પ્રતિપદા/૧. હરીશ મીનાશ્રુ: Difference between revisions

no edit summary
No edit summary
No edit summary
Line 64: Line 64:


=== ૩ ===
=== ૩ ===
 
<poem>
ફારશિયોના હરફ વસ્યા વિપ્રની વાણે
ફારશિયોના હરફ વસ્યા વિપ્રની વાણે
ગઝલ રેખતા તરફ ગમતા દીઠા ગાણે
ગઝલ રેખતા તરફ ગમતા દીઠા ગાણે


પુણ્યસ્મરણ : કૃષ્ણરામ
{{Center|પુણ્યસ્મરણ : કૃષ્ણરામ}}


નિત્ય ઉપવાસી રહીને એ ભર્યા ભાણે વસ્યા છે
નિત્ય ઉપવાસી રહીને એ ભર્યા ભાણે વસ્યા છે
Line 108: Line 108:
મુરશિદે એવો તો હાકોટો કર્યો કે ભડ બધા યે
મુરશિદે એવો તો હાકોટો કર્યો કે ભડ બધા યે
પાળિયેથી ફટ્ટ બેઠા થઈને ધિંગાણે વસ્યા છે
પાળિયેથી ફટ્ટ બેઠા થઈને ધિંગાણે વસ્યા છે
 
</poem>


=== ૪ પંખીપદારથ ===
=== ૪ પંખીપદારથ ===
 
<poem>
હજાર પાન
હજાર પાન
હજાર ફૂલ હજાર ફળ
હજાર ફૂલ હજાર ફળ
Line 123: Line 123:
પંખીને મિષે પૂછી શકાત વ્યાજબી પ્રશ્નો
પંખીને મિષે પૂછી શકાત વ્યાજબી પ્રશ્નો
યાયાવરીનાં અથવા યુયુત્સાનાં
યાયાવરીનાં અથવા યુયુત્સાનાં


પરંતુ ગુરૂ તો પૂછે છે સાવ સરળ પ્રશ્ન
પરંતુ ગુરૂ તો પૂછે છે સાવ સરળ પ્રશ્ન
Line 153: Line 152:
પંખી તો બસ હાજર છે
પંખી તો બસ હાજર છે
અણીની પળે
અણીની પળે
</poem>


=== ૫ પોણા બે વીઘાના ખેતરવાળા માણસનો અહેવાલ ===
=== ૫ પોણા બે વીઘાના ખેતરવાળા માણસનો અહેવાલ ===
 
<poem>
એની કને
એની કને
પોણા બે વીઘાનું ખેતર હતું.
પોણા બે વીઘાનું ખેતર હતું.
Line 202: Line 202:
ને હા, એક બીજી વાત, –
ને હા, એક બીજી વાત, –
એનો દાદો ગપોડી નહોતો.
એનો દાદો ગપોડી નહોતો.
</poem>


=== ૬ ઊઘડવા વિષે ચિંતન ===
=== ૬ ઊઘડવા વિષે ચિંતન ===
 
<poem>
કશુંક ઉઘાડું જ રહે છે
કશુંક ઉઘાડું જ રહે છે
કટાયેલા ઉજાગરાવાળું અથવા મિજાગરાવાળું
કટાયેલા ઉજાગરાવાળું અથવા મિજાગરાવાળું
Line 242: Line 243:
ધીરેધીરે કરે છે આરોહણ મોક્ષ તરફ
ધીરેધીરે કરે છે આરોહણ મોક્ષ તરફ
મરસિયા વિનાનું શાંત મરણ ધારણ કરીને
મરસિયા વિનાનું શાંત મરણ ધારણ કરીને


સખીદાતારના દક્ષિણ કરની જેમ
સખીદાતારના દક્ષિણ કરની જેમ
Line 272: Line 271:
કેવળ અંદરની તરફ
કેવળ અંદરની તરફ
તે હોય છે કવિતા, ઈશ્વર અને મરણ.
તે હોય છે કવિતા, ઈશ્વર અને મરણ.
 
