સંસ્કૃતિ સૂચિ/સાહિત્ય

12. સાહિત્ય- અભ્યાસ: સિદ્ધાંત/ ઈતિહાસ/ સ્વરૂપ/ સમીક્ષા

(નોંધ : કોઈ સાહિત્યિક વિચારધારા, સાહિત્યપ્રવાહ, સાહિત્યસિદ્ધાંતો, સાહિત્યસ્વરૂપો કે સાહિત્યના કોઈ મુદ્દા વિશે વિદ્વાનો દ્વારા થયેલ ચર્ચાઓ/ લેખો કે વિવેચનલેખોને શીર્ષકના વર્ણાનુક્રમે અહીં આપવામાં આવેલ છે.)

લેખ/ નોંધ શીર્ષક	લેખના લેખક-અનુ.	મહિનો/વર્ષ/પૃષ્ઠ નં.
અતિવાસ્તવવાદ અને આપણે: એક નોંધ	સુમન શાહ	માર્ચ74/88-96
‘અન્વીક્ષા‘ (અનિરુદ્ધ બ્રહ્મભટ્ટ)/ વિવેચનનું વિવેચન	રાધેશ્યામ શર્મા	ઑક્ટો71/378-382
અભિનવની ડાયરી: રસની અલૌકિકતા (રસમીમાંસા)	સુરેન્દ્રનાથ દાસગુપ્ત, અનુ. નગીનદાસ પારેખ	નવે69/430-435
‘અભિનવનો રસવિચાર‘ (નગીનદાસ પારેખ)/ પ્રવેશક	રસિકલાલ છો. પરીખ	ફેબ્રુ69/75-80/પૂ.પા.3; માર્ચ69/89-96
- ‘અભિનવનો રસવિચાર અને બીજા લેખો‘ (નગીનદાસ પારેખ)	તપસ્વી નાન્દી	એપ્રિલ70/153-158
- ‘અભિનવનો રસવિચાર‘ વિષે	નગીનદાસ પારેખ	એપ્રિલ71/141-143
અમેરિકાના સાહિત્યના બાર પાયા	કૃષ્ણલાલ શ્રીધરાણી	જૂન47/211-215
અર્થઘટનની વિરુદ્ધમાં (કલાનું અર્થઘટન)	સુસાન સોન્ટેગ, અનુ. ચન્દ્રકાન્ત ટોપીવાળા	સપ્ટે69/346-352
અર્ન્સ્ટ ટોલરકૃત ‘ટ્રાન્સફીગ્યુરેશ‘નો અનુવાદ- ‘કાયાપલટ‘ની પ્રસ્તાવનાનો અંશ/ જીવનના મહાપ્રશ્નની ચાવી	સુન્દરમ્	માર્ચ66/117-118
અર્વાચીન સાહિત્યમાં રાસ	વિષ્ણુપ્રસાદ ર. ત્રિવેદી	ઑકટો51/366-368
અર્વાચીનવાદ અને ભારતીય સાહિત્ય (‘મૉર્ડનીઝમ ઍન્ડ ઇન્ડિયન લિટરેચર‘નો અનુવાદ)	ઉમાશંકર જોશી	જાન્યુ60/22-23
અસ્તિત્વવાદ: એક પુનર્વિચારણા: ૧. દર્શનનો અંત કે દર્શનના અંતનું દર્શન ?	સુવર્ણા રાય	જુલાઈ79/239-244
- અસ્તિત્વવાદ: ૨. ઐતિહાસિક પરિપ્રેક્ષ્યમાં (ગતાંકથી ચાલુ)	સુવર્ણા રાય	ઑગ79/278-286
- અસ્તિત્વવાદ: ૩. ઉપસંહાર (ગતાંકથી પૂરૂ)	સુવર્ણા રાય	સપ્ટે79/321-326
આ લેખકોને થયું શું છે ?	હૅરોલ્ડ સ્ટ્રોસ	ઑગ52/પૂ.પા.4
આપણા વાગ્ ગેયકારો (દેશીઓ અને આખ્યાન)	શશિન ઓઝા	ફેબ્રુ69/49-51
