26,604
edits
મનોહર ત્રિવેદીનાં કાવ્યો: Difference between revisions
Jump to navigation
Jump to search
→
KhyatiJoshi (talk | contribs) (→) |
KhyatiJoshi (talk | contribs) (→) |
||
| Line 809: | Line 809: | ||
<poem> | <poem> | ||
{{Space}}પાંદડીઓ લીલીછમ ભાળીને | {{Space}}{{Space}}પાંદડીઓ લીલીછમ ભાળીને | ||
કિરણોની સળીઓથી ચોખ્ખીચણાક નીચે ભોંય કરે ખિસકોલી વાળીને | કિરણોની સળીઓથી ચોખ્ખીચણાક નીચે ભોંય કરે ખિસકોલી વાળીને | ||
| Line 833: | Line 833: | ||
::વાયરાએ તીરખીને લાડ કર્યાં એવાં કે જીજાજી હેત કરે સાળીને | ::વાયરાએ તીરખીને લાડ કર્યાં એવાં કે જીજાજી હેત કરે સાળીને | ||
કિરણોની સળીઓથી ચોખ્ખીચણાક નીચે ભોંય કરે ખિસકોલી વાળીને | કિરણોની સળીઓથી ચોખ્ખીચણાક નીચે ભોંય કરે ખિસકોલી વાળીને | ||
{{Space}}પાંદડીઓ લીલીછમ ભાળીને | {{Space}}{{Space}}પાંદડીઓ લીલીછમ ભાળીને | ||
</poem> | |||
== સામે તીર == | |||
<poem> | |||
:::ઘર છે સામે તીર | |||
સજન, તારું ઘર છે સામે તીર | |||
:::ઓસરતાં નહીં નીર | |||
સજન, તારું ઘર છે સામે તીર | |||
::માળામાં કલશોર વળે છે | |||
:નીરખે સંધ્યા : સૂર્ય ઢળે છે | |||
:::ઊભી હું ય અધીર | |||
:::::સજન... | |||
::તારા ઘાટે ઝળહળ દીવા | |||
:નાવ ન આવી, થાકી ગ્રીવા | |||
::તું શું જાણે પીર? | |||
:::::સજન... | |||
સમજણ દુનિયાભરની કાચી | |||
કેવળ ડાળ કદમ્બની સાચી : | |||
:::જૂઠો એક અહીર | |||
:::::સજન... | |||
</poem> | |||
== બે ઝૂલણા-ગીત == | |||
:::પ્રભાત | |||
<poem> | |||
ઠીબમાં પંખીઓ ખાય ખંખોળિયું મોગરો તો હજી ઘેન ઘૂંટે | |||
સૂર્ય-ટુવાલથી અંગ લૂછી અને વાયુ ખોબા ભરી ગંધ લૂંટે | |||
દુકુલ ભીનાશનું જ્યાં જરી ફરફર્યું ગામથી સીમ સૌ મ્હક મ્હક | |||
ફાળ જાણે ભરે આજુબાજુ હરણ : મ્હેકની ના છબે ક્યાંય ઠેક | |||
કેટલું મોકળું મોકળું મન થયું : વળગણો પોતીકાં તેય છૂટે | |||
કોણ આ પોપચે હાથ દાબી ઊભું? કૈ દિશા આમ થાતી અધીર? | |||
ક્યાં નવા માર્ગ પર! કયા સ્થળે લૈ જશે? કોણ ખેંચે? - ન જાણું લગીર | |||
આપમેળે અહીં ઊઘડતાં દ્વાર સૌ ને ચરણને ફરી પાંખ ફૂટે | |||
ઠીબમાં પંખીઓ ખાય ખંખોળિયું મોગરો તો હજી ઘેન ઘૂંટે | |||
</poem> | |||
== સંધ્યા == | |||
<poem> | |||
કામ આટોપતું ગામ પાછું ફરે સીમમાં તો હશે દી હવે રાશ-વા | |||
તેજની સોય લઈ રાત બેસી જશે આભના વસ્ત્રમાં આભલાં ટાંકવા | |||
આ સડક ડુંગરા ઝાડ માળા નદી વાડ શેઢા પછી સાવ જંપી જશે | |||
