મનોહર ત્રિવેદીનાં કાવ્યો: Difference between revisions

મનોહર ત્રિવેદીનાં કાવ્યો (view source)

Revision as of 09:32, 23 March 2022

6,991 bytes added , 09:32, 23 March 2022

→�

KhyatiJoshi

26,604

edits

@@ Line 809: / Line 809: @@
 <poem>
-{{Space}}પાંદડીઓ લીલીછમ ભાળીને
+{{Space}}{{Space}}પાંદડીઓ લીલીછમ ભાળીને
 કિરણોની સળીઓથી ચોખ્ખીચણાક નીચે ભોંય કરે ખિસકોલી વાળીને
@@ Line 833: / Line 833: @@
 ::વાયરાએ તીરખીને લાડ કર્યાં એવાં કે જીજાજી હેત કરે સાળીને
 કિરણોની સળીઓથી ચોખ્ખીચણાક નીચે ભોંય કરે ખિસકોલી વાળીને
-{{Space}}પાંદડીઓ લીલીછમ ભાળીને
+{{Space}}{{Space}}પાંદડીઓ લીલીછમ ભાળીને
+</poem>
+== સામે તીર ==
+<poem>
+:::ઘર છે સામે તીર
+સજન, તારું ઘર છે સામે તીર
+:::ઓસરતાં નહીં નીર
+સજન, તારું ઘર છે સામે તીર
+::માળામાં કલશોર વળે છે
+:નીરખે સંધ્યા : સૂર્ય ઢળે છે
+:::ઊભી હું ય અધીર
+:::::સજન...
+::તારા ઘાટે ઝળહળ દીવા
+:નાવ ન આવી, થાકી ગ્રીવા
+::તું શું જાણે પીર?
+:::::સજન...
+સમજણ દુનિયાભરની કાચી
+કેવળ ડાળ કદમ્બની સાચી :
+:::જૂઠો એક અહીર
+:::::સજન...
+</poem>
+== બે ઝૂલણા-ગીત ==
+:::પ્રભાત
+<poem>
+ઠીબમાં પંખીઓ ખાય ખંખોળિયું મોગરો તો હજી ઘેન ઘૂંટે
+સૂર્ય-ટુવાલથી અંગ લૂછી અને વાયુ ખોબા ભરી ગંધ લૂંટે
+દુકુલ ભીનાશનું જ્યાં જરી ફરફર્યું ગામથી સીમ સૌ મ્હક મ્હક
+ફાળ જાણે ભરે આજુબાજુ હરણ : મ્હેકની ના છબે ક્યાંય ઠેક
+કેટલું મોકળું મોકળું મન થયું : વળગણો પોતીકાં તેય છૂટે
+કોણ આ પોપચે હાથ દાબી ઊભું? કૈ દિશા આમ થાતી અધીર?
+ક્યાં નવા માર્ગ પર! કયા સ્થળે લૈ જશે? કોણ ખેંચે? - ન જાણું લગીર
+આપમેળે અહીં ઊઘડતાં દ્વાર સૌ ને ચરણને ફરી પાંખ ફૂટે
+ઠીબમાં પંખીઓ ખાય ખંખોળિયું મોગરો તો હજી ઘેન ઘૂંટે
+</poem>
+== સંધ્યા ==
+<poem>
+કામ આટોપતું ગામ પાછું ફરે સીમમાં તો હશે દી હવે રાશ-વા
+તેજની સોય લઈ રાત બેસી જશે આભના વસ્ત્રમાં આભલાં ટાંકવા
+આ સડક ડુંગરા ઝાડ માળા નદી વાડ શેઢા પછી સાવ જંપી જશે
+ચીબરી ક્યાંક તીણા સ્વરે બોલશે બીડમાં આખ્ખું એ રાન કંપી જશે