આપણા સાહિત્યના અનુવાદનો પ્રશ્ન	ઉમાશંકર જોશી	સપ્ટે62/321-322
આપણા સાહિત્યમાં બીટનિક- વાદની અસર/ ઘરઆંગણાની વાતો…	ગુલાબદાસ બ્રોકર	ઑગ-સપ્ટે63/441-446
આપણી સર્જનપ્રવૃત્તિ કેમ મંદ છે?	ઉમાશંકર જોશી	નવે50/433-434/436
આપણો હાસ્યરસ	ભાઈલાલ પ્ર. કોઠારી	ઑકટો52/377-381/392; નવે52/415-419
‘ઈમેજીનેટીવ લિટરેચર...‘/ વિજ્ઞાનના યુગમાં કલ્પનોત્થ સાહિત્યનું સ્થાન	ગુલાબદાસ બ્રોકર	માર્ચ60/93-96/100
‘(ધ) ઇસ્થેટિક્સ...અભિનવગુપ્ત‘ (રાન્યેરો નોલી)	નગીનદાસ પારેખ	એપ્રિલ58/159-160
ઉદારરુચિ વિવેચક	તંત્રી	ઑગ-સપ્ટે63/484
‘ઍબ્સર્ડિટી‘- સાહિત્યના સંદર્ભમાં	ચંદ્રકાન્ત શેઠ	ઑગ78/223-230
એક પત્ર (ભારતીય કાવ્યસિદ્ધાંત અંગે)	રાજેન્દ્ર નાણાવટી	ઑક્ટો74/333-334; એપ્રિલ75/117-120; જાન્યુ76/17-19; માર્ચ78/74-75
એઝરા પાઉન્ડ: કાવ્યનું અધ્યયન	એઝરા પાઉન્ડ, અનુ. દિનેશ કોઠારી	જાન્યુ73/13-14
- એઝરા પાઉન્ડ: ‘નવાં કલેવરો ધરો‘	સ્વાતિ જોશી	ડિસે72/366-367
એરિસ્ટોટલનું કાવ્યશાસ્ત્ર: એક ભૂમિકા	અનિરુદ્ધ બ્રહ્મભટ્ટ	મે69/194-197
‘કન્ટેમ્પરરી ઇન્ડિયન લીટરેચર: અ સિમ્પોઝીયમ‘	રમણલાલ જોશી	મે57/196-197
કન્નડ સાહિત્ય- નવપ્રવાહ	બી. કે. ગોકાક અને અન્ય	જુલાઈ52/245-247/276
કલા અને જીવન: કલા- રસ- જીવન- રસ	કાકા કાલેલકર	ઑગ-સપ્ટે63/447-449
- કલા અને જીવન: કલા અને જીવન	ચંપકલાલ વ્યાસ	ઑગ-સપ્ટે63/455-456
- કલા અને જીવન: કવિતાનો સમાજ - સંદર્ભ	યશવન્ત શુક્લ	ઑગ-સપ્ટે63/450-452
- કલા અને જીવન: કાવ્યમાં સામાજિકતા	હસિત હ. બૂચ	ઑગ-સપ્ટે63/452-455
કલા અને રસમીમાંસાનું વિસર્જન ?	રેને વેલેક, અનુ. હરિવલ્લભ ભાયાણી	ફેબ્રુ72/61-62
કલાઓની પુનર્વ્યવસ્થા (‘ધ કલ્ટ ઑફ આર્ટ‘)	જર્યાં જિમ્પેલ, અનુ. શાલિની વકીલ	નવે74/391-396
કવિતાની ભાષા	અબૂ સઈદ ઐયુબ, અનુ. નગીનદાસ પારેખ	ડિસે66/456-463; જાન્યુ67/14-17
કળા	અર્ન્સ્ટ કેસિરર, અનુ. પ્રમોદકુમાર પટેલ	સપ્ટે74/321-322/324