ચીબરી ક્યાંક તીણા સ્વરે બોલશે બીડમાં આખ્ખું એ રાન કંપી જશે | |||
રાતવાસુ ક૨ે કોઈ ખેડૂ ભલે ક્યાં હડી કાઢશે ઊંઘને હાંકવા? | |||
દૂર ગોવાળની વાંભને સાંભળી વાયરે ગાયુંને વાત કીધી હશે | |||
ક્ષિતિજને ઘેરતી ધૂળ ઊડ્યે જતી વાછરું કાજ તે ઓછીઓછી થશે | |||
ડેલીઓમાં ફરી જીવ જો સળવળ્યો : ઓરડા ઝળહળી લાગશે ખૂલવા | |||
કામ આટોપતું ગામ પાછું ફરે સીમમાં તો હશે દી હવે રાશ-વા | |||
</poem> | |||
== હું તો જાગી ગૈ == | |||
<poem> | |||
::::::હું તો જાગી ગૈ માટીની મહેકથી | |||
પ્હેલવ્હેલો આવ્યો આષાઢ અહીં મધરાતે : વરસે છે ધીમે... ધીમેકથી | |||
::::::ઓચિન્તા મારા આ અંધારા ઓરડાને | |||
::::::::અજવાળે આભેથી વીજળી | |||
::::::વળ ખાતી જોઉં કોઈ બાલિકાની જેમ | |||
::::::ગામ-સોંસરવી ક્યાંથી ક્યાં નીકળી? | |||
અટવાતી અકળાતી થંભે જરીક : જરી ઊછળતી મોરલાની ગ્હેકથી | |||
::::::કાંડું ઝાલીને મને પરણ્યાએ હોંશેથી | |||
::::::::નેવાંની ધાર નીચે ખેંચી | |||
::::::રૂંવેથી ટેરવેથી નખથી બે હોઠેથી | |||
:::::::::પંડ્યમાંથી આખ્ખી ઊલેચી | |||
ધોધમાર ધબકારે એવું ભીંજાઈ, થતું : છૂટાં પડવું ન એકમેકથી | |||
::::::હું તો જાગી ગૈ માટીની મહેકથી | |||
</poem> | |||
== તૉર સાંજનો == | |||
<poem> | |||
{{space}}શમી જશે કલશોર સાંજનો | |||
હજી રતુંબલ મુખ છે એનું હજી રતુંબલ તૉર સાંજનો | |||
રેતીમાં પગલાં આળેખી વહી જતી ચુપચાપ હવાઓ | |||
:પથ્થરમાં અફળાઈ જળની ફરકે ઊંચે શ્વેત ધજાઓ | |||
::ઢાળ ઊતરીને સંભાળે અંધારાંઓ દોર સાંજનો | |||
::રૂપાંની ઘંટડીઓ વચ્ચે અણસારા આવે ગોરજના | |||
ફરફોલાઓ પડ્યા બીડનાં ઘાસ ઉપર દિનભર સૂરજના | |||
થશે સીમમાં શીતળ-શીતળ લેપ હવે ચહુઓર સાંજનો | |||
{{space}}શમી જશે કલશોર સાંજનો | |||
</poem> | |||
== જે પીડ પરાઈ જાણે રે == | |||
<poem> | |||
જે પીડ પરાઈ જાણે રે | |||
વૈષ્ણવ તે : પહેલી પંગતમાં કદી ન બેસે ભાણે રે | |||
કહે નહીં એ : આઘો ખસ : કે : જા! : અથવા તો : ઊઠ! : | |||
કિન્તુ પોતે પગ મૂકે ત્યાં રચે નવું વૈકુંઠ | |||
પડે ન એને ફેર : ક૨ે કો’ નિંદા, કોઈ વખાણે રે | |||
ક્યાં જાવું? ક્યારે પહોંચાશે? બચે ન એવી ઈચ્છા | |||
પંખી ચિન્તા કરે ન, એ તો રમતાં મૂકે પીંછાં | |||
ઊડી ઊડી નભ શણગારે નખશિખ નમણા ગાણે રે | |||
તે જગમાં ને જગ પોતામાં જગ દીઠું ના જૂદું | |||
રંગ અને પાંખોથી ક્યારે અલગ હોય છે ફૂદું? | |||
દુઃખમાં ચમચીક સ્મિત ઉમેરી સાચું જીવતર માણે રે | |||
જે પીડ પરાઈ જાણે રે | |||
</poem> | </poem> | ||