કોડિયાં/ કોડિયાં-1957 (કૃતિ): Difference between revisions

Jump to navigation Jump to search
no edit summary
No edit summary
No edit summary
Line 112: Line 112:


'''<big>અરબી રણ</big>'''
'''<big>અરબી રણ</big>'''


ક્ષિતિજ પણ રેતની! ઢગ પરે ઢગો વિસ્તર્યા;
ક્ષિતિજ પણ રેતની! ઢગ પરે ઢગો વિસ્તર્યા;
Line 127: Line 128:
ત્યહીં જનમ ‘એક માત્ર વિભુ!’ કલ્પનાનો થતો!
ત્યહીં જનમ ‘એક માત્ર વિભુ!’ કલ્પનાનો થતો!
—- ‘કરાલ નિજ લોચને સકલ લોકને નાથતો!’ {{Poem2Close}}
—- ‘કરાલ નિજ લોચને સકલ લોકને નાથતો!’ {{Poem2Close}}
{{Poem2Open}}
'''<big>માલ્ટા ટાપુ</big>'''
તને ઝડપવા ઝૂકેલ સહુ બાઝ શા દેશ, ને
તને જકડવા રચેલ સહુ પાશવી વેશ; ને
વહેલ નદીઓ રુધિર તણી, દંગ થાતાં ખડાં
ધડો, વિકલ મસ્તકો શરીરનાં; — તને નાથવા!
સુવર્ણ-ઇતિહાસના ઊગમથી તને લક્ષ લૈ
સહસ્ર-શઢ કાફલા ઊતરતા, વળી ભાગતા;
કદીક તુરકો, કદી જરમનો અને ફ્રેન્ચ કૈં!
અને સકળ પાછળે બ્રિટનનાંય થાણાં થતાં!
ભૂમધ્ય જલસાગરે શરીર આપીને આ રૂડું
લખેલ વિધિએ કપાળ તવ ભાગ્ય ઊંધું — કૂડું!
સહુ જલધિબાલરાષ્ટ્ર તણી કૂંચી તું! — હાથમાં
લઈ જગત લૂંટવા, ડળક ડોળ સૌ રાષ્ટ્રના!
રુધિર થકી મેળવ્યું, રુધિરથી પડે રક્ષવું!
હજાર મનવાર આ અહીં ખડી રટે, ભક્ષવું!{{Poem2Close}}
{{Poem2Open}}
'''<big>ગીઝાના પિરામિડો</big>'''
0
પૃથ્વી તણી પથ્થર-કાય તોડી
મહાનદો સ્નિગ્ધ કરે  વસુંધરા.
રુધિરના રાગ-વિષાદ છોડી
બની રહે પ્રાણ તણી પયોધરા.
તીરેતીરે આથડતા પ્રવાસી
આવી, વસી, ઠામ કરી ઠરંતા.
શરીરની ભૂખ જતાં વિકાસી
ઊંડું ઊંડાં અંતરમાં તરંતા.
અને અહીં સંભવ સંસ્કૃતિના
વિકાસ તો માનસ-વ્યાપૃતિના,
વિરાટ કો આરસની કૃતિના,
પ્રકંપ ત્યાં થાય શ્રુતિ-સ્મૃતિના!
પૃથ્વી તણા તપ્ત પ્રચંડ અંગે
મહાનદો તો લચતાં પયોધરો.
ધાવી લઈ સંસ્કૃતિ-બાળ, રંગે
વિકાસતું સર્જનનાં પડો-થરો!
ફર્યો હતો સિન્ધુ તણા કિનારે,
પુરાણથીએય પુરાણ સંસ્કૃતિ
દ્રવિડીની, સર્જનની સવારે,
ખીલી હતી; — તેની સ્મરંત વિસ્મૃતિ!
આર્યો તણી સંસ્કૃતિ-માત ભવ્ય,
કાલંદીિ ને ગંગની છાતીઓ પે
ચડ્યો હતો બાલક હું, સ્મૃતવ્ય
સ્મરી, ભરી અંતરચક્ષુઓ બે!
જીવિતનો ધન્ય ઊગ્યો સવિતા!
ત્રીજી મહાસંસ્કૃતિ-માત દર્શી!