કાવ્યકલા: કલાકૃતિના અર્થ- રમણીય તથા ઇતર(‘ધ પેરેડોક્સ ઑફ ઍસ્થેટીક મીનીંગ‘નો અનુવાદ)	લુસિઅસ ગાર્વિન, અનુ. હરિવલ્લભ ભાયાણી	ઑગ-સપ્ટે63/301-302
‘કાવ્યમાં શબ્દ‘ (હરિવલ્લભ ભાયાણી)/ શબ્દમાં કાવ્ય અને ‘કાવ્યમાં શબ્દ‘	રાધેશ્યામ શર્મા	ડિસે69/463-466
‘કાવ્યાલોચન‘ (રતિલાલ જગન્નાથ જાની)	વિષ્ણુપ્રસાદ ર. ત્રિવેદી	ફેબ્રુ54/105-106
કૃતિના પાઠબંધની સમીક્ષાપદ્ધતિઓ	હરિવલ્લભ ભાયાણી	જુલાઈ-સપ્ટે80/153-161
કૃતિનું શીલ અને શૈલી/ ઘરઆંગણાની વાતો...	જયંતિલાલ કોઠારી	ઑગ-સપ્ટે63/436-441
કેટલાક છંદ (કાવ્ય દ્વારા છંદશિક્ષણ)	રામનારાયણ વિ. પાઠક	જુલાઈ-સપ્ટે80/173-176
કેટલીક વિવેચન શૈલીઓ	તંત્રી	ઑગ-સપ્ટે63/485-486
ક્રોચેનું વીક્ષાશાસ્ત્ર (ઇસ્થેટિક)	સુરેન્દ્રનાથ દાસગુપ્ત, અનુ. નગીનદાસ પારેખ	જૂન64/240-251
ગદ્યનો જન્મ- રૂપાળું અને રમણીય ગદ્ય	વિષ્ણુપ્રસાદ ર. ત્રિવેદી	ડિસે51/444-448/464
ગદ્યપદ્ય વિચાર	ઉમાશંકર જોશી	મે49/173-178
ગાંધીયુગની પૂર્વભૂમિકા	મનસુખલાલ ઝવેરી	જાન્યુ75/9-16; ફેબ્રુ75/41-50
ગુજરાતી કવિતામાં દલિતપ્રેમ	દિલાવરસિંહ જાડેજા	જુલાઈ66/262-267
ગુજરાતી ગદ્યની ઘસાતી લઢણો	ઉમાશંકર જોશી	ઑગ60/288-296/316-321
ગુજરાતી વિવેચનસાહિત્ય	રમણલાલ જોશી	જાન્યુ58/30-32
‘ગુજરાતી સાહિત્ય‘ (અનંતરાય રાવળ)	વિષ્ણુપ્રસાદ ર. ત્રિવેદી	ઑક્ટો54/456
ગુજરાતી સાહિત્યમાં અનુવાદપ્રવૃત્તિ	ચંદ્રકાન્ત શેઠ	ઑક્ટો-ડિસે84/419-432
ગુ. સા. પરિષદ પ્રસાદી (૨૪મું અધિવેશન, દીલ્હી): આધુનિક સાહિત્યસર્જન અને સાહિત્યવિચારણા	અનંતરાય રાવળ	ઑક્ટો67/363-364
ગુ. સા. પરિષદ પ્રસાદી (૨૫મું અધિવેશન): સન્નિષ્ઠ વિવેચક- વિરલ	સુરેશ જોશી	જાન્યુ70/5-6
ગુ. સા. પરિષદ પ્રસાદી (૨૭મું અધિવેશન): ‘સરજાતું સાહિત્ય અને યુગપ્રશ્નો‘માંથી	કરસનદાસ માણેક	જાન્યુ74/8
ગુ. સા. પરિષદ પ્રસાદી (૨૭મું અધિવેશન): ‘સાહિત્ય- તત્ત્વ અને તંત્ર‘માંથી	ગુલાબદાસ બ્રોકર	જાન્યુ74/6-7
