બાળ કાવ્ય સંપદા/વનરાજનું હાલરડું

વનરાજનું હાલરડું

લેખક : ઝવેરચંદ મેઘાણી
(1894-1947)

વનરાવનનો રાજા રે
પોઢ્યો ઊંચે પારણે હો રાજ !
બહાદુર બાળો રાજા રે
પોઢ્યો ઊંચે પારણે હો રાજ !
હાં રે પોઢ્યો જયશેખરનો બાળ
હાં રે પોઢ્યો વેરીડાં કેરો કાળ

હલકે ને હીંચોળું રે
રાજા ગુર્જર દેશનો હો રાજ !
જુગતે ને ઝુલાવું રે
મોભી ગુર્જર માતનો હો રાજ !
ઊંચેરી વડવાયે રે
વનરાજાનાં પારણાં હો રાજ !
અંકાશીલી ડાળ્યે રે
બાળુડાનાં ઝૂલણાં હો રાજ !

હાં રે માથે હીરે મઢેલ આકાશ
હાં રે માથે પૂનમના અંજવાશ

દૂધલડાં કંઈ પીતો રે
રૂપાવરણી રાતનાં હો રાજ !
ગોઠડિયું કંઈ કરતો રે
તારલિયાની સાથમાં હો રાજ !
વનરાવનનો રાજા રે
પોઢ્યો ઊંચે પારણે હો રાજ !
વાંકડિયા મોવાળા રે
વનરાજાને શોભતા હો રાજ !
કાળાં કરચલિયાળાં રે
ઝુલફાં ડોકે ઝૂલતાં હો રાજ !

હાં રે એનું કંકુડાવરણું કપાળ
હાં રે એની આંખે અગનની ઝાળ

વાટલડી કંઈ જોતો રે,
જોબન ક્યારે આવશે હો રાજ !
ઝબકી ઝબકી જોતો રે
જોદ્ધા ક્યારે જાગશે હો રાજ !
સ્વપનામાં સાંભળતો રે
હાકલ ક્યારે વાગશે હો રાજ !
વનરાવનનો રાજા રે
પોઢ્યો ઊંચે પારણે હો રાજ !
ઘેલૂડી ઓ સિંહણ રે
વાર્યે તારા બાળને હો રાજ !
વકરેલી ઓ વાઘણ રે !
રોક્યે તારી ત્રાડને હો રાજ !

હાં રે મારા રાજાની ઊંઘ વીંખાય
હાં રે મારો બાળુડો ઝબકી જાય

કાચી ને નીંદરનો રે
કોપ્યો તમને મારશે હો રાજ !
થોડી ને નીંદરનો રે
જાગ્યો તમને મારશે હો રાજ !
વનરાવનનો રાજા રે
પોઢ્યો ઊંચે પારણે હો રાજ !
મૂઠડિયું ભીડીને રે
મોભી મારો પોઢિયો હો રાજ !
ટાઢડિયું ભીંસીને રે
કુંવર મારો પોઢિયો હો રાજ !

હાં રે જાણે તાણી ઝાલેલી તલવાર
હાં રે જાણે ઝૂઝે છે જુદ્ધ મોજાર

સોણામાં સંહારે રે
બાપુ કેરા મારને હો રાજ !
સમશાને સુવારે રે
મા-ભૂમિના ચોરને હો રાજ !
વનરાવનનો રાજા રે
પોઢ્યો ઊંચે પારણે હો રાજ !
ગરવી ગુર્જર માનાં રે
વીરને ઝાઝાં વારણાં હો રાજ !
આગભરી અમ્બાનાં રે
તીરને મોંઘાં મીઠડાં હો રાજ !

હાં રે વીરા ! આજુનો દિન વિશ્રામ
હાં રે વાલા ! આજુનો રાત આરામ

કાલે ને કેસરિયા રે !
ખાંડાધારે ખેલજો હો રાજ !
કાલે કંકુભરિયા રે !
અરિને તેડાં મેલજો હો રાજ !
વનરાવનનો રાજા રે
પોઢ્યો ઊંચે પારણે હો રાજ !
સ્વામીની સૂર-વાટે રે
રણ રમવા જાવું હતું હો રાજ !
સ્વર્ગાપુરને ઘાટે રે
સંગાથી થાવું હતું હો રાજ !

તે દિ’ મારે હૈયે પોઢેલો તું ભાઈ !
તે દિ’ તારા બાપુની રામદુહાઈ !

આજ સુધી જીવું છું રે
પાવા તુજને દૂધડાં હો રાજ !
જીવતર વિતાવું છું રે
ગાવાં શૂરનાં ગીતડાં હો રાજ !
જુગ જુગથી જાગું છું રે
લેવા છેલ્લાં મીઠડાં હો રાજ !
વનરાવનનો રાજા રે
પોઢ્યો ઊંચે પારણે હો રાજ !