26,604
edits
કોડિયાં/ કોડિયાં-1957 (કૃતિ): Difference between revisions
Jump to navigation
Jump to search
કોડિયાં/ કોડિયાં-1957 (કૃતિ) (view source)
Revision as of 10:35, 21 August 2021
, 10:35, 21 August 2021no edit summary
KhyatiJoshi (talk | contribs) No edit summary |
KhyatiJoshi (talk | contribs) No edit summary |
||
| Line 88: | Line 88: | ||
નહિ જડશે શુદ્ધ વિવેક!{{Poem2Close}} | નહિ જડશે શુદ્ધ વિવેક!{{Poem2Close}} | ||
{{Poem2Open}} | {{Poem2Open}} | ||
'''<big>એડન</big>''' | '''<big>એડન</big>''' | ||
| Line 110: | Line 111: | ||
કરીશું કદી ઘેર તો ધરણીમાતા — વિશ્વંભરા!{{Poem2Close}} | કરીશું કદી ઘેર તો ધરણીમાતા — વિશ્વંભરા!{{Poem2Close}} | ||
{{Poem2Open}} | {{Poem2Open}} | ||
'''<big>અરબી રણ</big>''' | '''<big>અરબી રણ</big>''' | ||
| Line 128: | Line 130: | ||
ત્યહીં જનમ ‘એક માત્ર વિભુ!’ કલ્પનાનો થતો! | ત્યહીં જનમ ‘એક માત્ર વિભુ!’ કલ્પનાનો થતો! | ||
—- ‘કરાલ નિજ લોચને સકલ લોકને નાથતો!’ {{Poem2Close}} | —- ‘કરાલ નિજ લોચને સકલ લોકને નાથતો!’ {{Poem2Close}} | ||
{{Poem2Open}} | {{Poem2Open}} | ||
| Line 150: | Line 153: | ||
રુધિર થકી મેળવ્યું, રુધિરથી પડે રક્ષવું! | રુધિર થકી મેળવ્યું, રુધિરથી પડે રક્ષવું! | ||
હજાર મનવાર આ અહીં ખડી રટે, ભક્ષવું!{{Poem2Close}} | હજાર મનવાર આ અહીં ખડી રટે, ભક્ષવું!{{Poem2Close}} | ||
{{Poem2Open}} | {{Poem2Open}} | ||
| Line 287: | Line 291: | ||
ધીમે પળું હું નમણી નિશામાં! | ધીમે પળું હું નમણી નિશામાં! | ||
જ્યાં ઊંટની દોરવણી! — દિશામાં! {{Poem2Close}} | જ્યાં ઊંટની દોરવણી! — દિશામાં! {{Poem2Close}} | ||
{{Poem2Open}} | |||
'''<big>મોના લિસાનું સ્મિત</big>''' | |||
કહું કદીક: ગૂઢ મર્મ સ્મિતનો લિસા! મેં ગ્રહ્યો! | |||
—વિવેચક હજારને જીવન વેડફ્યે ના મળ્યો! | |||
સહુ ભમ્રર ભાંગશે વિકલ: બેસ, ડાહ્યો થયો :! | |||
જરાક લવતાં શીખ્યો, જરીક પાંગર્યો, ત્યાં છળ્યો! | |||
છતાંય વદું: લુવ્રને જીવન આપતાં હાસ્યની | |||
પ્રતિચ્છવિ પડી હૃદે, જગ ચળાવતા લાસ્યની! | |||
અજેય સ્મિત આ દીધું નહિ હતું તને વિન્ચીએ! | |||
—- ન જે રચી શકાય હાસ્ય ખુદ વિશ્વકર્માથીએ! — | |||
જગે સ્વરૂપ વેરવા, અનુપ મૂર્તિ સર્જાવવા, | |||
અકારણ તને હતી કદીક ચીતરી વ્યાપવા. | |||
પરંતુ શત લોક ચારુ તુજ લોચનો પેખતાં, | |||
કદી ઝઘડતાં, કદીક છળતાંય, ગાંડાં થતાં! | |||
અને તુજ કપોલમાં કરચલી ઊઠી પાતળી, | |||
જરીક ઊપસેલ તે અધરનીય રેષા ઢળી. | |||
અસંખ્ય જનની સહી ઉર વિદારતી મૂર્ખતા, | |||
જરાક કરુણાર્દ્ર ચક્ષુ અવહેલનાયે ઢળી! | |||
ઠરેલ તુજ ચીતરેલ મુખ તેમ મર્મે હસ્યું! | |||
કપોત તુજ છાતીનું જરીક ઊછળીને લસ્યું! | |||
પ્રદીપશિખ પાતળાં વિકલતા વળ્યાં આંગળાં! | |||
સહસ્રશત વાળની વિકિરતીય સોળે કળા! | |||
નહિ સ્વપનમાંય ખ્યાલ સ્મિતનો લિઓનાર્દને! | |||
કહો, ક્યમ વિવેચકોય તણી પાસ ખુલ્લો બને? | |||
વિશાળ તવ લોચનો નીરખી માનવી પામરો, | |||
જરીક હસતાં રડી રચત ફિલસૂફીના થરો! | |||