ગુ. સા. પરિષદ પ્રસાદી (૨૯મું અધિવેશન): વિવેચનની પ્રક્રિયા	રમણલાલ જોશી	જાન્યુ78/9-12
ગુ. સા. પરિષદ પ્રસાદી (૩૦મું અધિવેશન, વડોદરા): આધુનિકતાની ચિરંજીવ પ્રશિષ્ટકૃતિઓની રાહ જોવી આરંભીએ	અનંતરાય રાવળ	ડિસે79/429-431
ગુ. સા. પરિષદ પ્રસાદી (૩૦મું અધિવેશન, વડોદરા): સાહિત્યિક ઇતિહાસ	ધીરુભાઈ ઠાકર	ડિસે79/431-432
ગુ. સા. પરિષદ પ્રસાદી (૩૨મું અધિવેશન,સૂરત): વિવેચન વિભાગના અધ્યક્ષપદેથી	ચી. ના. પટેલ	ઑક્ટો-ડિસે83/263-266
જીવનના મહાપ્રશ્નની ચાવી (અર્ન્સ્ટ ટોલરકૃત ‘ટ્રાન્સફીગ્યુરેશ‘નો અનુવાદ- ‘કાયાપલટ‘ની પ્રસ્તાવનાનો અંશ)	સુન્દરમ્	માર્ચ66/117-118
‘ટ્રેજેડી‘ની કરુણરસનિષ્પત્તિમાં મુખ્ય સ્ત્રીપાત્રોનું પ્રદાન	જયના કલાર્ક	એપ્રિલ-મે64/168-175
ટ્રેજેડીનો આનંદ- કરુણનો આસ્વાદ: એક સમસ્યા	ઉમાશંકર જોશી	જૂન67/203-207
‘ટ્રેડિશન ઍન્ડ ઇન્ડિવિજ્યુઅલ ટેલેન્ટ‘/ પરંપરા અને વૈયકિતક પ્રજ્ઞા	ટી. એસ. એલિયટ, અનુ. ભોળાભાઈ પટેલ	ફેબ્રુ70/64-68/77
તામિલ સાહિત્ય	મુરલી ઠાકુર	જાન્યુ49/9-11
તુલનાત્મક સાહિત્ય	ભોળાભાઈ પટેલ	ફેબ્રુ76/57-64
તુલનાનિરપેક્ષે વિવેચન- પદ્ધતિ	રાધેશ્યામ શર્મા	માર્ચ73/99-103
ધર્મ અને સાહિત્ય (‘રીલીજીયન ઍન્ડ લીટરેચર‘નો અનુવાદ)	ટી. એસ. એલિયટ, અનુ. અનિલા દલાલ	ડિસે73/463-471
ધ્વન્યાલોક	રસિકલાલ છો. પરીખ	ઑકટો51/369-372/379
નલકથાની પ્રાચીનતા અને લોકપ્રિયતા (નળ-દમયંતી કથા)	રમણલાલ ચી. શાહ	એપ્રિલ63/137-141
નવ્ય વિવેચના: એક પરિસંવાદ અહેવાલ (‘સેન્ટર ફોર ઇન્ડિયન રાઈટર્સ‘, પૂના)	ભોળાભાઈ પટેલ	ઑગ68/285-288
પત્રમ પુષ્પમ્: ૧. કૃષ્ણભક્તિ (ગુજરાતની કૃષ્ણભક્તિ)	નરોત્તમ પલાણ	ઑક્ટો-ડિસે84/457-460
પત્રમ પુષ્પમ્: ૨. બિલ્વમંગલકૃત ‘કૃષ્ણકર્ણામૃત‘ (ગુજરાતની કૃષ્ણભક્તિ)	વી. બી. ગણાત્રા	ઑક્ટો-ડિસે84/460-461
પત્રમ પુષ્પમ્: ૩. કૃષ્ણભક્તિ- વિષયક ચર્ચાના અનુસંધાનમાં (ગુજરાતની કૃષ્ણભક્તિ)	હરિવલ્લભ ભાયાણી	ઑક્ટો-ડિસે84/461-462
