વસુધા/કર્ણ: Difference between revisions

:::વૃન્તની ચ્યુત બનેલ એક કો  

:::પદ્મને – વિકસિયા નિજાંશુથી,  

:::જગત્પિતાના કમનીય સૂનુને  

:::સુભાગી ઝાઝી નિજને ગણી નદી  

:::લજાઈ આછું મરકી વહી રહી.

:::તાતના વિપુલ તેજવૈભવો  

:::પામી અંધ તમનો શું વારસો  

:::બાળ જીવનપ્રવાહમાં સરે!

:::અસુત સૂત તણા કરને વિશે  

:::શિશુ શિશૂત્સુક બે દૃગપદ્મને.  

<center>(૨)</center>

કૌન્તેયો મહીં તે શ્રેષ્ઠ જન્મેલા ઇન્દ્ર આદિથી.  

રાજ્ય? રાજપદ તેં ક્ષણેકમાં  

કૌરવોની અસહાયતા તણા  

ચાપમાં પણછ થૈ ચડી ગયો.  

એક ના વરી તને જ દ્રૌપદી.

ના તને વરી પ્રચણ્ડ ક્ષત્રને,  

<center>(૩)</center>

વસ્યો, દૌર્જન્યની છાંયે ઢંકાતો મદઝૂલતો.

સુત ઘડી તિમિરે જ રહ્યો ડૂબી,  

વસનહીન થતી સતી દ્રૌપદી  

વળી સુદીન સુયોધન સંગમાં  

કુટિલ કૌરવનીતિની નીકમાં  

પ્રબળ પૌરુષ તારું ગયું વહી.

જલથી સિંચિત જીવન તાહરું,  

વિકસી કૌચ બની ક્ષણ રે રહ્યું.

લઘુક એ તણખો ઈરખા તણો  

થઈ દાવાનલ ભૂમિ દહી વળ્યો.

<center>(૪)</center>

કૃષ્ણના મુખથી તારા કુલની તેં કથા સુણી,  

કૃષ્ણનાં વચન તું સુણી રહ્યો.  

‘આજ એહ ઘટના કહો જ કાં,  

સંભવે કથન સત્ય આપનું,  

જન્મથી જ જકડી દીધું તમે.  

જાવ, ના ડગ લીધું હવે ફરે.’  

કિન્તુ એ વિજયના વિમર્શમાં  

તાતદત્ત કવચે ચ કુંડલે  

<center>(૫)</center>

દાનની જાહ્નવી તીરે વિરાજ્યો વસુષેણ ત્યાં,  

કાને આવે: ‘દેહિ ભિક્ષાં, વરેણ્ય!’  

‘શું ઇચ્છો છો?’ પ્રશ્ન ત્યાં ઉત્તરાતો:  

‘તારાં યાચું કુંડળો ને તનુત્ર.’

‘હો એ ઇન્દ્ર, મૃત્યુ હો વા સ્વયં હિ,  

‘તો યાચી લે શક્તિ એની અમોઘ.  

બેટા, યુદ્ધ જીતવા શું સ્પૃહા ના?’

બોલી તેણે અંગથી એ ઉખેડી  

તાતે દીધાં રક્ષણો, આપી દીધાં  

એમ કર્ણ કરી વધ્ય એ ગયો  

શક્તિને અફર દેઈ, પાર્થથી  

<center>(૬)</center>

‘કર્ણ!’ ‘કોણ? જનની સુપુત્ર તે  

પાંચ પાંડવ તણી?’ ‘હું તે જ હા!’  

‘ધન્ય હું, ક્યમ કૃપા લહું જ આ?’  

‘પાટવીપદ ચ પાંચ ભાઈની  

રાજ્યનું તિલક પામતાં જય,  

કીર્તિ જીવન અલભ્ય અક્ષય.’  

જાણું છું કંઈક કાલથી કથા  

કિન્તુ માત થઈ ધર્મનાં તમે  

કાં અધર્મ જ કરાવવા પળ્યાં?

માહરાં ફળ જશે જ ત્યાં ખરી.

પાંચ પાણ્ડુસુતમાંથી માત્ર છે  

પાર્થ એક બસ લક્ષ્ય માહરું,  

ને તમે જનની પાંચ પુત્રની  

જાવ માત, અહીં ધર્મક્ષેત્રમાં  

જાણી અંતરવલોણું સંયમી  

<center>(૭)</center>

એકએક થકી ઉચ્ચ વિક્રમી  

એ મહાહવ મહીં દિને દિને  

ભીષ્મદ્રોણ થકી પૂર્ણ રક્ષિત,  

સૈન્ય કૌરવ તણું થતું ગયું  

તે પિતામહ સુવૃદ્ધ ભીષ્મને  

ને પછી સુગુરુ દ્રોણની મહા  

અસ્ત્રવૃષ્ટિ સમરે અનન્ય થૈ,  

ધૃષ્ટદ્યુમ્ન શિર છેદી હા શક્યો.