ઈજિપ્તની ઊછળતી શી ગીતા
સમી દીઠી નાઈલ: ક્રાન્તદર્શી
નથી; છતાં ભૂત-ભવિષ્યનાં સહુ
ભેદી પડો, દર્શન અંતરે લહું!
કાંઠે જમા દંગલ રેતી કેરાં;
— પરે વળી પથ્થર દંગલો ભરી,
— આકાશનો ઘુમ્મટ ઘેરવા કરી! —
કર્યા ઊભા ભવ્ય, મહા, વડેરા
ગીઝા તણા ચાર પિરામિડો! — તૂટ્યા!
આશ્ચર્ય તો પૃથ્વી તણાં ન ફૂટ્યાં!
અને નીચે શાશ્વત સોણલામાં
સરી જવા, માનવ કોઈ સૂતાં;
મૃત્યુ તણી જીવતી કો’ કલામાં
ભળી જવા, જીવન છોડી જૂઠાં!
જાગી જશે! અંદર સોણલે પડ્યું!
બ્હીને! — કર્યો મંદ ત્વરિત ઊંટિયો.
ને આંખથી અશ્રુ ઊનું નીચે દડ્યું,
પ્રતપ્ત રેતી મહીં એ ગયું ગળી.
આ સૂર્યનો ધોમ પ્રચંડ તાપ
ભેદી શકે પથ્થર-દંગ કેમ?
મસ્તીભરી નાઈલના પ્રલાપ
પૂછી શકે અંદરના ન ક્ષેમ?
ત્યજી દઈ જીવન જૂઠડાં આ,
મૃત્યુ તણું જીવન જીવવાને
સૂતેલ જે અંદર, તે મડાં ના,
— જીવી રહ્યાં જીવતદાન દાને!
સોનારૂપા ઓપી સહસ્ર ભારે
રચી હતી ભવ્ય, વિરાટ શય્યા!
સમૃદ્ધિ રાખી સઘળા પ્રકારે,
ત્યજ્યા હતા પ્રાણ તણા બપૈયા!
સુવાસને સંઘરવા સજાનો.
પ્રદીપવા ખંડ દીવી સુવર્ણની.
અંગાંગને સાજવવા ખજાનો
સામગ્રી ત્યાં સાથ તમામ વર્ણની.
જીવિતનો સાગર પાર પામવા
સાથે લઈ હોડી અને હલેસાં
સૂતેલ, તેને મૃત કેમ માનવાં?
હશું નહીં આપણ સૌ મરેલાં?
— ખરે મને તોય અદમ્ય શંકા!
બાજી રહે છાતી મહીંય ડંકા!
નહીં! અહીં તો સઘળાં નગારાં
પડ્યાં દીસે, ગૌરવગાન પીટવા
મિથ્યાભિમાની નરપુંગવોનાં;
— ત્રિકાલના કર્ણ વિદારવા મહા!
‘અમાપ છે શક્તિ અમારી’ એવી
ચણી દીધી તો નહીં હોય ઘોષણા?
હસી રહી હોય ન દૈવદેવી
પછાડીને પથ્થરપ્હાણ તો ઘણા?
મહાન કો’ રાજવીનું, મહાન
સામ્રાજ્યનું કોઈ વિરાટ સોણલું
ઠરી ગયું; તે નહિ હોય થાન?
— ભવિષ્યના વારસે મહામૂલું?
મનેય આજે બળતા બપોરે
જાગી રહે ભીષણ એક એષણા:
બનું કદી રાજવી દૈવ-જોરે!
પિરામિડો હુંય ચણાવું સો-ગણા!
— ઊંચાઊંચા આથીય અભ્રભેદી!
અને રચું અંદર એક વેદી!
સ્મશાનથી સૌ પરમાણ ગોતી
ભેગું કરું માતનું દેહ-મોતી!
સોના તણી સાત સુવર્ણપેટી
મહીં દઉં એ દવલું લપેટી!
અને પછી હું બનીને પ્રતિમા
રક્ષી રહું વેદીની સર્વ સીમા!
ધીમે પળું હું નમણી નિશામાં!
જ્યાં ઊંટની દોરવણી! — દિશામાં! {{Poem2Close}}
26,604

edits

Navigation menu