પત્રમ પુષ્પમ્: ‘અર્વાચીન સાહિત્યની વિકાસરેખા‘(ધીરુભાઈ ઠાકર)- એક ખૂટતી કડી	ત્રિભુવન વીરજીભાઈ હેમાણી	જુલાઈ67/277-278
પત્રમ પુષ્પમ્: ગત શતકનું સાહિત્ય‘માંની એક ખૂટતી કડી	ત્રિભુવન વીરજીભાઈ હેમાણી	ડિસે63/596
પત્રમ પુષ્પમ્: ધર્મ અને સાહિત્ય વિષે એલિયટ વિષે ઐયુબ (ડિસે. ‘૭૩, પૃ. 463ના સંદર્ભે)	ભોળાભાઈ પટેલ	મે74/166-167
પત્રમ પુષ્પમ્: ‘રસાભાસનું સ્વરૂપ‘ (સપ્ટે. ‘૬૦ ડોલરરાય માંકડના લેખ સંદર્ભે) વિશે વધુ	જયન્તી માણેક	એપ્રિલ60/152-153
પત્રમ પુષ્પમ્: ‘રસાભાસનું સ્વરૂપ‘ (સપ્ટે. ‘૬૦ ડોલરરાય માંકડના લેખ સંદર્ભે)	જયંત કોઠારી અને નટુભાઈ રાજપરા	એપ્રિલ61/159-160
પદ્યાનુવાદની સમસ્યા	ઉમાશંકર જોશી	એપ્રિલ57/124-129
પરંપરા અને વૈયકિતક પ્રજ્ઞા (‘ટ્રેડિશન ઍન્ડ ઇન્ડિવિજ્યુઅલ ટેલેન્ટ‘નો અનુવાદ)	ટી. એસ. એલિયટ, અનુ. ભોળાભાઈ પટેલ	ફેબ્રુ70/64-68/77
પંદરમી- સોળમી શતાબ્દીના ગુજરાતની કૃષ્ણભક્તિના મૂળ સ્ત્રોત	હરિવલ્લભ ભાયાણી	જુલાઈ-સપ્ટે84/269-276
પાશ્ચાત્ય સાહિત્યમીમાંસા (સમયરંગ: અત્રત્ય- પાશ્ચાત્ય સાહિત્યમીમાંસા)	તંત્રી	ઑગ-સપ્ટે63/484-485
પાશ્ચાત્ય હાસ્યરસ અને તેનું અંતર્દેશીય રૂપાન્તર	ગોવર્ધનરામ માધવરામ ત્રિપાઠી	ઑક્ટો60/389-392
પ્રવર્તમાન સાહિત્યના કેટલાક પ્રશ્નો: ચર્ચા	સુમન શાહ અને ધીરેન્દ્ર મહેતા	એપ્રિલ-જૂન83/66-70
પ્રવેશક (‘અભિનવનો રસવિચાર‘, નગીનદાસ પારેખ)	રસિકલાલ છો. પરીખ	ફેબ્રુ69/75-80/પૂ.પા.3; માર્ચ69/89-96
પ્રાગ- અર્વાચીન ગુજરાતી સાહિત્યની માવજત	તંત્રી	ઑગ-સપ્ટે63/284-285
‘(ધ) પેરેડોક્સ ઑફ ઍસ્થેટીક મીનીંગ‘/ કાવ્યકલા: કલાકૃતિના અર્થ- રમણીય તથા ઇતર	લુસિઅસ ગાર્વિન, અનુ. હરિવલ્લભ ભાયાણી	ઑગ-સપ્ટે63/301-302
‘ફન્કસન ઑફ ક્રિટિસિઝમ‘/ વિવેચનનું ઈતિકર્તવ્ય	ટી. એસ. એલિયટ, અનુ. ભોળાભાઈ પટેલ	એપ્રિલ71/144-148
ફિલ્મ અને કવિ	હર્બર્ટ રીડ, અનુ. દે. પ.	સપ્ટે50/336-339
બીજા છેડાની ભૂલ: વિવેચન, વિજ્ઞાન	તંત્રી	ઑગ-સપ્ટે63/286
ભટ્ટ નાયકનો ભાવના- વ્યાપાર	ઉપેન્દ્ર છ. પંડ્યા	ફેબ્રુ78/41-46
