18,450
edits
MeghaBhavsar (talk | contribs) No edit summary |
MeghaBhavsar (talk | contribs) No edit summary |
||
Line 413: | Line 413: | ||
એ જ બે પગા | એ જ બે પગા | ||
લગા લગા લગા લગા... | લગા લગા લગા લગા... | ||
</poem> | |||
== સ્વતંત્ર છો == | |||
<poem> | |||
તમે વહો શિરે સદાય બોજ | |||
(ફેરવો ન હાથ, વ્યર્થ ખોજ. | |||
ના, ન હું હસ્યો, | |||
હશે હવા ’થવા કદાચ કોઈ આભમાં વસ્યો), | |||
તમે સદાય પાય હેઠથી તણાઓ, | |||
(થાઓ ના ઊંચા, તમે ન ધર્મરાજ શા જણાઓ)... | |||
ના? ભલે, સ્વતંત્ર છો, થયું, કબૂલ; | |||
આ કહ્યું થઈ ગઈ જરાક ભૂલ. | |||
</poem> | |||
== માનવનો ન વાસ == | |||
<poem> | |||
રહસ્યથી કેવલ જે ભરેલું | |||
અનંત એવું નભ વિસ્તરેલું, | |||
ને કૈં પ્રદેશો ક્ષિતિજો પછાડી | |||
હજી મનુષ્યે દૃગ જ્યાં ન માંડી; | |||
અંધાર-આચ્છાદિત, શીત-વ્યાપ્ત, | |||
જ્યાં આદિ અંતે બસ શૂન્ય પ્રાપ્ત; | |||
ક્યહીં ક્યહીં છે રજ તેજધારા, | |||
ઉષ્મા ક્યહીં, જ્યાં ગ્રહ સૂર્ય તારા; | |||
એ તારલાની વચમાં જ કેટલું | |||
અફાટ છે અંતર, કોણ રે કળે? | |||
મૂંઝાય જેથી મતિ ને વળી ઢળે | |||
સૌ કલ્પના મૂર્છિત, એટએટલું; | |||
છતાં ન એનો ઉર કંપ-ત્રાસ, | |||
ત્યાં કેમકે માનવનો ન વાસ!? | |||
</poem> | |||
== ૧૫ ઑગસ્ટ ૧૯૪૮ == | |||
<poem> | |||
અમાસના ગર્ભ વિશે ઘડાઈ | |||
શી રૌપ્યની રંગત વર્ષતો તું, | |||
ક્રમે ક્રમે શી પ્રગટી કળા ને | |||
અંધારના ભીષણ અંચળાને | |||
તેં છિન્ન કીધો, કશું હર્ષતો તું | |||
પૂર્ણેન્દુરૂપે નભમાં જડાઈ; | |||
હે પૂર્ણિમાના રસપૂર્ણ ચન્દ્ર! | |||
જ્યાં સૃષ્ટિની કાય જરીક શોભી | |||
તારે ઊગ્યે, સત્વર ત્યાં જ રાહુ | |||
તને (ભલેને હત બેઉ બાહુ) | |||
ભીંસી રહ્યો શો તવ રૂપલોભી! | |||
જાગે કશો સિન્ધુવિલાપ મંદ્ર, | |||
શી અંધકારે ઘનઘોર સૃષ્ટિ, | |||
હસી રહી એકલ રાહુદૃષ્ટિ! | |||
</poem> | |||
== ૧૫ ઑગસ્ટ ૧૯૪૯ == | |||
<poem> | |||
હે ‘આર્ય’ની અપમાનિતા, તું ક્યાં જશે? | |||
તું માનવીનું સૃજન, તારું સ્થાન, મુક્તિ, સ્વર્ગમાં તો ના હશે! | |||
કારાગૃહોને કુંજ માની | |||
છાની છાની | |||
ત્યાં રચી તવ પ્રેમની કેવી કથા, | |||
ત્યાં અશ્રુથી જેણે ચૂમી તવ ચરણપાની | |||
જોઈને તેં આજ એની રાજધાની? | |||
આજ એને કેટલો ઉન્મત્ત અંધ વિલાસ ને તારે વ્યથા, | |||
એ લુબ્ધ | |||
કોઈ રાજલક્ષ્મી સંગ લીલામાં, નહીં દૃષ્ટિ, ન એને ર્હૈ શ્રુતિ, | |||
ઉન્માદમાં ક્યાંથી હશે એને હવે તારી સ્મૃતિ? | |||
હે ક્ષુબ્ધ, | |||
આમ વિડંબનામાં શું ઊભી તું નત શિરે? | |||
‘રે, ક્યાં જવું?’ એ પ્રશ્ન તું તવ પ્રાણને પૂછતી ધીરે? | |||
પણ અહીં નહીં કો જ્યોતિ (ને ના અપ્સરાના તીર્થમાં તુજ વાસ), | |||
કોઈ ન કાલિદાસ, ન કોઈ વ્યાસ; | |||
આજ તો બસ આ ધરાને કહી જ દે તું (શી શરમ?): | |||
‘દેહિ મે વિવરમ્!’ | |||
</poem> | |||
