26,604
edits
સંજુ વાળાનાં કાવ્યો: Difference between revisions
Jump to navigation
Jump to search
→
KhyatiJoshi (talk | contribs) (→) |
KhyatiJoshi (talk | contribs) (→) |
||
| Line 597: | Line 597: | ||
::અડાબીડમાં સમજણ નામે ઘા | ::અડાબીડમાં સમજણ નામે ઘા | ||
બાવાજી, અમને બહુ ગમતા આ ઘા! | બાવાજી, અમને બહુ ગમતા આ ઘા! | ||
</poem> | |||
'''<big>શબ્દચિત્ર</big>''' | |||
== સૂરદાસ == | |||
<poem> | |||
{{Space}}શું ખોલું? શું મુંદુ નેણાં? | |||
પલકવાર નવ અળગો જાણું નિશદિન વાજત હિરદે વેણા! | |||
{{Space}}કનક-જવાહીર લગીર ન ચાહું | |||
{{Space}}મનસા મુકિત વિષય નિરીચ્છ | |||
{{Space}}બહુ બડભાગી મળે મુકૂટમાં, | |||
{{Space}}સ્થાન જરા થઈ રહેવા પિચ્છ | |||
હુંને હરિવર, મિત પરસ્પર, એક બીજાં પર ઝરીએ ઝેણાં! | |||
પલકવાર નવ અળગો જાણું નિશદિન વાજત હિરદે વેણા! | |||
{{Space}}હરિ ચરણોની રજ હું મુઠ્ઠી | |||
{{Space}}વલ્લભ પરસ ભયો હિતકારી | |||
{{Space}}સૂર : કહાં પાઉં, ક્યા ગાઉં? | |||
{{Space}}જનમ જનમ જાઉં બલિહારી | |||
રઢ લાગી એક નામ સુમિરન, ભેદ નહિ કોઈ દિન વા રેણાં! | |||
પલકવાર નવ અણગો જાણું નિશદિન વાજત હિરદે વેણા! | |||
</poem> | |||
'''<big>ગઝલ</big>''' | |||
સવા ગજ ઊંચું છળે છે તો એમાં શું અચંબો છે? | |||
કવિના શબ્દનાં પરમાણવાળું ગાડું છે સાહેબ | |||
== એક અ-નિયંત્રિત ગઝલ == | |||
<poem> | |||
::ઓગળે દૃશ્યો બધાં ધુમ્મસ બની | |||
:શ્વાસ મધ્યેની તિરાડો વિસ્તરો હજી... | |||
:::::ક્યાં હશે તું? ત્યાં? અહીં? | |||
ચોતરફ ઘૂમી–ઘૂમી–ઘૂમી નજર પાછી વળી | |||
::આ અચાનક શિલ્પના ઉચ્ચાર | |||
::::-થી દ્રવી ભાષા નવી | |||
:::કે તરસને લશ્કરી પડાવ | |||
જળ વિહોણી ફક્ત એક જ વાતથી ઊઠ્યો છળી | |||
સાવ ખુલ્લે હાથ આવ્યો, નીકળ્યો ભરપૂર | |||
:::કોણ જાણે આપ-લે શેની કરી | |||
:::શું ખબર? ઘટના હશે—અફવા હશે! | |||
સૌ કહે છે : છેડતી સુગંધની પણ થઈ હતી | |||
</poem> | |||
== વણજારા...રે == | |||
<poem> | |||
ઉપડ્યા લઈને ક્ષિતિજની પાર એવા સ્થળ વિશેની શોધ ઓ વણજારા....રે | |||
ક્હેણરી બચકી ઉપર લાદી નવસ્ત્રી વ્યંજનાવત્ પોઠ ઓ વણજારા...રે | |||
રાવટી સાથે ઉખેડયાં ઋણની મુઠ્ઠી ભરી મેં છાતીએ ચાંપી લીધી | |||
તું ખીલે વળગી રહેલી ધૂળ લઈને જીવમાં સંગોપ વણજારા...રે | |||
તરકટી તંબૂરથી વરસી પડેલું ભાન સવ્વાલાખનું પહેરી અને | |||
દૂ...રના એંધાણમાં આવેશમય ગળતું હતું આ કોણ? આ વણજારા...રે | |||
કઈ દિશાનું આજ ખુલ્યું બારણું કે આ મતિભ્રમ દેશમાં ભૂલાં પડ્યાં | |||
જો; જરા પાછું વળીને સામટા વેરાય અણઘડ કોડ ઓ વણજારા...રે | |||
પિંડીએ શતશત જનમનો થાક લવકે કેટલાં જોજન રહ્યાં બાકી હજી... | |||