</poem>
 
 
 
 


=== ૭ પાછોતરા વરસાદમાં ===
=== ૭ પાછોતરા વરસાદમાં ===
 
<poem>
બધા દેવદૂતો આજે ઊડાઊડ કરે છે,  
બધા દેવદૂતો આજે ઊડાઊડ કરે છે,  
તીતીઘોડા ને વાણિયાને વેશે વનરાજીમાં, રાજીખુશીથી
તીતીઘોડા ને વાણિયાને વેશે વનરાજીમાં, રાજીખુશીથી
Line 301: Line 296:
પંખી માત્રનાં પગ પલળીને એવા દીસે છે જાણે કૂણાંકોમળ દીંટાં ને
પંખી માત્રનાં પગ પલળીને એવા દીસે છે જાણે કૂણાંકોમળ દીંટાં ને
ડાળીઓને ન્હોર ભેરવી થિર થવા મથે છે લોહીની સગાઈ
ડાળીઓને ન્હોર ભેરવી થિર થવા મથે છે લોહીની સગાઈ


બધાં પીછાં, ખબર નહીં શાથી, ઈમોશનલ થઈ જઈને,  
બધાં પીછાં, ખબર નહીં શાથી, ઈમોશનલ થઈ જઈને,  
Line 330: Line 323:
ત્યાં, બે ખેતરવા છેટે, ગઈ કાલના વરસાદની પાછળ ચાલ્યા જતા જોઉં છું વાન્ગ વેઈ અને ર્‌યોકાનને
ત્યાં, બે ખેતરવા છેટે, ગઈ કાલના વરસાદની પાછળ ચાલ્યા જતા જોઉં છું વાન્ગ વેઈ અને ર્‌યોકાનને
એટલે વળી જાઉં છું અહીંથી જ પાછો
એટલે વળી જાઉં છું અહીંથી જ પાછો
 
</poem>
=== ૮ બનારસ ડાયરી – કાવ્યગુચ્છમાંથી ===
=== ૮ બનારસ ડાયરી – કાવ્યગુચ્છમાંથી ===


==== બનારસ ડાયરી – ૬ ====
==== બનારસ ડાયરી – ૬ ====
 
<poem>
 
કપાસનું જીંડવું ફાટ્યું હોય
કપાસનું જીંડવું ફાટ્યું હોય
એવો પ્રફૂલ્લિત ચન્દ્ર ઉદય પામી રહ્યો હતો
એવો પ્રફૂલ્લિત ચન્દ્ર ઉદય પામી રહ્યો હતો
Line 361: Line 353:
– અરે સ્વયં પાન પણ પોતાની ક્લોરોફિલીંગ્સ સમજી શકતું નથી –
– અરે સ્વયં પાન પણ પોતાની ક્લોરોફિલીંગ્સ સમજી શકતું નથી –
બધાં જ ઓગળી જાય છે પોતપોતાના વિકારોમાં.
બધાં જ ઓગળી જાય છે પોતપોતાના વિકારોમાં.


એટલે જાગરણના ઉજાસમાં આ રાત્રિને ધારી ધારીને જોયા કરવી
એટલે જાગરણના ઉજાસમાં આ રાત્રિને ધારી ધારીને જોયા કરવી
Line 370: Line 361:
એ ક્ષણે એટલું તો આછુંપાતળું સમજાયું કે  
એ ક્ષણે એટલું તો આછુંપાતળું સમજાયું કે  
મને દિવસ પણ સમજાતો નથી.
મને દિવસ પણ સમજાતો નથી.
 
</poem>


==== બનારસ ડાયરી – ૧૦ ====
==== બનારસ ડાયરી – ૧૦ ====
 
<poem>
મને
મને
કોણ જાણે કેમ
કોણ જાણે કેમ
Line 391: Line 382:


તો શું છે આ આકાર? ને શું છે આ આસક્તિ? – મેં પૂછ્‌યું.
તો શું છે આ આકાર? ને શું છે આ આસક્તિ? – મેં પૂછ્‌યું.


