
એ સર્વના જન્મકલંક કેરો
{{Space}}એ સર્વના જન્મકલંક કેરો
અન્યાય ધોવા મથું છું સ્વરક્તથી.
{{Space}}અન્યાય ધોવા મથું છું સ્વરક્તથી.
મારેય હૈયે હિત છે સમષ્ટિનું.
{{Space}}મારેય હૈયે હિત છે સમષ્ટિનું.
સ્વયંવરે જીવનસુંદરીના
{{Space}}સ્વયંવરે જીવનસુંદરીના
જોવાય ના જન્મ, પરંતુ પૌરુષ,
{{Space}}જોવાય ના જન્મ, પરંતુ પૌરુષ,
– એ સ્થાપવા જીવું છું ને મરીશ.
– એ સ્થાપવા જીવું છું ને મરીશ.
સમષ્ટિના સત્યનું હુંય રશ્મિ.
{{Space}}સમષ્ટિના સત્યનું હુંય રશ્મિ.
મનુષ્ય જે જન્મ થકી દુભાયાં
{{Space}}મનુષ્ય જે જન્મ થકી દુભાયાં
તેનું રચું ઉજ્જ્વલ ભાવિ આજ હું.
{{Space}}તેનું રચું ઉજ્જ્વલ ભાવિ આજ હું.
</poem>
<poem>
કૃષ્ણ: અંધારી આવે મુજ આંખ આડે
કૃષ્ણ: અંધારી આવે મુજ આંખ આડે
એ ભાવિ સામે દૃગ માંડતાંમાં.
એ ભાવિ સામે દૃગ માંડતાંમાં.
26,604

edits