ભારતીય દર્શન અને અસ્તિત્વવાદ: મર્યાદિત પરિવેશમાં	સુવર્ણા રાય	ઑક્ટો79/341-350
ભારતીય ભાષાઓનું વૈશિષ્ટ્ય	વિનોબા ભાવે, સંકલન: તંત્રી	જૂન52/239
ભારતીય રસવિચાર	રાન્યેરો નોલી, અનુ. નગીનદાસ પારેખ	જાન્યુ68/27-32
ભાષાવિજ્ઞાન અને સાહિત્યવિવેચન	યોગેન્દ્ર વ્યાસ	ડિસે74/425-429
ભાષાવિજ્ઞાન અને સાહિત્યિક ઇતિહાસ	લિઓ સ્પિત્સર, અનુ. હરિવલ્લભ ભાયાણી	સપ્ટે72/273-276
માર્સેલ પ્રુસ્ત- કલાનિષ્ઠાનીકૃતાર્થતા	ઍન્જેલા ગુલે., અનુ. સ્વાતિ જોશી	ઑગ71/290-292
મૂક વિવેચન	તંત્રી	ઑગ-સપ્ટે63/486
મૅથ્યુ આર્નોલ્ડની કાવ્યવિભાવના: એક મૂળભૂત અભિગમ	નટવરસિંહ પરમાર	ડિસે74/432-435
‘મૉર્ડનીઝમ ઍન્ડ ઇન્ડિયન લિટરેચર‘/ અર્વાચીનવાદ અને ભારતીય સાહિત્ય	ઉમાશંકર જોશી	જાન્યુ60/22-23
યતિભંગ	રા. વિ. પાઠક	એપ્રિલ53/135-140/160
‘રસસિદ્ધાન્ત‘ (ડૉ.નગેન્દ્ર)	રામદરશ મિશ્ર, અનુ. મહેન્દ્ર દવે	જાન્યુ66/35-37
રસાભાસ	ડોલરરાય રં. માંકડ	જૂન65/209-211
રસાભાસ: થોડી ચર્ચા	નગીનદાસ પારેખ	જુલાઈ65/244-248/277
રસાભાસ વિશે છેવટનું	ડોલરરાય માંકડ	સપ્ટે65/349-351
રસાભાસ	નગીનદાસ પારેખ	જુલાઈ65/279-280
રસાભાસનું સ્વરૂપ	ડોલરરાય ર. માંકડ	સપ્ટે60/325-328
રાધાકૃષ્ણ- ભક્તિની નરસિંહ પૂર્વની પરંપરા વિશે	હરિવલ્લભ ભાયાણી	એપ્રિલ-જૂન83/89-90
રીતિસંપ્રદાયની સમાલોચના (‘સંસ્કૃત કાવ્યશાસ્ત્રમાં રીતિવિચાર‘નું પુરોવચન)	વિષ્ણુપ્રસાદ ર. ત્રિવેદી	સપ્ટે74/308-310
‘રીલીજીયન ઍન્ડ લીટરેચર‘/ ધર્મ અને સાહિત્ય	ટી. એસ. એલિયટ, અનુ. અનિલા દલાલ	ડિસે73/463-471
‘લિટરેચર ઍન્ડ મૉર્ડન લાઇફ‘/ સાહિત્ય અને અર્વાચીન જીવન	ઉમાશંકર જોશી	ડિસે61/446-448
લેખકની જવાબદારી- ઝડપથી પલટાતી દુનિયામાં	ઉમાશંકર જોશી	નવે57/405-408/પૂ.પા.3
વર્તમાન ગુજરાતી સાહિત્યના પ્રવાહો	કાન્તિલાલ બ. વ્યાસ	ફેબ્રુ56/57-61
વાગ્ અને અર્થ (ગુ. સા. પરિષદ અધિવેશન, સૂરત)	પં. સુખલાલજી	જાન્યુ66/4-8