અને તુજ સ્વરૂપના ચીતરનારના માનસે | |||
મનુષ્ય-દિલદીનતા હસતું હાસ્ય કેવું હશે!{{Poem2Close}} | |||
{{Poem2Open}} | |||
'''<big>દ્વિધા</big>''' | |||
પણે ઊભરતા મહઉદધિ અશ્વપીઠે ચડી, | |||
અપાર પૃથિવી તણા સકળ પાર લેવા લડી: | |||
ઊડી ગગન ફૂંકફૂંક નભદીપ હોલાવવા: | |||
સરું વિતલ નાગપુત્રી વરમાળધારી થવા: | |||
અને અહીં ખળંત આ ઝરણ, ને ઊભા ડુંગરા, | |||
વચાળ નવપલ્લવે લચિત ઝૂંપડી, સુંદરા | |||
પ્રતિક્ષણ પ્રતીક્ષતી-નીતરતી પીળાં પોપચે; | |||
મૂકી સકળ કૂચવું! હૃદય જુદ્ધ ભારી મચે! | |||
અજંપ મુજ અંગમાં; હૃદય રાગભારે ભર્યું; | |||
જ્વલંત મુજ ભાવનારુધિર ક્યાંક થોડું ઠર્યું; | |||
અપ્રાપ્ય સહુ પામવું: નહિય મેળવ્યું છોડવું, | |||
વિરાટ હૃદયી થવું!-સકળ વિશ્વ જેમાં જડ્યું. | |||
ઊઠીશ પુલકી કદીક જગ મૃત્યુનાં ખોળવા! | |||
વિષાદ પણ વ્યાપશે જીવનવિશ્વ છોડી જવા! | |||
'''સમાન્તર સુરેખ બે''' | |||
સમાન્તર સુરેખ બે ઉભય આપણે વીંધતાં | |||
જશું જીવન આપણું: સકલ પૃથ્વી પે મૂકતાં | |||
જશું ચરણચિહ્નની અતૂટ વાધતી વીથિકા, | |||
વિજોગ મહીંયે સમી ગ્રથિત પ્રેમની લિપિકા: | |||
સમાન્તર સુરેખ બે ઉભય એકમેકાકુલા | |||
હું-તું સદય દોડશું વર, વિરાટ રુદ્રં, મહા, | |||
અપ્રાપ્ય સમ પામવા મહદ કાલના અન્તને: | |||
અનન્ત કદી અન્તમાં વિલીન થયા શ્રદ્ધા મને! | |||
સમાન્તર સુરેખ બે ઉભય વેગળીવેગળી; | |||
છતાંય પથ, લક્ષ્ય ને તલપ એક: સાથે મળી | |||
અસ્પૃશ્ય સ્પર્શે અડી સકળ જંદિગી બેકલાં | |||
રહી જગત ઝૂઝશું ઉભય એકલાંએકલાં. | |||
સમાન્તર સુરેખ બે અખિલ કાલગંગાતટે | |||
કદી નવ મળે, અડેય નહિ; તોય સારી વદે | |||
પ્રમા ગણિતશાસ્ત્ર : એય મળતી અનન્તે નકી! | |||
ખરે? ઊગમ એક: ને અગમ ભાવિ; આશા થતી! | |||
મૂકી તુરગ મોકળા પવન-પાણી-પન્થા હવે | |||
સખી! જીવનદેવતા! ઉભય દોડશું આ ભવે | |||
કૂદંત પુરપાટ, વક્ષસ્થળ ફાટ, સાથે - જુદાં, | |||
ઊગ્યાં ત્યમ અલોપવા પ્રણયએકમે, | |||
અનન્ત મહીં જાગવા ઉભયમાં! — સૂતેલાં જુદાં! | |||
અને જીવન વીંધતી સરિતના સમા તીર બે | |||
અસ્પૃષ્ટ — અતિસ્પૃષ્ટ, એક પથ-પાન્થ, યાત્રી બની, | |||
પ્રવાહ સદસાધના, સ્વપનસિદ્ધિનો તો કરી, | |||
અનન્ત ધરી લક્ષમાં જીવનશું — સખી, કોલ દે! | |||
10-10-’33 {{Poem2Close}} | |||
{{Poem2Open}} | |||
<big>'''પુરુષ અડતો સ્ત્રીને'''</big> | |||
અમે જઈ ઊભાં ઊંચે લળતી નાળિયેરી તળે, | |||
સમુદ્ર મરજાદ શી નીલમ વેલ લૂમે વળે | |||
નીચે પગ કને: તિમિર તણી પાંખ માંહી જરી | |||
લપાઈ સુણતા પણે મુખર સાગરી ખંજરી. | |||
પુરુષ અડતો સ્ત્રીને પ્રથમ વાર, ને સ્ત્રીય તે | |||
વ્રીડા પ્રથમ ચુંબને ધરત; ને ઉન્હી સંગતે | |||
સમુદ્ર, તરુ, વેલીઓ, સમીર ને દીવા દૂરના, | |||
ત્રિલોક ગળતું મિષે ઉભય નેહના નૂરમાં. | |||
જરીક થડકી ઊઠી હું અણચંતિવ્યા પ્રશ્નથી: | |||
પ્રિયા! પ્રિયતમા! કહે, ક્યમ તું આટલાં વર્ષથી | |||
હતી વરી ચૂકી છતાંય મુજથી રહી વેગળી? | |||
તમેય... હુંય ઉચ્ચરી, ક્યમ ન વાંસળી સાંભળી? | |||
અમે વરસ વેડફ્યાં ઉભય પ્રીતની શંકમાં. | |||
કદી ન અળગાં થશું! જીવશું એકડા અંકમાં!{{Poem2Close}} | |||