ના, ચરણ બેબાકળાં તત્કાળ પોકારી ઊઠે વિદ્રોહ ઓ વણજારા...રે | |||
</poem> | |||
== પરિત્રાણ મૂકી == | |||
<poem> | |||
સોળવલ્લી ચૂપકીદીની અમસ્તી આણ મૂકી | |||
હોઠ ઉપર આસમાની રંગની રસલ્હાણ મૂકી | |||
અબઘડી એ નિસર્યા આવાગમનની જાણ મૂકી | |||
ખુશ્બૂઓ રમણે ચડી હો એવું કચ્ચરઘાણ મૂકી | |||
છો હીરા-માણેકનું હો, કિન્તુ એ બાજાર હૈ ના? | |||
મૂલ્ય અંકાતાં અહીં સૌ સામે પલ્લે પહાણ મૂકી | |||
કૈં યુગોથી આ તુસાદી અશ્વ હણહણતા નથી, ને– | |||
કૈં યુગોથી વિનવું છું નિત નવાં જોગાણ મૂકી | |||
તેં તઝ્ઝુલમાં જરા પરફ્યુમની મસ્તી ઉડાડી | |||
તો તરન્નુમમાં અમે લોબાન જેવી ઘ્રાણ મૂકી | |||
એવું તે શું વૃક્ષના આ છાંયડાઓ પાથરે છે? | |||
કેમ ખેંચે છે મને બેસી જવા પરિત્રાણ મૂકી? | |||
જલપરીઓની કથા જેવાં હતાં જે ભાવવિશ્વો– | |||
એમાં ઉમેરણ કર્યું લ્યો! વ્યાપ ’ને ઊંડાણ મૂકી | |||
ચંદ્રનું સત ઓગળ્યું, જળ ચાંદી-ચાંદી થઈ ઊઠ્યાં, તો– | |||
મેં ય મરજીવાઓ પાછળ ઝંપલાવ્યું વહાણ મૂકી | |||
</poem> | |||
<small>જોગાણ = અશ્વોને તાકાત વધારવા ખવરાવાતા અનાજ-કઠોળ.</small> | |||
== ક્યાંથી લાવીએ? – == | |||
<poem> | |||
તાપસને તપનું હોય એવું ભાન ક્યાંથી લાવીએ? | |||
ગપછપની વચ્ચે ગૂઢતા કે જ્ઞાન ક્યાંથી લાવીએ? | |||
ભીતરથી આરંભાઈ ’ને પહોંચાડે પાછાં ભીતરે | |||
અનહદ, અલૌકિક, આગવું પ્રસ્થાન ક્યાંથી લાવીએ? | |||
પોતે જ આવીએ, ’ને પોતે આવકારીએ વળી – | |||
હરરોજ ઘરના ઉંબરે મહેમાન ક્યાંથી લાવીએ? | |||
સંવેદનાઓ સઘળી થઈ ગઈ છે ઠરીને ઠીકરું | |||
ત્સુનામી જેવું લોહીમાં તોફાન ક્યાંથી લાવીએ? | |||
ના, કોઈપણ રંગો મને એની પ્રતીતિ દઈ શક્યા | |||
એ મુખડું રમણીય ભીનેવાન ક્યાંથી લાવીએ? | |||
ખીલા તો શું? એકેય સાચું વેણ સહેવાતું નથી | |||
સમતા જ આભૂષણ બને એ કાન ક્યાંથી લાવીએ? | |||
પરભાતિયાં તો આપણે પણ આજ લગ ગાયાં કર્યા | |||
કિન્તુ એ નમણાં નામનું સંધાન ક્યાંથી લાવીએ? | |||
</poem> | |||
== નક્કર ખાતરી == | |||
<poem> | |||
આંખ છે, ક્યારેક ભીની થાય ચૂવે પણ ખરી | |||
હા, પરંતુ જીવતાં હોવાની નક્કર ખાતરી | |||
જીવની પડખોપડખ જે બેસવા લાયક ઠરી | |||
વ્યક્તિ એવી કેમ એકાએક આવી સાંભરી? | |||
જે ૨.પા.ના ગીતસંગ્રહમાં મૂકી’તી કાપલી | |||
પાનું ખોલીને સવારે જોયું તો થઈ ગઈ પરી | |||
રાત તો હમણાં જ પૂરી થઈ જશે એ બીકમાં | |||
મન અવાચક ’ને પ્રતીક્ષા થઈ બિચારી બ્હાવરી | |||
તું જૂનાં સૌ કાટલાં લઈ એ જ રસ્તા માપ્યા કર | |||
હું તો ક્યાંનો ક્યાંય નીકળી જઈશ ચીલો ચાતરી | |||
ડાઘ પહેરણ પર જે લાગ્યા’તા છુપાવી ના શક્યા | |||
કેવા કેવા ઘાટે જઈ અજમાવ્યા નુસખા આખરી | |||
કાળ! હે મોંઘા અતિથિ! તારો દરજ્જો જાણું છું. | |||
આવ સત્કારું તને હું, કાળી જાજમ પાથરી | |||
</poem> | </poem> | ||