રાજેન્દ્ર પટેલની કવિતા/પોટકું: Difference between revisions

← Older edit

રાજેન્દ્ર પટેલની કવિતા/પોટકું (view source)

Revision as of 02:55, 25 August 2024

3,513 bytes added , 25 August

+1

Meghdhanu

17,546

edits

@@ Line 1: / Line 1: @@
 {{SetTitle}}
-{{Heading|૨૪. ચોથું મોજું|}}
+{{Heading|૨૩. પોટકું|}}
 {{Block center|<poem>
-પહેલું મોજું આવ્યું
+પોટકું પડ્યું પડ્યું
-પગ આગળ આવી અટક્યું
+વાગોળે છે અંદરનું અંધારું
-દરિયો અડું અડું કરતો
+અને માણે છે પ્રતીક્ષાનો પ્રકાશ.
-પાછો વળ્યો.
-બીજું મોજું આવ્યું
+જન્મોજનમથી
-પાની પલાળી
+ખૂલવાની, ખાલી થવાની
-બની ગયો
+એ રાહ જુએ છે.
-દૂર સરતી હોડી.
-ત્રીજું મોજું આવ્યું
+આસપાસનાં નાનાં નાનાં પોટકાંઓને
-ગોઠણભેર ફરી વળ્યું.
+અને આવ-જા કરતાં લોકોને
-છીપ બની
+એ જોઈ રહે છે.
-સરી ગયું દરિયાની ભીતર.
-ચોથું મોજું આવ્યું
+કોઈ ગાંઠ ખોલે એની રાહ જોતાં!
-...
+૦
-અને—
+એને સમજાય છે
+વાસ્તવમાં પોતે જ ખોલવાની હોય છે
+પોતાની ગાંઠ.
-ઘર તરફ પાછો વળ્યો ત્યારે
+પોટકું બનતું
-પાછળ પાછળ
+બાના જીર્ણ સાલ્લામાંથી
-પગલે પગલે
+અથવા બાપુજીના ઘસાઈ ગયેલા
-દરિયો આવતો લાગ્યો.
+ધોતિયામાંથી.
+એટલે જ કદાચ
+ખીચોખીચ ભરેલું હોવા છતાં
+પોટકું ક્યારેય ફસકાયું નથી.
+૦
+પોટકું
+સમયે સમયે, સ્થળે સ્થળે
+પડ્યું હોય છે.
+ઘરમાં, શેરીમાં, સીમ-ખેતરમાં
+અથવા પ્લૅટફૉર્મ, બસસ્ટૅન્ડ કે ફૂટપાથ પર,
+પણ જ્યારે જ્યારે રહેતું બાના માથે
+એ શોભતું કોઈ મુગટની જેમ.
+એથી જ કદાચ પોટકું ઊંચકી જતી દરેક સ્ત્રી
+બા જેવી લાગતી હોય છે.
+૦
+કોઈ આવી ને ઉતારે માથેથી પોટકું
+એની રાહ જોઈને ઊભેલી હરેક વ્યક્તિ
+મારા જેવી લાગે છે!
+ટ્રેનમાં, બસમાં, કારમાં હોવા છતાં
+લાગે છે જાણે
+એક નહીં અનેક અદૃશ્ય પોટકાંઓનો
+ભાર વેંઢારીને જીવવાની આદત પડી છે.
+પોટકું શિખવાડે છે કેમ ભાર સાથે હલકા રહેવું.
+૦
+ગમે ત્યાં, ગમે ત્યારે
+એને ગોઠવવામાં આવે
+એ ગોઠવાઈ જાય છે
+બાની જેમ.
+કપાસની કે ચારની ગાંસડી
+જાણે ખેતરને ઘરે લાવતી
+અને ઘરને ખેતર લઈ જતી.
+હવે ખેતર, ઘર ને ગાંસડી કશું નથી.
+એક કાળપોટકું પડ્યું છે સ્મરણમાં.
+૦
+પોટકાને કશાની જરૂર હોતી નથી
+ચડાવનારની કે ઊતરાવનારની
+એને જરૂર હોય છે એક વિસામાની
+ગામપાદર હોય છે એવો.
+પોટકું માને છે
+પોતે જ છે પોતાનો વિસામો.
+૦
+બાળપણમાં બા જોડે
+ધાણી ફોડાવવા જતો
+તાંદુલની પોટલી જેવડી નાનકડી પોટકી
+મોટું પોટકું બની જતું જોઈ
+મા, કૃષ્ણ જેવી લાગતી.
+૦
+હવે પરદેશ જતી દીકરીને
+મોટીમોટી બૅગો વચ્ચે જોઉં છું ત્યારે
+એક નાનકડી પોટકી
+એની ભીતર પાંગરતી જોતો હોઉં છું
+૦
+ખૂલીને ફરી ફરી બંધાતું
+એક વાર બંધાયા પછી કદી ન ખૂલતું,
+પોટકું
+મારા જેવું કેમ લાગતું હશે?
+૦
+પોટકું માને છે
+કદી પોતાને પોટકું બનવા દેવું નહિ.
+ગાંઠ કદાચ ખૂલે પણ ખરી.
 </poem>}}
 <br>
 {{HeaderNav2
-|previous = માટલું
+|previous = બાપુજીની છત્રી
-|next = ચોથું મોજું
+|next = પોટકું
 }}