કંદમૂળ: Difference between revisions

==સ્ત્રી==

મારી અંદર એક વૃક્ષ

ફળોના ભારથી ઝૂકેલું ઊભું છે.

ઓળખી લે છે,

દરેક લીલુંછમ વૃક્ષ.

મોટાં ઘટાદાર વૃક્ષો

અને તેના પર લટકતા વજનદાર મધપૂડા.

મધમાખીની જેમ,

એકથી બીજા મધપૂડા પર.

ઘરડો થઈ રહેલો એ કાચબો મને ગમે છે.

હું ઘણી વાર એ સરોવરના કાંઠે જઈને બેસું છું

મારી તમામ વાતો સલામત છે,

આ અજાણ્યા, અશક્ત પાણીમાં.

આ તરવરાટભરી

યુવાન માછલીઓની દુનિયા કંઈક જુદી જ છે.

પાણી,

અપરાજિત.

વહેલી સવારે

પતિ માટે તાજી માછલી ખરીદવા બજારમાં આવેલી

એ વિજેતા ગૃહિણીના

ઊંઘરેટા ચહેરાને.

શિયાળાના એક ઠંડાગાર દિવસે

આકાશમાં અમસ્તા જ ઊગી નીકળેલા

એક હાંસીભરી નજર નાખીને

આગળ વધી જઉં છું.

પહાડોના ઢોળાવો પર ઊગેલા

તેજાનાની સુગંધ વચ્ચે

તેજાનાની સુગંધનું એક વિશ્વ

અંતકાળે સાવ અજાણ્યું.

એ સ્ત્રી સુંદર છે

પણ એના શરીર પરના સફેદ કોઢનાં નિશાન

એના શરીર પરના ડાઘની

બોલકી, સાંકેતિક ભાષા

આકર્ષે છે મને.

મારા પગની પાનીએ. છે

અને મારી આંખોમાં છે

પ્રતિદિન વિસ્તરતા સફેદ ડાઘ.

વન નજીકના એક નાનકડા કસબામાં હું રહું છું

થોડાંક ઘરોની વસ્તીવાળા આ કસબામાં

વન અને કસબા વચ્ચેની

એ સીમા.

જંગલના કોઈ ખૂણે

પડી રહ્યું છે એક હાથણીનું હાડપિંજર.

અને ચાલ્યો ગયો ત્યાંથી,

ફરી એક વાર.

કોઈ એક દેશના, કોઈ એક ગામના,

તમારા સિવાય

બીજું કોઈ નથી મારું.

પલક વારમાં વનનાં વન પાર કરી જતાં

હરણાંઓનાં ઝુંડ વચ્ચે

હરણીનું સોનેરી શરીર

ન રોકી શકે એને.

વન વચાળે આંખ ખૂલી

ને જોયું તો વન ગાયબ.

હરણાંઓનાં ઝુંડ ભેગી,

જીવ મુઠ્ઠીમાં લઈને.

ટ્રેનના પાટા પીઠ પર ઊંચકીને ચાલી નીકળી છું.

અંધકારમાં ઓગળી જતા પર્વતોના

ટ્રેનના પાટા શોધતી

એ હું જ છું.

અંધકારમાં ઓગળી રહેલી ગુફાઓના રેલા

આવી પહોંચ્યા છે મારા ઘર સુધી.

અને ઘરની બહારનાં જીવન

પ્રવેશી જાય છે મારા ઘરમાં.

સમુદ્રમાં સરકતી માછલીઓ

તેની પાછળ તણાતાં પાણી

એ સરોવરની પાસે,

અતિ પાસે.

વિસ્ફારિત ખડકો પરથી વહેતાં જળ

ક્ષુબ્ધ

જરા ધીરે વહો.

સૂતી છે આ માછલીઓ.

જળચરોની આંખોમાં સૂતેલાં પાણી

મધરાતે જાગી ઊઠે સફાળાં,

અને હાલી નીકળે પાણી

એ વહાણો ભેગાં.

એ ખારવાના ગયા પછી

શૂન્યમનસ્ક, મૂંગી થઈ ગઈ છે એની વહુ.

એ આપી રહી છે જાતજાતના આશીર્વાદ

અને બાંધી રહી છે એક પાળ પોતાના ઘર આગળ.

મારા ઘરની પછીતે

વહે છે એક નદી,

તમામ પાશથી મુક્ત,

તાણી જઈ રહી છું મને.

હજી થોડી વાર પહેલાં જ

આ પાણી

અને

ન જન્મેલાં બાળકો.

સમુદ્રના પેટાળમાં

જેટલાં રત્નો છે

દરિયાદેવના એક ખોબામાં સમાઈ જાય છે દરિયો

અને એમ લોકો પૂજતા રહે છે દરિયાદેવને.

કોઈ સવાલો અનુત્તર નથી રહ્યા,

કોઈ જવાબ પ્રશ્ન વિનાના નથી રહ્યા.

અને હું બેવડ વળી જઈશ આ બોજથી,

આમ જ અનુત્તર.

સૂરજનો હૂંફાળો તડકો

આસપાસ એમ વેરાયેલો છે,

જાણે ચોખાના દાણા.

ચોખાના દાણા કેટલાક ચાંચમાં આવે, કેટલાક સરી જાય.

તડકો હવે આકરો બની રહ્યો છે.

અને ચોંકી જઈને ઊડી જાય છે,

સૌ ચકલીઓ.

એ ઇમારત કોણે બંધાવી, શા માટે બંધાવી,

તેના સ્થાપત્યની શૈલી કઈ,

એકલા અસહાય તડકાને

હું જોઈ રહી છું, બંદીવાન.

વૃક્ષની બખોલમાંથી

બે આંખો મને પૂછે છે,

મારા ત્વચા વગરના પડછાયા

પ્રખ્યાત છે, આ શહેરમાં.

ભોંયતળિયે સાચવીને છુપાવેલું અંધારું,

પણ કોણ જાણે ક્યાંથી