સંજુ વાળાનાં કાવ્યો: Difference between revisions

સંજુ વાળાનાં કાવ્યો (view source)

Revision as of 10:05, 26 March 2022

9,010 bytes added , 10:05, 26 March 2022

→�

KhyatiJoshi

26,604

edits

@@ Line 597: / Line 597: @@
 ::અડાબીડમાં સમજણ નામે ઘા
 બાવાજી, અમને બહુ ગમતા આ ઘા!
+</poem>
+'''<big>શબ્દચિત્ર</big>'''
+== સૂરદાસ ==
+<poem>
+{{Space}}શું ખોલું? શું મુંદુ નેણાં?
+પલકવાર નવ અળગો જાણું નિશદિન વાજત હિરદે વેણા!
+{{Space}}કનક-જવાહીર લગીર ન ચાહું
+{{Space}}મનસા મુકિત વિષય નિરીચ્છ
+{{Space}}બહુ બડભાગી મળે મુકૂટમાં,
+{{Space}}સ્થાન જરા થઈ રહેવા પિચ્છ
+હુંને હરિવર, મિત પરસ્પર, એક બીજાં પર ઝરીએ ઝેણાં!
+પલકવાર નવ અળગો જાણું નિશદિન વાજત હિરદે વેણા!
+{{Space}}હરિ ચરણોની રજ હું મુઠ્ઠી
+{{Space}}વલ્લભ પરસ ભયો હિતકારી
+{{Space}}સૂર : કહાં પાઉં, ક્યા ગાઉં?
+{{Space}}જનમ જનમ જાઉં બલિહારી
+રઢ લાગી એક નામ સુમિરન, ભેદ નહિ કોઈ દિન વા રેણાં!
+પલકવાર નવ અણગો જાણું નિશદિન વાજત હિરદે વેણા!
+</poem>
+'''<big>ગઝલ</big>'''
+સવા ગજ ઊંચું છળે છે તો એમાં શું અચંબો છે?
+કવિના શબ્દનાં પરમાણવાળું ગાડું છે સાહેબ
+== એક અ-નિયંત્રિત ગઝલ ==
+<poem>
+::ઓગળે દૃશ્યો બધાં ધુમ્મસ બની
+:શ્વાસ મધ્યેની તિરાડો વિસ્તરો હજી...
+:::::ક્યાં હશે તું? ત્યાં? અહીં?
+ચોતરફ ઘૂમી–ઘૂમી–ઘૂમી નજર પાછી વળી
+::આ અચાનક શિલ્પના ઉચ્ચાર
+::::-થી દ્રવી ભાષા નવી
+:::કે તરસને લશ્કરી પડાવ
+જળ વિહોણી ફક્ત એક જ વાતથી ઊઠ્યો છળી
+સાવ ખુલ્લે હાથ આવ્યો, નીકળ્યો ભરપૂર
+:::કોણ જાણે આપ-લે શેની કરી
+:::શું ખબર? ઘટના હશે—અફવા હશે!
+સૌ કહે છે : છેડતી સુગંધની પણ થઈ હતી
+</poem>
+== વણજારા...રે ==
+<poem>
+ઉપડ્યા લઈને ક્ષિતિજની પાર એવા સ્થળ વિશેની શોધ ઓ વણજારા....રે
+ક્હેણરી બચકી ઉપર લાદી નવસ્ત્રી વ્યંજનાવત્ પોઠ ઓ વણજારા...રે
+રાવટી સાથે ઉખેડયાં ઋણની મુઠ્ઠી ભરી મેં છાતીએ ચાંપી લીધી
+તું ખીલે વળગી રહેલી ધૂળ લઈને જીવમાં સંગોપ વણજારા...રે
+તરકટી તંબૂરથી વરસી પડેલું ભાન સવ્વાલાખનું પહેરી અને
+દૂ...રના એંધાણમાં આવેશમય ગળતું હતું આ કોણ? આ વણજારા...રે
+કઈ દિશાનું આજ ખુલ્યું બારણું કે આ મતિભ્રમ દેશમાં ભૂલાં પડ્યાં
+જો; જરા પાછું વળીને સામટા વેરાય અણઘડ કોડ ઓ વણજારા...રે
+પિંડીએ શતશત જનમનો થાક લવકે કેટલાં જોજન રહ્યાં બાકી હજી...
