ગુજરાતી સાહિત્યકોશ ખંડ ૩/અનુક્રમ/અ/આશુસંવાદ

From Ekatra Wiki
Jump to navigation Jump to search


આશુસંવાદ (Stichomythia) : સંવાદનું એક વિશિષ્ટ સ્વરૂપ. પદ્યસંવાદમાં એકની એક પંક્તિમાં જૂજ ફેરફાર સાથે વારાફરતી બે પાત્રો ત્વરિત, પણ નિયંત્રિત દલીલોનો અર્થ ઉપસાવે છે. જેમકે ઉમાશંકર જોશીના ‘૧૯મા દિવસનું પ્રભાત’ પદ્યનાટકમાં નીચેનો સંવાદ : ‘દ્વૌપદી : હા! પાંચ પુત્રે મુજ ખાલી કૂખ! /ગાંધારી : આ દુઃખથી તો ભલી ઠાલી કૂખ!/ દ્રૌપદી : મારી કૂખે લુપ્ત સત્પિતૃ વંશ! / ગાંધારી : આ કૂખ સૂતો કલિનો જ અંશ!’ ચં.ટો.