<center>(૮)</center>

સારથ્યે શલ્યના કર્ણ વિજિગીષુ રણે ચડ્યો.

કુંડળો કવચ પાસ ના હવે,  

બે હતા દ્વિજ અને ગુરુ તણા.

સંમુખે વળી રથે જ શલ્યના  

શત્રુના શર થકીય કારમી.

તોય વિક્રમ ઉપાસ્યું જન્મથી  

કેમ તે રગરગેથી ઓસરે?  

ટાળી માર્ગ થકી એ સહુયને  

કર્ણ અર્જુન ભણી રહ્યો ધપી.

શલ્યના મુખથી શલ્ય: ‘લે અલ્યા  

સૂતપુત્ર! અહીં પાણ્ડુપુત્ર આ  

તીવ્ર એક કરી પાત દૃષ્ટિનો  

શલ્ય પે, વચનથી ન, બાણથી  

કર્ણ ઉત્તર દિયે જ કારમો,  

<center>(૯)</center>

યુદ્ધમાં પુત્રનાં કર્મ ઝાઝેરાં ઝળશે હજી,  

કૃષ્ણ સ્હાય થકી વારતો ગયો.

આકર્ણ જ્યા કર્ષી બલાઢ્ય કર્ણે  

દિશા અને ત્યાં નભ થ્યાં ઝળાંઝળાં.  

ઉલ્કા ખરી ઘોર અનેક આભથી;  

અશ્વો ઝુકાવી જ અતીવ કૌશલે  

સર્વજ્ઞ કૃષ્ણે શર વ્યર્થ એ કર્યું,  

અર્જુનનું શીશ ચહંત બાણ એ  

ને નાગ ભોંઠો પડી, કર્ણ પાસ જૈ  

સહાય દેવા તલસ્યો, પરંતુ  

કર્ણે કહ્યું ‘રે હટ, તારી સ્હાયથી  

નક્ષત્રી પૃથ્વી કરવા અનેકશ: –  

સંહારવા આ નર ક્ષત્રિયોત્તમ.

વિદ્યા સરી સર્વ સ્મૃતિથી બાણની,  

સુરિક્ત કો ભાણ્ડ મહાનશો ખડો.

ધરા ગ્રસી ત્યાં રથચક્રને રહી,  

આધાર એ જીવનનો – ધરિત્રી  

ગ્રસંત તેનું રથચક્ર – તેહને  

પોકારતો કર્ણ, ધરાથી ચક્ર  

‘રે ધર્મભક્ત! ક્યહીં ભક્તિ ધર્મની  

બે શત્રુ સામે ત્યહીં કર્ણ ઝૂઝતો  

ધરા અને પાર્થની અસ્ત્રવૃષ્ટિ શું:  

ધરા ગ્રસંતી હતી ચક્ર, કર્ણની  

વિદ્યા ગ્રસી ગૈ શર સર્વ પાર્થના,  

‘હવે વિલંબાવ ન મૃત્યુ કર્ણનું,’  

ઉતારી લીધું, જ્યમ પુષ્પ વૃન્તથી.

ધરા ઢળ્યો, સત્તરમા દિને, ને  

હજીય આશા જયની કરંતા  

રવિની અરુણા આભા તે દિને અસ્ત પામતાં  

કર્ણના વધકારુણ્યે પીગળ્યું વ્યોમ, ના ધરા.

<center>(૧૦)</center>

શસ્ત્રહીન ગતિહીન દશામાં ધરણી ઢળ્યો.

શ્યામળાં બિન્દુ બે વચ્ચે લીટી શું તીવ્ર તેજની  

વચમાં આવરે તેની નિર્મળી પાવક દ્યુતિ,

તેમ કૈં તાહરાં કર્મો કૃષ્ણ જે કૃષ્ણ ઉચ્ચર્યાં,  

હશે, એ કૂટ કાલે ત્યાં કોને મેશ નથી અડી?

એવું કશું, કર્ણ, હતું જ તત્ત્વ કે  

ધારી રહ્યો નામ તું સૂતપુત્રનું?

તું જાણતો ઇન્દ્ર, છતાંય તે દીધાં  

ઉતારીને કુંડળ દાનમાં કવચ,  

એવું કશું, કર્ણ, હતું જ તત્ત્વ કે  

નકારી તેં પાણ્ડવપૂજ્ય થૈ રહી  

એવું કશું, કર્ણ, હતું જ તત્ત્વ કે  

ને જીતવા પાર્થ સ્પૃહા ઘણી છતાં,  

તે નાગને તેં તરછોડી કાઢ્યો,  

{{Right|૫ જુલાઈ, ૧૯૩૮}}

</poem>