હું તો જાણે હોઉં જ નહીં એમ
હું તો જાણે હોઉં જ નહીં એમ
Line 420: Line 409:
વણકરે કહ્યું :
વણકરે કહ્યું :
  જ્યોં કી ત્યોં ધર દીન્હી ચદરિયા
  જ્યોં કી ત્યોં ધર દીન્હી ચદરિયા
 
</poem>
 
 
=== ૯ ચન્દ્ર વિષે ચાટુક્તિઓ – કાવ્યગુચ્છમાંથી ===
=== ૯ ચન્દ્ર વિષે ચાટુક્તિઓ – કાવ્યગુચ્છમાંથી ===


==== ચન્દ્ર વિષે ચાટુક્તિઓ – ૧ ====
==== ચન્દ્ર વિષે ચાટુક્તિઓ – ૧ ====
 
<poem>
ન માગવાનું માગી બેસે છે
ન માગવાનું માગી બેસે છે
ક્યારેક કોઈ કવિ :
ક્યારેક કોઈ કવિ :
Line 450: Line 436:
ને થાળમાં ખળભળે છે ખંડિત ઉજાસની ચબરખીઓ
ને થાળમાં ખળભળે છે ખંડિત ઉજાસની ચબરખીઓ
ને એમ થતી રહે છે કવિતા
ને એમ થતી રહે છે કવિતા
ચન્દ્ર વિષે ચાટુક્તિઓ – ૫
</poem>


==== ચન્દ્ર વિષે ચાટુક્તિઓ – ૫ ====
<poem>
હજી પૂરો ચન્દ્રોદય પણ નથી થયો
હજી પૂરો ચન્દ્રોદય પણ નથી થયો


Line 480: Line 468:
‘આજ મહારાજ જલ પર ઉદય જોઈને...’
‘આજ મહારાજ જલ પર ઉદય જોઈને...’
એવું બબડે છે
એવું બબડે છે


ડાયીંગ ડિક્લેરેશનની જેમ
ડાયીંગ ડિક્લેરેશનની જેમ
Line 493: Line 479:
‘બારીબારણાં બંધ કરીને સૌ પોતપોતાના ઘેર જાવ
‘બારીબારણાં બંધ કરીને સૌ પોતપોતાના ઘેર જાવ
આજે ચન્દ્રગ્રહણ છે.’
આજે ચન્દ્રગ્રહણ છે.’
 
</poem>
==== ચન્દ્ર વિષે ચાટુક્તિઓ – ૬ ====
==== ચન્દ્ર વિષે ચાટુક્તિઓ – ૬ ====
 
<poem>
એ રઝળુ છે
એ રઝળુ છે
દેશદેશાવર ખેડતો રહે છે
દેશદેશાવર ખેડતો રહે છે
Line 510: Line 496:
એના મેલાદાટ થેલામાંથી
એના મેલાદાટ થેલામાંથી
એક ઉપહાર, પરણેતર માટે : મોંઘા મૂલનો પરદેશી ચન્દ્ર
એક ઉપહાર, પરણેતર માટે : મોંઘા મૂલનો પરદેશી ચન્દ્ર


ગૃહિણી પણ ખોલે છે એની સ્ત્રીધનનો દાબડો :
ગૃહિણી પણ ખોલે છે એની સ્ત્રીધનનો દાબડો :
Line 533: Line 518:
પૂનમ હોવા છતાં
પૂનમ હોવા છતાં
એનું રોજીંદું મ્હો પડવા જેટલું પડી ગયું છે
એનું રોજીંદું મ્હો પડવા જેટલું પડી ગયું છે
</poem>


==== ચન્દ્ર વિષે ચાટુક્તિઓ – ૯ ====
==== ચન્દ્ર વિષે ચાટુક્તિઓ – ૯ ====
 
<poem>
અમારે વૃદ્ધિ
અમારે વૃદ્ધિ
અમારે ક્ષય : અમે સદાયે સૂતકી
અમારે ક્ષય : અમે સદાયે સૂતકી
અમારા અંગરાગ રાખોડી
અમારા અંગરાગ રાખોડી
રંગવિહોણી કાયા ને પરછાંઈ નરી ભભૂતકી
રંગવિહોણી કાયા ને પરછાંઈ નરી ભભૂતકી


તમારા રવિભાણ સંપ્રદાયને તો
તમારા રવિભાણ સંપ્રદાયને તો
Line 570: Line 554:
ઈહલોકનો ઈન્દુ
ઈહલોકનો ઈન્દુ
રઝાના રહસ્યલોકમાં જે કેવળ બિન્દુ
રઝાના રહસ્યલોકમાં જે કેવળ બિન્દુ
</poem>