મનીષા જોષીની કવિતા: Difference between revisions

મનીષા જોષીની કવિતા (view source)

Revision as of 05:38, 28 December 2022

7,747 bytes added , 05:38, 28 December 2022

no edit summary

MeghaBhavsar

18,450

edits

@@ Line 957: / Line 957: @@
 <poem>
+મારા રસોડામાં ગોઠવાયેલી
+જાતજાતનાં અથાણાંની બરણીઓ જોતાં
+હું કંઈક વિચારે ચડી જઉં છું,
+કાચી કેરીની ખટાશ, મુરબ્બાની મીઠાશ
+ગુંદાના ચીકણા ઠળિયા, કેરાની કડવાશ
+ચણા-મેથી-લસણની તીવ્ર ગંધ
+ખાંડેલું લાલ મરચું ને દળેલી પીળી રાઈ
+તમાલપત્ર ને ગોળ ને ઉપર સરસવનું તેલ.
+અથાણું બરાબર મચ્યું છે
+અત્યારે, અડધી રાત્રે
+આ ઘરમાં ફેલાયેલા અંધકારની જેમ જ.
+મને ઊંઘ નથી આવતી
+અને હું એક પછી એક, જુદાં જુદાં અથાણાં
+ચમચીમાં લઈને ચાખી રહી છું.
+અગાશીએ કેરી સૂકવવા મૂકતી વેળા
+પગની પાનીએ લાગેલો તડકો
+દઝાડી જાય છે મને, હજી અત્યારે, મોડી રાતે.
+અને પછી સાંજ પડ્યે
+બહાર સૂકવેલી કેરી ઘરમાં લેતી વખતે
+આકાશમાં ફેલાયેલી ઢળતા સૂરજની લાલાશ પણ
+હું જોઈ શકું છું અત્યારે, આ મધરાતે
+મારી નિદ્રાહીન, ચોળાયેલી આંખોમાં.
+આ અથાણાને આખા વરસ સુધી સાચવી રાખતું તેલ
+જાળવે છે મને પણ.
+તેલમાં ગળાડૂબ અથાણામાં
+અકબંધ સચવાઈ રહે છે અંધારું
+અને આ તેલ-મસાલાથી ભરપૂર
+ખાટો, મીઠો, તૂરો સ્વાદ
+સાચવી લે છે મને પણ,
+આવી અનેક અડધી રાતોએ.
+</poem>
+== ૩૨. પ્રવેશદ્વાર ==
+<poem>
+કોઈ બારસાખ પર સૂઈ ગયેલા
+કબૂતરના શરીરમાંથી
+અનાયાસ ખરી પડેલાં
+સાદાં પીંછાં જેવા દિવસો પસાર થઈ રહ્યા છે.
+બહાર ભવ્ય તડકો પથરાયેલો રહે છે.
+છતાં આ નિસ્તેજતા?
+મન થાય છે કે
+કોઈ આદિવાસીની નજરે ન ચડી હોય
+એવી ગુફામાં ચાલી જઉં
+અને પ્રવેશદ્વાર પર
+પહાડ જેવો મોટો પથરો મૂકી દઉં.
+ગુફાની ઉપર વરસાદનાં ફોરાં ટપકે તે અવાજને
+ગુફાના હવડ અંધકારમાં હું સાંભળું.
+વરસાદના મારાથી પોચી થઈ ગયેલી
+ગુફાની દીવાલોને
+હું મારી રિક્તતાથી ફરી મજબૂત બનાવું.
+એ ગુફાની અંદર
+કલાત્મક પ્રવેશદ્વારો બનાવું
+અને પછી
+કોઈના જ આવવાની
+રાહ ન જોઉં.
+</poem>
+== ૩૩. તરસ ==
+<poem>
+ઉનાળાની બપોરની તરસ
+ચબૂતરા પર મૂકેલી
+માટીની ઠીબમાંથી પાણી પીતા
+નાનકડા પંખીના શરીરમાં સમાઈ શકે
+તેનાથી ઘણી વધારે હોય છે.
+‘ઠંડી, ચાંદની રાતોમાં
+ટાઢી થયેલી માટીમાંથી
+બનાવેલું માટલું છે આ.’
+કુંભાર કહી રહ્યો છે.
+‘કોઠે ટાઢક ન વળે તો કહેજો.’
+હું વિચારું છું,
+ઠંડી, લાંબી રાતોમાં બહાર પડી રહેલી
+એ એકલવાયી ઉદાસ માટીનું પાણી
+મને શું શાતા આપી શકશે?
+આ બપોર આવી તે કેવી
+કે હું આમ બેસી રહું છું
+પવનની એક લહેરખી માટે?
+થાય છે કે ઊતરી જઉં જમીનમાં ઊંડેઊંડે
+અળશિયાની માફક,
+ને શોષી લઉં માટીની બધી જ ભીનાશ.
+આ તરસ કંઈ નવી નથી.
+આખરે તો શરીરને જરૂર પડે છે પાણીની
+અને માટીને પણ જરૂર હોય છે, શરીરની.
+દર ઉનાળે,
+હું આમ જ દેહત્યાગ કરું છું અળશિયા રૂપે
+અને ઊગી નીકળું છું ફરી,
+તરસ્યા છોડવા રૂપે.
+</poem>
+== ૩૪. રજોસ્રાવ ==
+<poem>
+હું રજસ્વલા બની એ દિવસથી
+વર્ષોનાં વર્ષો
+મારી પાછળ ટપકતાં રહ્યાં છે
+લોહીનાં ટીપાં
+ને હું સતત લૂછતી રહી છું એ ટીપાં
+મારી પીઠ પાછળ બાંધેલી સાવરણીથી
+પછી તો ધીમે ધીમે લાલ રંગ મને પ્રિય બનતો ગયો.
+ઠંડીમાં લાલ રંગનું સ્વેટર પહેર્યું હોય ત્યારે
+મારા શરીરમાંથી ટપકતા
+લાલ, ગરમ લોહીની ઉષ્મા મને ગમવા માંડી હતી.
+હું ઊભી રહેતી બજારમાં, દાડમના ઢગલા સામે
+અને મને લાગતું કે, આ દાડમની અંદરની સમૃદ્ધિ
+અને મારા શરીરની અંદરની શક્યતાઓ
+એકબીજાની સાથે કોઈક ભેદી રીતે સંકળાયેલી છે.
+એ રજસ્રાવ વિના હવે
+રજત ચાંદનીમાં, સફેદ સૂનકાર વચ્ચે
+પગમાં ચાંદીના ઝાંઝર પહેરીને
+નીકળી પડી છું હું અગોચર ભણી.
+ઝાંઝરનો છમ છમ અવાજ, બોલકો નથી
+શરીરની અંદર ટપકતા રહેતા લોહી જેવો
+પણ લઈ જઈ રહ્યો છે મને
+ગળામાં ચાંદીની હાંસડીઓ પહેરીને ફરતી
+વૃદ્ધ રબારણોના દેશમાં.
+રૂપેરી કેશ અને કાળાં વસ્ત્રો પહેરેલી એ રબારણો ભેગી
+ચીતરી રહી છું હું હવે ઘરની દીવાલો પર
+મોરનાં પીંછાં ને ચકલીનાં પગલાં
+ને સંભારી રહી છું હજી
+મારા પોતાનાં રક્તનાં પગલાં.
 </poem>