== ૧૫ ઑગસ્ટ ૧૯૫૦ == | |||
<poem> | |||
હું આમ તો ત્રેવીસનો છું | |||
પણ મુજ મહીં જે મુક્તજન | |||
એને અહીં જન્મ્યે | |||
હજી તો થાય છે આજે જ પૂરાં વર્ષ ત્રણ, | |||
કે થાય છે ત્રણ વર્ષ પૂરાં | |||
એટલું સમજ્યે | |||
અરે કે મુક્તિ પણ ક્યારેક તો બનતી ધુરા, | |||
જે કેમકે હું આમ તો ત્રેવીસનો છું. | |||
સંસારની શેરી મહીં રમવા જતાં | |||
સુણતો રહું સહુ ભેરુઓની પાસથી | |||
એવી કથા | |||
જે કંઈક સમજું, કંઈક ના સમજું, | |||
કહો તો વર્ષ ત્રણના બાળનું તે શું ગજું? | |||
ને ઘર તણી દીવાલમાં ચોપાસથી | |||
પડઘારૂપે સુણતો રહું જેની તથા, | |||
એવી કથા; કેવી? | |||
કહું? કે મુક્તિ તો માતા સમી, | |||
ને માત તો દેવી, | |||
ક્ષુધા ને પ્યાસની શાતા સમી, | |||
ને દૈન્યમાં દાતા સમી... | |||
ને દર્શનાતુર | |||
ઘર તણા ઉંબર મહીં | |||
જ્યાં પાય મેલું, કંપતું ઉર | |||
ને થતું કે શીદને હું આંધળો જન્મ્યો નહીં? | |||
જોઉં છું, | |||
ખુલ્લી નજરથી જોઉં છું | |||
સૌ ચામડી પરનાં ચકામાં | |||
ને સૂજેલા સોળ પરનું લોહી જ્યારે લ્હોઉં છું | |||
ત્યારે થતું કે સૌ શહીદોનાંય લોહી શું ઝર્યાં છે કે નકામાં? | |||
લાય, એવી લાય | |||
કે બસ ઊંઘ નહીં, ઉજાગરામાં રાત સારી જાય, | |||
હું તો સ્વપ્નનો સુરમો લઈ જન્મ્યો હતો | |||
પણ હવે તો મેશ પણ મળતી નથી, | |||
વૈશાખના આકાશ જેવી સાવ કોરી કીકીઓ | |||
આષાઢની છાયા જહીં ઢળતી નથી; | |||
ત્યાં મેઘની માયા સમુંયે સ્વપ્ન ક્યાંથી સાંપડે? | |||
ને જે દિવસભરમાં થતું | |||
એ પણ વિસારે ના પડે, | |||
ને જે દિવસભરમાં થતું | |||
એને હવે તો સ્વપ્ન પણ હું કેમ માનું? | |||
આત્મછલનું જ્યાં રહ્યું એકે ન બ્હાનું! | |||
રે દિવસભર જે થતું | |||
બસ એ જ સૌ હા, માત્ર એ સૌ યાદ આવે, | |||
એ બધાની સાથ પેલી શેરીઓના સાદ આવે; | |||
ને પછી સંસારની એ શેરીઓના ભેરુઓને હું કહું : | |||
સમજાવશો કોઈ મને હું આ બધું તે શું લહું? | |||
ત્યારે સુણાવે છે મને એ શેરીઓ સૌ ઠાવકી : | |||
તું બાળ, નાનું બાળ | |||
તે ક્યાંથી હજી સમજી શકે | |||
કે મા મળી છે સાવકી. | |||
</poem> | |||
== ૩૦ જાન્યુઆરી ૧૯૪૮ == | |||
<poem> | |||
ક્ષિતિજ શૂન્ય સ્મશાન, ચિતામહીં | |||
તપનું શબ, કાય જલી રહી; | |||
અગનની ગગને પ્રસરી શિખા, | |||
ક્ષણિક તેજ તણી શું મરીચિકા! | |||
તિમિરના પટ શ્યામ થકી નિશા | |||
ગહન, ને ગમગીન બધી દિશા; | |||
મરણ સન્મુખ મૌન જગે ધર્યું, | |||
ડૂસકુંયે નહિ જ્યાં પવને ભર્યું, | |||
સમસમી સૂનકાર હવે ભીંસે, | |||
નિખિલ શોકનિમગ્ન જહીં દીસે; | |||
પૂરવમાં પ્રગટે તહીં તારકો, | |||
સકલના અવ એક જ ધારકો, | |||
અવ ન ગોપન, સર્વ અહીં છતા, | |||
અધિક જેહ અકેક થકી થતા; | |||
પણ હશે સહુ અંજલિ સારતા, | |||
હરખનું અથવા સ્મિત ધારતા? | |||
સકળનું મન કોણ શકે કહી? | |||
અકળ એક જ એ જ કથા રહી | |||
</poem> | </poem> |
edits