+રાતવાસુ ક૨ે કોઈ ખેડૂ ભલે ક્યાં હડી કાઢશે ઊંઘને હાંકવા?
+દૂર ગોવાળની વાંભને સાંભળી વાયરે ગાયુંને વાત કીધી હશે
+ક્ષિતિજને ઘેરતી ધૂળ ઊડ્યે જતી વાછરું કાજ તે ઓછીઓછી થશે
+ડેલીઓમાં ફરી જીવ જો સળવળ્યો : ઓરડા ઝળહળી લાગશે ખૂલવા
+કામ આટોપતું ગામ પાછું ફરે સીમમાં તો હશે દી હવે રાશ-વા
+</poem>
+== હું તો જાગી ગૈ ==
+<poem>
+::::::હું તો જાગી ગૈ માટીની મહેકથી
+પ્હેલવ્હેલો આવ્યો આષાઢ અહીં મધરાતે : વરસે છે ધીમે... ધીમેકથી
+::::::ઓચિન્તા મારા આ અંધારા ઓરડાને
+::::::::અજવાળે આભેથી વીજળી
+::::::વળ ખાતી જોઉં કોઈ બાલિકાની જેમ
+::::::ગામ-સોંસરવી ક્યાંથી ક્યાં નીકળી?
+અટવાતી અકળાતી થંભે જરીક : જરી ઊછળતી મોરલાની ગ્હેકથી
+::::::કાંડું ઝાલીને મને પરણ્યાએ હોંશેથી
+::::::::નેવાંની ધાર નીચે ખેંચી
+::::::રૂંવેથી ટેરવેથી નખથી બે હોઠેથી
+:::::::::પંડ્યમાંથી આખ્ખી ઊલેચી
+ધોધમાર ધબકારે એવું ભીંજાઈ, થતું : છૂટાં પડવું ન એકમેકથી
+::::::હું તો જાગી ગૈ માટીની મહેકથી
+</poem>
+== તૉર સાંજનો ==
+<poem>
+{{space}}શમી જશે કલશોર સાંજનો
+હજી રતુંબલ મુખ છે એનું હજી રતુંબલ તૉર સાંજનો
+રેતીમાં પગલાં આળેખી વહી જતી ચુપચાપ હવાઓ
+:પથ્થરમાં અફળાઈ જળની ફરકે ઊંચે શ્વેત ધજાઓ
+::ઢાળ ઊતરીને સંભાળે અંધારાંઓ દોર સાંજનો
+::રૂપાંની ઘંટડીઓ વચ્ચે અણસારા આવે ગોરજના
+ફરફોલાઓ પડ્યા બીડનાં ઘાસ ઉપર દિનભર સૂરજના
+થશે સીમમાં શીતળ-શીતળ લેપ હવે ચહુઓર સાંજનો
+{{space}}શમી જશે કલશોર સાંજનો
+</poem>
+== જે પીડ પરાઈ જાણે રે ==
+<poem>
+જે પીડ પરાઈ જાણે રે
+વૈષ્ણવ તે : પહેલી પંગતમાં કદી ન બેસે ભાણે રે
+કહે નહીં એ : આઘો ખસ : કે : જા! : અથવા તો : ઊઠ! :
+કિન્તુ પોતે પગ મૂકે ત્યાં રચે નવું વૈકુંઠ
+પડે ન એને ફેર : ક૨ે કો’ નિંદા, કોઈ વખાણે રે
+ક્યાં જાવું? ક્યારે પહોંચાશે? બચે ન એવી ઈચ્છા
+પંખી ચિન્તા કરે ન, એ તો રમતાં મૂકે પીંછાં
+ઊડી ઊડી નભ શણગારે નખશિખ નમણા ગાણે રે
+તે જગમાં ને જગ પોતામાં જગ દીઠું ના જૂદું
+રંગ અને પાંખોથી ક્યારે અલગ હોય છે ફૂદું?
+દુઃખમાં ચમચીક સ્મિત ઉમેરી સાચું જીવતર માણે રે
+જે પીડ પરાઈ જાણે રે
 </poem>