વિજ્ઞાનના યુગમાં કલ્પનોત્થ સાહિત્યનું સ્થાન (‘ઈમેજીનેટીવ લિટરેચર...‘નો અનુવાદ)	ગુલાબદાસ બ્રોકર	માર્ચ60/93-96/100
વિવિધ ભાષાઓના સાહિત્યની છેલ્લી પચીશી	તંત્રી	સપ્ટે55/376
વિવેચન અંક	તંત્રી	ઑગ-સપ્ટે63/282
વિવેચનની કલા- વિવેચનનું કાર્ય	ઉમાશંકર જોશી	એપ્રિલ48/131-134
વિવેચનની સાધના	ઉમાશંકર જોશી	ડિસે60/449-454; જુલાઈ61/263-272
વિવેચનનું ઈતિકર્તવ્ય (‘ફન્કસન ઑફ ક્રિટિસિઝમ‘)	ટી. એસ. એલિયટ, અનુ. ભોળાભાઈ પટેલ	એપ્રિલ71/144-148
વિવેચનનું કર્તવ્ય: આસ્વાદમૂલક અવબોધકથા	તંત્રી	ઑગ-સપ્ટે63/286/483-484
વિવેચનમાં વિવિધ વાદો	રામપ્રસાદ શુક્લ	ડિસે48/470
વિવેચના- કલાસખી તેમજ શાસ્ત્રસખી	બ. ક. ઠાકોર	ઑક્ટો48/396
સમકાલીન અમેરિકન સાહિત્ય: એક ગોષ્ઠી	શિવકુમાર જોશી	સપ્ટે67/337-341
સમકાલીન સાંસ્કૃતિક અભ્યાસો: સાહિત્ય અને સમાજના અભ્યાસનો એક અભિગમ	રિચર્ડ હોગાર્ટ, અનુ. નગીનદાસ પારેખ	ડિસે78/339-347/357
સર્જક સાહિત્યનો અનુવાદ: આંતરવિવેકની જરૂર	કિશનસિંહ ચાવડા	જુલાઈ58/273
સર્જકતાનું બળ (સાહિત્યમાં પાત્રસર્જન)	કનૈયાલાલ મુનશી	જાન્યુ51/6
સર્જન- વિવેચન: વિવેચનની ઉપયોગિતા- લેખકને	રમણલાલ જોશી	ઑગ-સપ્ટે63/315-317
સર્જન- વિવેચન: સર્જક અને વિવેચક	કનૈયાલાલ મુનશી	ઑગ-સપ્ટે63/303
સર્જન- વિવેચન: સર્જકનું વિવેચકત્વ	ઉપેન્દ્ર પંડ્યા	ઑગ-સપ્ટે63/312-315
સર્જન- વિવેચન: સર્જકોનું સંમેલન	સુન્દરમ્	ઑગ-સપ્ટે63/303-312
સર્પ અને કાંચળી: સ્વાતંત્ર્યોત્તર ગુજરાતી સાહિત્ય પર પૂર્વ- પશ્ચિમની અસરો	ભોળાભાઈ પટેલ	જૂન73/220-224
સંસ્કારપરાયણ વિવેચનાની દિશા	રાધેશ્યામ શર્મા	નવે78/321-325
‘સંસ્કૃત કાવ્યશાસ્ત્રમાં રીતિવિચાર‘નું પુરોવચન/ રીતિસંપ્રદાયની સમાલોચના	વિષ્ણુપ્રસાદ ર. ત્રિવેદી	સપ્ટે74/308-310
સંસ્કૃત ભાષા અને સાહિત્ય: થોડુંક ચિન્તન	રતિલાલ મોહનલાલ ત્રિવેદી	જૂન52/218-224
સાર્ત્રનો અસ્તિત્વવાદ	એ. એચ. આઈ. વોરા	મે68/169-171