+ના, ચરણ બેબાકળાં તત્કાળ પોકારી ઊઠે વિદ્રોહ ઓ વણજારા...રે
+</poem>
+== પરિત્રાણ મૂકી ==
+<poem>
+સોળવલ્લી ચૂપકીદીની અમસ્તી આણ મૂકી
+હોઠ ઉપર આસમાની રંગની રસલ્હાણ મૂકી
+અબઘડી એ નિસર્યા આવાગમનની જાણ મૂકી
+ખુશ્બૂઓ રમણે ચડી હો એવું કચ્ચરઘાણ મૂકી
+છો હીરા-માણેકનું હો, કિન્તુ એ બાજાર હૈ ના?
+મૂલ્ય અંકાતાં અહીં સૌ સામે પલ્લે પહાણ મૂકી
+કૈં યુગોથી આ તુસાદી અશ્વ હણહણતા નથી, ને–
+કૈં યુગોથી વિનવું છું નિત નવાં જોગાણ મૂકી
+તેં તઝ્ઝુલમાં જરા પરફ્યુમની મસ્તી ઉડાડી
+તો તરન્નુમમાં અમે લોબાન જેવી ઘ્રાણ મૂકી
+એવું તે શું વૃક્ષના આ છાંયડાઓ પાથરે છે?
+કેમ ખેંચે છે મને બેસી જવા પરિત્રાણ મૂકી?
+જલપરીઓની કથા જેવાં હતાં જે ભાવવિશ્વો–
+એમાં ઉમેરણ કર્યું લ્યો! વ્યાપ ’ને ઊંડાણ મૂકી
+ચંદ્રનું સત ઓગળ્યું, જળ ચાંદી-ચાંદી થઈ ઊઠ્યાં, તો–
+મેં ય મરજીવાઓ પાછળ ઝંપલાવ્યું વહાણ મૂકી
+</poem>
+<small>જોગાણ = અશ્વોને તાકાત વધારવા ખવરાવાતા અનાજ-કઠોળ.</small>
+== ક્યાંથી લાવીએ? – ==
+<poem>
+તાપસને તપનું હોય એવું ભાન ક્યાંથી લાવીએ?
+ગપછપની વચ્ચે ગૂઢતા કે જ્ઞાન ક્યાંથી લાવીએ?
+ભીતરથી આરંભાઈ ’ને પહોંચાડે પાછાં ભીતરે
+અનહદ, અલૌકિક, આગવું પ્રસ્થાન ક્યાંથી લાવીએ?
+પોતે જ આવીએ, ’ને પોતે આવકારીએ વળી –
+હરરોજ ઘરના ઉંબરે મહેમાન ક્યાંથી લાવીએ?
+સંવેદનાઓ સઘળી થઈ ગઈ છે ઠરીને ઠીકરું
+ત્સુનામી જેવું લોહીમાં તોફાન ક્યાંથી લાવીએ?
+ના, કોઈપણ રંગો મને એની પ્રતીતિ દઈ શક્યા
+એ મુખડું રમણીય ભીનેવાન ક્યાંથી લાવીએ?
+ખીલા તો શું? એકેય સાચું વેણ સહેવાતું નથી
+સમતા જ આભૂષણ બને એ કાન ક્યાંથી લાવીએ?
+પરભાતિયાં તો આપણે પણ આજ લગ ગાયાં કર્યા
+કિન્તુ એ નમણાં નામનું સંધાન ક્યાંથી લાવીએ?
+</poem>
+== નક્કર ખાતરી ==
+<poem>
+આંખ છે, ક્યારેક ભીની થાય ચૂવે પણ ખરી
+હા, પરંતુ જીવતાં હોવાની નક્કર ખાતરી
+જીવની પડખોપડખ જે બેસવા લાયક ઠરી
+વ્યક્તિ એવી કેમ એકાએક આવી સાંભરી?
+જે ૨.પા.ના ગીતસંગ્રહમાં મૂકી’તી કાપલી
+પાનું ખોલીને સવારે જોયું તો થઈ ગઈ પરી
+રાત તો હમણાં જ પૂરી થઈ જશે એ બીકમાં
+મન અવાચક ’ને પ્રતીક્ષા થઈ બિચારી બ્હાવરી
+તું જૂનાં સૌ કાટલાં લઈ એ જ રસ્તા માપ્યા કર
+હું તો ક્યાંનો ક્યાંય નીકળી જઈશ ચીલો ચાતરી
+ડાઘ પહેરણ પર જે લાગ્યા’તા છુપાવી ના શક્યા
+કેવા કેવા ઘાટે જઈ અજમાવ્યા નુસખા આખરી
+કાળ! હે મોંઘા અતિથિ! તારો દરજ્જો જાણું છું.
+આવ સત્કારું તને હું, કાળી જાજમ પાથરી
 </poem>