સાહિત્ય- ભાષા- વિજ્ઞાન: સાહિત્યવિચાર અને ભાષાવિચારનું એક સંયુક્ત નૂતન ક્ષેત્ર	ડબલ્યુ. ઓ. હેન્ડ્રિક્સ, અનુ. હરિવલ્લભ ભાયાણી	જાન્યુ-માર્ચ80/4-8
સાહિત્ય- સર્જન અને વિચારધારાઓ	મધુસૂદન બક્ષી	જાન્યુ73/25-36; ફેબ્રુ73/49-61
સાહિત્ય અને અર્વાચીન જીવન (‘લિટરેચર ઍન્ડ મૉર્ડન લાઇફ‘)	ઉમાશંકર જોશી	ડિસે61/446-448
સાહિત્ય અને જીવન	રમણલાલ જોશી	નવે67/416-418
સાહિત્ય અને સિનેમા	સ્વાતિ જોશી	ઑક્ટો-ડિસે84/433-440
સાહિત્ય એટલે શું ?	દિનેશ કોઠારી	સપ્ટે65/331-332
સાહિત્ય ક્ષેત્રે કાર્ય: છેલ્લા દસકા પર ઊડતી નજર	તંત્રી	સપ્ટે62/323-324/348
સાહિત્યકાર શું શોધે છે ? (ગુ. સા. પરિષદ જ્ઞાનસત્ર, વાડાશિનોર)	ઉમાશંકર જોશી	સપ્ટે65/323-324
સાહિત્યકારો ઔર યુગપ્રવાહ	ઉમાશંકર જોશી	નવે55/453
‘સાહિત્યનો સ્વાધ્યાય‘ (વિશ્વનાથ મગનલાલ ભટ્ટ)	રમણલાલ જોશી	સપ્ટે65/354
સાહિત્યમાં ‘આધુનિકતા‘ નામક સંજ્ઞા	સુમન શાહ	જુલાઈ73/262-264
સાહિત્યમાં જીવનના આનંદ અને વેદનાનું દર્શન	ચી. ના. પટેલ	ફેબ્રુ73/67-76
સાહિત્યમાં વિષયબોધ અને બોધનું ‘ફલ‘ (નર્મદ સુવર્ણચંદ્રક પ્રતિભાવ)	વિષ્ણુપ્રસાદ ર. ત્રિવેદી	નવે54/465-468
સાહિત્યમીમાંસાના પ્રશ્નો: કીટ્સની કાવ્યભાવના	વિષ્ણુપ્રસાદ ર. ત્રિવેદી	ઑગ-સપ્ટે63/457-464
સાહિત્યમીમાંસાના પ્રશ્નો: રસાભાસ: તેનું સ્વરૂપ અને કાવ્યમાં સ્થાન	નગીનદાસ પારેખ	ઑગ-સપ્ટે63/467-478
સાહિત્યમીમાંસાના પ્રશ્નો: વૃત્તિમય ભાવાવાસ: એક નોંધ	રામનારાયણ વિ. પાઠક	ઑગ-સપ્ટે63/464-467
સાહિત્યમીમાંસાના પ્રશ્નો: સાહિત્યવિવેચનમાં દૃષ્ટિભેદો	રસિકલાલ છો. પરીખ	ઑગ-સપ્ટે63/478-483
સાહિત્યરુચિની પલટાતી દિશા	તંત્રી	જાન્યુ51/39
સાહિત્યસમીક્ષા	રામનારાયણ વિ. પાઠક	સપ્ટે48/330-332
સાહિત્યસર્જન અને વર્તમાન સંકટસ્થિતિ	ઉમાશંકર જોશી	એપ્રિલ63/121
સાહિત્યસર્જનમાં મહાવરો/ અભ્યાસ	ઉમાશંકર જોશી	ડિસે59/446/466-467
સાહિત્યિક ઇતિહાસ વિશે	હરિવલ્લભ ભાયાણી	ઑગ77/335-336
સ્વાતંત્ર્યોત્તર સમાલોચનાઓ	રમણલાલ જોશી	એપ્રિલ74/111-112